Samanyolu’nun ve tüm galaksilerin arasında çok fazla karanlık madde bulunuyor. Kütle çekimsel kırılma etkisiyle ışıkta gerçekleşen bozulma ise bu kediyi oluşturuyor. (Kütle çekim mercek etkisi denilen bu olay hakkında daha fazla bilgi için bu yazımızı okuyabilirsiniz.)

Chandra X-Işını Gözlem Evi, üstte gördüğünüz bu fotoğrafı 23 Kasım 2015’te ortaya çıkardı. Fotoğraf, Sırıtkan Kedi olarak adlandırılan bir galaksi grubuna ait. Bu kediyi, ışığı kütle çekimsel mercek etkisi tarafından gerilmiş ve bozulmuş uzak galaksiler oluşturuyor.

Işıktaki bu bozulma, bizimle bu uzak galaksiler arasındaki çok büyük bir kütlenin en güçlü kanıtı ve Chandra’nın ölçümlerine göre bu kütlenin büyük kısmı karanlık maddeye ait. Chandra X-Işını Gözlemevi yetkilileri, Sırıtkan Kedi Galaksi Grubu hakkında şu açıklamayı yapıyor:

“…uzak galaksilerin ışıklarının sapmasına sebep olan kütlenin çevresinde; iki dev ‘göz’ galaksisi ve bir ‘burun’ galaksisi bulunuyor. Sırıtkan Kedi’nin ‘yüz’ündeki çoklu yaylar ‘göz’ galaksilerinin ardında bulunan dört tane arka plan galaksisinden gelen ışıkların kütle çekimsel kırılma yaşamasıyla oluşmuştur.”

Galaksi grubuna ismini veren, Alis Harikalar Diyarı romanındaki ünlü "cheshire cat"...
Galaksi grubuna ismini veren, Alis Harikalar Diyarı romanındaki ünlü sırıtkan kedi; “cheshire cat”…

Chandra’nın X-Işını gözlemlerine göre, gözleri oluşturan galaksiler ve bunlarla ilişkili küçük galaksiler arasında, devasa çarpışmalar gerçekleşiyor.

“Her bir ‘göz’ galaksisi, kendi galaksi gruplarının en parlak üyesi ve bu iki grup galaksi birbirlerine saatte yaklaşık 300,000 mil (500,000 km’ye yakın) gibi bir hızla yaklaşıyorlar. NASA Chandra X-Işını Gözlemevi’nden gelen veriler bu galaksilerin birbirine çarpacağını kanıtlar nitelikte. Mor renkle gösterilen galaksilerin milyonlarca dereceye ulaşan sıcak gazları Chandra tarafından gözlenebiliyor. Chandra’nın X-Işını verileri Sırıtkan Kedi’nin sol gözünü oluşturan galaksi grubunun aktif olarak galaksinin merkezindeki büyük kara deliği beslediğini de ortaya çıkardı.”

Belki de Sırıtkan Kedi Galaksi Grubu yapım aşamasında bir fosil galaksi grubudur. Belki de büyük bir eliptik galaksiyi ve diğer daha küçük, zayıf galaksileri içeren toplama bir galaksidir.

Astronomlar fosil galaksi gruplarının, tüm galaksilerin evrimleri süresinde bir kere de olsa yaşadığı geçici bir galaksi formunu temsil ettiğini düşünüyor. Bu yüzden astronomlar fosil galaksi grupları üzerinde çalışmak istiyor ve bu oluşumu gözlemek için Sırıtkan Kedi galaksi grubu ilk fırsatları.

cheshire-cat-optical-hubble
Sırıtkan Kedi galaksi grubunun Hubble uzay teleskobu tarafından görünür ışıkta alınmış bir fotoğrafı.

Astronomlar bir milyar yıl sonra bu kedinin çarpışan iki gözünün, ardında çok büyük bir galaksi ve düzinelerce küçük galaksi içeren bir karma grup bırakarak yok olacağını öngörüyor. Bu noktada Sırıtkan Kedi görüntüsü de bu grupla beraber kaybolacak ve grup bir fosil galaksi grubuna dönüşecek.

(En üstteki mor tonlara sahip görsel: Sırıtkan kedi galaksi grubunun X-Ray görüntüsü ve optik görüntünün birleşiminden oluşmuş bir fotoğrafıdır. Optik görüntü; NASA Hubble Uzay Teleskobu’ndan, X-Ray görüntüsü; Chandra X Işını Gözlemevi’nden alınmıştır.)

Çeviren: Ece Özen

Kaynak: http://earthsky.org/space/the-cheshire-cat-group-of-galaxies