Sadece camcılar değil, bütün astronomi meraklıları için ilgi çekici bir gezegen olan HD 189733 b; Tilkicik (Vulpecula) Takımyıldızı yönünde yer alan Jüpiter benzeri (jovian) bir gezegendir. Camcıları biraz üzeceğim ama yaşama hiçte elverişli bir yer değil.

Kendi yıldızına olan yakınlığı ve yüksek sıcaklığı nedeniyle “Sıcak Jüpiter” sınıfına giren gezegen, araştırmacılara bir kaç farklılığı sayesinde kendisi gibi evrende bulunan milyarlarca öte gezegenden daha sıra dışı ve ilgi çekici geliyor. Sıcak Jüpiterler, bilindiği gibi çekim kuvvetleriyle yıldızlarına kilitlenmişlerdir. Yani gezegen, yaklaşık 4.6 milyon kilometre uzaklıkta bir yörüngede döndüğü Güneş benzeri çok genç bir yıldız olan HD 189733’e her zaman aynı yüzünü gösteriyor ve dolanımını bu şekilde yapıyor.

HD 189733 b
HD189733b ve Jüpiter’in boyut karşılaştırması. (Görsel kaynağı: Vikipedi)

Atmosferindeki silikat parçalarının yoğunluğu gezegeni bu hale sokarken, aynı zamanda 2.000 Santigrat derecelere varan sıcaklıktaki bu parçacıklar gezegende cam yağdırıyor. Bildiğiniz cam, yanlış okumadınız! Bu cam parçacıkları da, gezegende saatte 7.000 km’ye varan büyük bir hız ile uçuşuyor..

Spitzer Uzay Teleskobu’ndan alınan verilerle hava haritası ölçülen ilk ötegezegen olan cam diyarının, süregelen araştırmalarda yıldızının önünden geçerken yaptığı hareketlere bakılarak rüzgar hızı da ölçüldü. Bu özelliğiyle Güneşdışı gezegenlerde, hava sistemlerinin araştırılmasında büyük etki sahibi olacağa benziyor. Toplanan veriler ile yüzeyindeki sert rüzgarların sıcaklığı etkilediği de doğrulanmıştır.

Hemen altta, Spitzer’in elde ettiği veriler ile HD 189733 b gezegeninin sıcaklık haritasını gösteren bir diyagram görüyorsunuz.

hd-189733b-3321154

Daha parlak olan renkler yüksek sıcaklığı temsil ederken, gezegendeki en sıcak nokta, kendi yıldızı ile tam karşı karşıya olduğu yıldıza tam karşıdan bakan,0 (sıfır) boylamı değildir. En sıcak nokta, yaklaşık 30 derece doğudadır. (Görsel telif: NASA/JPL-Caltech/H.Knutson/Günün Gökbilim Görüntüsü)

Evrende bu tip gezegenlerin var oluşu, bildiğimizin dışında sıra dışı iklim tiplerine sahip olan gezegenlerin varlığını doğruluyor. Bir çok şey perdenin arkasında kalsa da, bu bizde bir merak duygusu uyandırıyor. Bilim ve teknoloji ilerliyor! Daha kim bilir neler göreceğiz…

Hazırlayan: Taner Göçer
Geliştiren: Zafer Emecan

Kaynakça:
https://apod.nasa.gov/apod/calendar/allyears.html
https://www.eso.org/public/turkey/


teleskoplar-2254-2-meade

Amacınıza en uygun ve en kaliteli teleskop ya da dürbünü, en uygun fiyata sadece Gökbilim Dükkanı‘nda bulabilir, satın alma ve kullanım sürecinde her zaman bize danışabilirsiniz.
GÖKBİLİM DÜKKANI’NA GİT