Bizden sadece 11.5 ışık yılı uzakta yer alan bu yıldız, yakın çevremizdeki 70 kadar yıldız arasında, cüce olarak nitelenmeyen nadir birkaç yıldızdan biri. Çıplak gözle rahatlıkla, kış üçgeninin bir köşesinde oldukça parlak bir yıldız olarak görülebiliyor.

Procyon, Güneş’in 1.4 katı kütleye sahip, F tayf türünde bir yıldız. Kütlesi fazla olduğu için de ışıma gücü Güneş’ten 7 kat daha fazla. Yüzey sıcaklığı da aynı biçimde Güneş’ten fazla; yaklaşık 6.400 santigrat derece.

Yalnız başına bir yıldız olarak görülse de, Procyon bir çift yıldız sistemi. Yanıbaşında, ortalama 2.2 milyar km uzağında bir beyaz cüce eşi var. Çoktan ölmüş ve soğumaya yüz tutmuş bu eşi ile birlikte, ortak bir kütle çekim merkezi etrafından dönüyorlar.

Procyon’un kış aylarında ülkemizden rahatlıkla görülebilen Kış Üçgeni’ndeki konumu.

 

Soğumaya yüz tutmuş dediğimize bakmayın, bu beyaz cücenin yüzey sıcaklığı Procyon’dan daha fazla; 7.500 santigrat derece kadar. Ancak, bu sıcaklık bir beyaz cüce için oldukça az sayılabilir. Dolayısıyla bu beyaz cücenin birkaç milyar yıl önce ölmüş bir yıldızın kalıntısı olduğunu düşünebiliriz.

Geleceği

F tayf tipi anakol yıldızları, parlak beyaz ışıkları ve yaydıkları büyük enerjiyle çok havalı görünseler de, ömürleri Güneş’e göre oldukça kısa. Procyon kütlesindeki bir yıldızın yaklaşık 3.5 milyar yıl yaşayabileceği hesaplanıyor. Bu süreç sonunda, yakıt olarak kullandığı hidrojen tükenecek ve helyum yakmaya başlayan yıldız bir kırmızı deve dönüşecek.

Birkaç yüz milyon yıl içinde de, bu kırmızı dev yavaşça dış katmanlarını uzaya saçarak bir gezegenimsi bulutsu haline gelecek. Geriye, bu bulutsunun merkezinde çok sıcak bir beyaz cüce haline gelmiş olan Procyon’un çekirdeği kalacak. Yapılan yaş ölçümlerine göre Procyon, yaklaşık 3 milyar yaşında. Yani önümüzdeki 1 milyar yıl içinde beyaz cüce eşiyle aynı kaderi paylaşacak.

Olası Gezegenler ve Yaşam

Procyon’un çevresinde henüz bir gezegen keşfedilemedi. Ancak, burada yaşama uygun bir gezegen olabileceği düşünülmüyor. Çünkü çok yakınındaki, bizim güneşimizin %60’ı kütleye sahip beyaz cüce yıldızın büyük kütle çekimi nedeniyle, yaşanabilir bölge olarak nitelenen yörüngesinde bir gezegenin barınabilmesi çok zor. Yıldızın yaşanılabilir bölgesi, yaklaşık 400 ila 650 milyon km arasında bir alan. Ancak, beyaz cüce eşi oldukça eliptik bir yörüngeye sahip olduğundan, buradaki gezegen(ler)in stabil bir yörüngeye sahip olmaları mümkün değil. İki yıldız arasında çekiştirilip, büyük ihtimalle parçalanacaktır.

Böyle bir sistemde, sağlıklı bir yaşam sürmek isteyen olası gezegenin daha uzakta, her iki yıldızın birden oluşturduğu ortak kütle çekim merkezi etrafında dönüyor olması gerekir. Bu da gezegenin en az 5 milyar km yarıçapında bir yörüngede dolanması demektir ki, bu uzaklıkta çok soğuk, buz tutmuş bir halde olur.

Ancak, bu buz tutmuş olası gezegenin de çoktan kavrulmuş olması mümkün. Çünkü, Procyon’un beyaz cüce eşi “doğal olarak” eskiden bir kırmızı devdi ve Güneş’in en az 300 katı enerji yayarak ortalığı kasıp kavurmuştu. Yani burada yaşam aramak pek akıl kârı değil. Özetle, oradan bize bakan kimse yok.

Zafer Emecan