Yaz aylarında kafamızı kaldırıp gökyüzüne baktığımızda üç tane oldukça parlak yıldız görürüz. Vega, Deneb ve Altair…

Bu yıldızları birleştirdiğimizde bir üçgen şekli oluşur. Özellikle Türkiye’nin bulunduğu enlemlerde bu üç yıldız geceleyin tam baş ucu noktamızdan geçer. Gece boyunca parıl parıl parlayan bu üç yıldızın görünmeye başlaması, bize yaz aylarının geldiğinin haberini verir.

YazUcgeni1
19 Haziran 2015 tarihinde saat 23:17’de doğu ufkunda yaz üçgeninin yükselirken Stellarium‘dan alınmış bir görüntüsü

 

Yukarıdaki fotoğrafta görüldüğü gibi yaz üçgeni yaz aylarında doğu ufkundan yükselir. Aynı zamanda burası Samanyolu’nun merkez doğrultusuna çok yakındır. Yani bu kadar parlak yıldızların Samanyolu’nun bu bölgesine yakın bir yerde olması tesadüf değil.

Tam aksine Samanyolu’nun merkezinde, diskinin üzerinde parlak yıldızlar olma olasılığı daha yüksektir. Her ne kadar parlaklık uzaklık ile ilişkili olsa da, Samanyolu’nun merkezi ve disk bölgesi oldukça bol malzeme barındırdığından, bu durum parlak yıldızların Samanyolu hattı boyunca görülmeleri olasılığını artırır.

YazUcgeni2
20 Haziran 2015 tarihinde gece ortasında yaz üçgeni tam baş ucu noktasından geçer. Bu durum enleme göre değişebilir, fakat Türkiye için baş ucundan geçecektir.

 

Gecenin ilerleyen saatlerine gelindiğinde Yaz Üçgeni yükselerek baş ucu noktasına kadar gelir. Yukarıda 20 Haziran saat 02:38’de nasıl görüldüklerini görüyoruz. Fakat günler geçtikçe daha erken doğacak, dolayısıyla daha erken bu tepe noktasında gelecektir. Yaz aylarından çıkarken ise artık Güneş doğarken doğacağı için görünmez hale gelecektir.

Aşağıdaki fotoğraf 19 Ağustos saat 22:53’ü gösteriyor. Yaz üçgeni Haziran aylarında bu saatlerde henüz doğu ufkunda doğmaktayken, Ağustos ayında tepe noktasında görülüyor.

YazUcgeni3

Tüm bu değişim Dünya’nın Güneş etrafındaki dolanma hareketinden kaynaklanır. Yaz aylarında Dünya Güneş’in bir tarafında, kış aylarında ise öbür tarafındadır. Dolayısıyla farklı zamanlarda Samanyolu’nun farklı bölgelerine bakarız. Özetle bir olay bir tutulma gibidir. Yaz aylarında Dünya, Güneş ile Samanyolu’nun merkezi arasında kalır. Dolayısıyla Samanyolu’na bakan tarafı rahatlıkla görebiliriz. Fakat kış aylarında Güneş, Dünya ile Samanyolu’nun merkezi arasında kalır. Dolayısıyla kış aylarında Samanyolu’nun merkezini göremeyiz, çünkü Güneş oradadır.

Ögetay Kayalı