Üstteki amatör bir astrofotoğrafçı tarafından alınmış bu detaylı fotoğraf, ünlü Atbaşı Bulutsusu (Horsehead Nebula) ve çevresine ait.

Atbaşı bulutsusu, Avcı (Orion) takımyıldızı içinde yer alan devasa bir molekül bulutunun küçük bir parçasını oluşturur. Aslında tam olarak, bu dev yıldız oluşum bölgesindeki küçük yoğun bir gaz çıkıntısından ibarettir. Gerçi küçük dediğimize bakmayın; çapı 13 ışık yılı, toplam kütlesi ise Güneş’in 250 katından fazladır.

Bu tür bulutsular %97-99 arası hidrojen ve helyum gazı ile, %1-3 arası diğer maddelerden (oksijen, silisyum, karbon, demir vs) meydana gelir. Neredeyse tümüyle gazdan oluşan bu bulutsunun içinde olsaydınız eğer, fotoğraftaki halinin aksine “saydam” olduğunu görecektiniz. Ancak, kalınlığı ışık yılları mertebesinde olduğu için, arkaplanda kalan yıldızların ışıklarını perdeler ve bize sanki karanlık, opak bir sis bulutu gibi görünürler.

Atbaşı Nebulası Horse Head Nebula
Atbaşı Nebulası’nın Hubble Uzay Teleskobu tarafından alınmış yakın plan çok detaylı fotoğrafı (Telif: NASA/ESA).

 

Dünyamıza kabaca 1.500 ışık yılı uzakta yer “atbaşı”, tahmin edeceğiniz üzere bir yıldız oluşum bölgesi ve derinliklerinde bu fotoğrafta göremesek de, yüzlerce yıldız oluşum süreçlerini tamamlamaya çalışıyor. Birkaç milyon yıl sonra, oluşan yıldızlar güçlü parlamalarıyla bulutsuyu darmadağın edecekler ve ortaya ışıltılı bir yıldız kümesi çıkacak… Eğer fotoğrafı normal ışıkta değil de, kızılötesi ışıkta çekseydik, oluşma aşamasındaki bebek yıldızların ışıltılarını görebilecektik.

Sonra işte oluşan bu yıldız kümesi de birkaç yüz milyon yıl içinde dağılacak, yıldızları Samanyolu’na saçılacak; içlerinden belki birkaçı, tıpkı bizim Güneş’imiz gibi yaşam barındıran gezegenlere sahip olacak… 

Zafer Emecan