NASA’nın Mars’taki uzun ömürlü keşif aracı Opportunity, beklentileri bir kez daha aşarak, yeni bir kilometre taşını geçti: Kızıl Gezegen’de 5.000 gün.

Bir golf aracı büyüklüğünde olan Opportunity, aslında 90 Mars günü süreceği düşünülen bir görev planlaması ile 2004 yılının Ocak ayında Mars’a inmeyi başardı (burada her biri bir dünya gününden yaklaşık 40 dakika daha uzun olan Mars günlerinden bahsediyoruz). Ve 16 Şubat 2018 tarihi itibarı ile de 5.000’inci Mars gününe ulaşmış oldu.

NASA’nın Pasadena’daki Jet İtki Laboratuvarı’ndaki Opportunity Proje Yöneticisi olan John Callas, “90 günlük görevimizin başından itibaren geçen beş bin günde bu inanılmaz keşif aracı, hala bize Mars yüzeyindeki sürprizleri göstermeye devam ediyor” şeklinde bir açıklamada bulundu.

Opportunity, 4.999’uncu gününde Mars’tan bu gündoğumu fotoğrafını gönderdi. (Telif: NASA/JPL-Caltech/Cornell/Arizona State Univ./Texas A&M)

 

Görev ekibi üyeleri, Kızıl Gezegen’in 22 km genişliğindeki Endeavour Krateri’nin kenarını kesen bir kanal olan Perseverance Vadisi’ndeki muhtemel “kayalık çizgileri”ni bu tarz bir sürpriz olarak rapor ettiler. Keşif aracı ekibinin üyelerinin anlattıklarına göre; Opportunity’in gönderdiği resimler; bu belirgin çizgilerdeki toz ve çakılların rüzgar ile, aşağı doğru yuvarlanma ile, uzun zamandır tekrarlayan donma ve erime döngüsü ile veya bu faktörlerin kombinasyonu ile oluştuğunu ortaya koyuyor.

Bilim insanları, Mars’ın eksensel eğikliliğinin son birkaç milyon yıl boyunca önemli iklim dalgalanmalarına sebep olarak değişiklik gösterdiğini düşünüyorlar.

Cornell Universitesi’nde bulunan Opportunity bilim takımının bir üyesi olan Robert Sullivan, başka bir açıklamasında nispeten yeni gerçekleşmiş çarpma kraterlerinden gelen döküntülerin, alanın yüzeyine dağıldığını ve bunun rüzgarın etkilerini değerlendirmeyi karmaşık hale getirdiğini belirtti. “Bu çizgilerin ne olduğunu bilmiyorum, ve bir başka birinin de bunların ne olduğundan emin olduğunu sanmıyorum. Bu yüzden de çoklu hipotezlerle eğlenip, bunların ne oldukları ile ilgili daha fazla bilgi topluyoruz.”

Mars’ta öngörülmeyen uzun görev süreci boyunca yoluna devam eden Opportunity’nin 2018 Ocak ayında gönderdiği fotoğraflardan biri. (Telif: NASA/JPL-Caltech)

 

Opportunity, yine 90 günlük bir görev için gönderilen ikizi Spirit keşif aracından birkaç hafta sonra Mars’a inmişti. İki keşif aracı da Kızıl Gezegen’deki geçmiş su etkinliğinin işaretlerine baktı ve ikisi de büyük miktarlarda bu kanıtları buldu. Örneğin Spirit, sıcak suyun aktığı ve kaya boyunca fokurdayan eski bir hidrotermal bir sistemin nasıl göründüğünü bulmuştu.

Spirit de ömrünü fazlasıyla aşmıştı. 2010 yılında yumuşak Mars toprağına saplanıp kaldıktan sonra ise, sessizliğe büründü. Bir yıl sonra da NASA, keşif aracının öldüğünü duyurdu.

Ancak Opportunity, yoluna devam etmekte ve şu an 45.1 km olan Dünya dışı sürüş rekoruna eklemeler yapmakta (İkinci sırada ise 1973 yılında Ay’da yaklaşık 39 km yol kat eden Sovyetler Birliği’nin uzaktan kontrollü Lunokhod 2 adlı keşif aracı bulunuyor). Görev yetkililerinin açıklamasına göre keşif aracı, Kırmızı Gezegen’de geçirdiği süre boyunca Dünya’ya yaklaşık 225.000 görüntü gönderdi.

Çeviri: Burcu Ergül

https://www.space.com/39728-mars-rover-opportunity-5000-martian-days.html