En Ağır Karadelik: S5 0014+81

S5 0014+81 kuasarı, (S5 0014+813 veya Q0014+813 olarak da bilinir) bildiğimiz en parlak kuasarlardan biri olmasının yanı sıra bilinen en ağır karadeliği de merkezinde barındırıyor. S5 0014+81 kuasarı 10 üzeri 41 wattlık bir enerjiyle parlıyor. Bu, Güneş’ten 300 trilyon kat kadar daha güçlü bir parlaklık oranı demek. Daha çarpıcı bir şekilde ifade etmek gerekirse; S5 0014+81 kuasarı Samanyolu galaksisindeki yıldızların toplamından bile 25 bin kat daha güçlü parlıyor. Ve eğer S5 0014+81 bizden 280 ışık yılı uzakta olsaydı (ki bu uzaklık Güneş’in uzaklığından 18 milyon kat daha uzak bir mesafedir) Güneş’in Dünya’ya verdiği enerjiyle yaklaşık olarak aynı enerjiyi verirdi. Bu muhteşem parlaklık oranı ise onun ”süper parlak kuasar” olarak sınıflandırılmasını sağlıyor.

S5 0014+81, en parlak 6. kuasar olarak biliniyor. Ancak yine de bizden 12.1 milyar ışık yıllık inanılmaz uzaklığı nedeniyle onu çıplak gözle gözlemleyemiyoruz. Bu kuasar yalnızca güçlü ve özel teleskoplar tarafından incelenebiliyor.

Peki kuasarın göz alıcı parlaklığının yanısıra, merkezinde bulunan karadelik ne kadar ağır? Tahmin edebileceğiniz üzere bildiğimiz en ağır karadelik. Daha doğrusu, bildiğimiz en büyük süper kütleli karadeliklerden biri. Her yıl yaklaşık 4.000 güneş kütlesine eşit miktarda madde emen bu obur karadeliğin toplam ağırlığı (kütlesi) ise 40 milyar Güneş kütlesi. Diğer bir deyişle bu karadelik, 40 milyar tane Güneş’in toplam ağırlığı kadar bir ağırlığa sahip.

Bizim galaksimiz Samanyolu’nun merkezinde bulunan karadelik ise 4 milyon Güneş kütlesi büyüklüğünde. Yani S5 0014+81’in merkezindeki karadelik Samanyolu’nun merkezinde bulunan karadelikten tam 10.000 kat daha ağır! Ayrıca S5 0014+81 karadeliği Samanyolu galaksisinin uydusu olan ve 1 milyarın üzerinde yıldız içeren Büyük Macellan Bulutu’nun toplam kütlesinden 4 kat daha büyük.

S5 0014+81 karadeliğinin çapı ise yaklaşık 235 milyar kilometre. Yani bu karadelik Güneş ile Plüton arasındaki mesafenin (6 milyar kilometre) yaklaşık 40 katı kadarı bir alan kaplıyor. Her ne kadar çapı bir Holmberg 15A karadeliği kadar büyük olmasa da, çevresindeki madde diskinden yayılan göz alıcı parlaklığı ve inanılmaz ağırlığıyla bizleri büyülemeye yetiyor.

Kemal Cihat Toprakçı