Bir zamanlar İstanbul’dan Çin’e kadar uzanabilecek büyüklükte olan Neptün’deki fırtına, Hubble onu izlemeye devam ederken gittikçe küçülüyor.

Voyager 2 uzay aracı 1989 yılında Neptün‘ün yakınından geçtiğinde, bu uzak gezegenin atmosferinde oluşan büyük, koyu fırtınaları gözlemledi. O zamandan beri, bilim insanları Neptün’ü Hubble Uzay Teleskobu’nu kullanarak izlemekte ve yeni fırtınaların geliştiğini görmekteydi.

Ancak en az iki yüzyıldır devam eden bir fırtına olan Jüpiter’deki Büyük Kırmızı Leke’nin aksine, rüzgarlı gezegen Neptün’de ortaya çıkan fırtınalar birkaç yılda gelip geçiyor ve şu an ilk defa yetkililerin açıkladığı üzere araştırmacılar, bir tanesinin yok olmaya başlamasını görebildiler.

Hubble Uzay Teleskobu, Neptün’deki dev boyutlu fırtınanın giderek küçüldüğünü gözlemliyor (Telif: M.H. Wong and A.I. Hsu (UC Berkeley)/NASA/ESA).

 

Berkeley’deki Kaliforniya Üniversitesi’nden araştırmacı ve yeni çalışmanın asıl yazarı olan Michael Wong, yaptığı açıklamada bu koyu girdabın yok oluşunu yakalamış gibi göründüklerini ve bunun, diğer çalışmalardan bildiklerini umdukları şeylerden farklı olduğunu söyledi.

Önceki simulasyonlar, girdabın gezegenin ekvatoruna doğru sürükleneceğini ve “girdabın ekvatora çok yaklaştığında dağılacağını ve belki de olağanüstü bir bulut aktivitesi patlaması yaratacağını” önermişti. Ancak bunu yerine, gezegenin güney kutbuna doğru sürüklendi ve şu anda usulca gözden kaybolmakta. Girdap, Hubble onu 2015 yılında fark ettiğinde uzun bir eksen boyunca 5.000 km genişliğinde idi ama şu anda 3.700 km genişliğe kadar düşmüş durumda.

Bu koyu fırtına gibi gezegenin antisiklonları, dönerlerken Neptün’ün atmosferinin derinliklerinden koyu maddeleri çekiyor; bir tanesi ekvatordan batıya doğru ve diğer ikisi her iki kutbun doğusuna doğru giden gezegenin çevresini dolaşmakta olan üç tane rüzgar jeti tarafından ileri taşınıyorlar (Neptün’ün güçlü rüzgarları, Güneş Sistemi’nde şimdiye kadar tespit edilen en hızlı rüzgarlardır ve süpersonik hızlara ulaşabilirler). Hubble’ın dikkatli takibi, aşağısında neler olduğunun yanı sıra bu fırtınaların ne kadar yaygın olduğunu da ortaya çıkarmada yardımcı olabilir.

“Hubble ve Voyager dışındaki hiçbir araç bu girdapları gözlemlemeyi başaramadı” diye açıklıyor Wong. “Şimdilik sadece Hubble, bu etkileyici Neptün hava olaylarının ne kadar sık veya ne kadar nadir gerçekleşebildiği hakkındaki ihtiyacımız olan verileri bize sağlayabiliyor.”

Çeviri: Burcu Ergül

https://www.space.com/39719-hubble-watches-giant-neptune-storm-disappear.html