Amatör astronomlar açısından izlemesi en keyifli olaylarından biri de “İridium Parlamaları”dır. Bunlar, uydu telefonları ve çağrı cihazlarının yeryüzünde kullanımını sağlamak amaçlı yörüngede dolanan uydulardır.

690 kilogramlık ağırlıklarıyla oldukça iri sayılabilecek iridyum uyduları, alçak Dünya yörüngesinde, yaklaşık 780 km yüksekte yer alırlar ve sayıları 72 tanedir.

Dünya yörüngesindeki yaklaşık 100 dakika süren dolanımları sırasında her gün defalarca üzerimizden geçerler. Bu esnada belirli bir açıya geldiklerinde Güneş ışınlarını çok fazla yansıtırlar. Öyle ki kısa bir süre için gökyüzündeki en parlak yıldızdan dahi kat ve kat daha parlak görünürler. Bu da bizim onları başta sönük, sonra şiddetli bir parlama yapıp sonra da tekrar sönüp kaybolan gizemli objelermiş gibi algılamamıza sebep olur.

iridyum uyduları
İridyum uydularının temel yapısı. Bu uyduların geniş antenleri, Güneş ışığını tıpkı bir ayna gibi güçlü biçimde yansıtırlar.

Tahmin edeceğiniz gibi, yaklaşık 23 yıldır hayatımızda yer alan bu iridyum uyduları, birçok UFO ihbarının da sorumlusudur: “Gökyüzünden aniden aşırı parlak bir obje belirdi. Çok hızlı yol alıyordu ve aniden ortadan kayboldu. Uçak değildi, olsaydı sesini duyardık” tarzında çok fazla yoruma neden olurlar.

Halbuki durum son derece basit. Onlar bizim yıllar önce yörüngeye yerleştirdiğimiz uydulardır. Hatta bunları oturduğunuz yerden ne zaman görebileceğinizi bilmek de mümkündür. Gökyüzünün en parlak yıldızı olan Sirius yıldızı -1.47 kadir iken bu uydular -8.5 kadire, yani gerçekten göz alacak kadar büyük bir parlaklığa ulaşabilirler. Dolayısıyla ne zaman geçeceğini ve nereden geçeceğini konum bilginizi vererek öğrendiğinizde tek yapmanız gereken arkanıza yaslanıp manzaranın tadını çıkarmak.

iridyum uyduları
Tipik bir İridyum parlamasının birkaç saniyelik pozlamayla alınmış görüntüsü (Fotoğraf Telif: Runar Sandnes).

Gerekli bilgileri öğrenmek için www.heavens-above.com adresine girerek öncelikle konumunuzu seçmelisiniz. Ardından “İridium Parlamaları” listesine tıkladığınızda size nereden ve ne zaman geçecekleri hakkında bir tablo verecektir. Aynı şekilde bu siteden diğer tüm uydu geçişlerini takip edebilir ve izleyebilirsiniz.

İridium parlamaları kısa ama şiddetlidir, ISS (Uluslararası Uzay İstasyonu) gibi uydu geçişleri ise daha uzun soluklu olur. ISS de iridyum uyduları kadar olmasa bile,  oldukça parlak olduğu için izlemesi bir hayli keyiflidir. Hepinize tavsiye ediyoruz, manzaranın tadını çıkarın.

Hazırlayan: Ögetay Kayalı