Eğer 2083 Yılını Beklerseniz, Yeni Bir Yıldızın Doğduğuna Şahit Olabilirsiniz!
Bu yüzyılın sonlarında gök bilimciler, Sagitta veya başka bir isimle Okçuk Takımyıldızı’nda (Sagitta the Arrow) yeni bir yıldızın ortaya çıkmasına tanıklık edebilirler. Bizden yaklaşık 7,800 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve ortaklaşa olarak V Sagittae adını verdiğimiz iki yıldız, birbirlerine giderek daha çok yakınlaşıyor.
Yıldızlar birbirleri etrafında dönerlerken, daha büyük olan yıldız daha küçük olan eşlikçisine sürekli olarak madde aktarmaktadır. En sonunda ise bu iki yıldız çarpışacak ve birleşecek. Ortaya da yaklaşık bir ay boyunca V Sagittae’yi gökyüzünün en parlak yıldızı konumuna getirecek olan güçlü bir ışık patlaması çıkaracak.
Bir yüzyıldan fazla bir süredir devam eden ve kayıt altına alınan gözlem arşivlerine bakan bir grup araştırmacı, bu yıldız sistemindeki iki yıldızın birbirlerinin etrafında dönme hızlarının son zamanlarda giderek arttığını tespit ettiler. Şu anda yıldızlar, birbirleri etrafındaki dönüşlerini yaklaşık 12 saatte tamamlıyorlar. Ve daha da yakınlaşmaya devam ederlerse, 16 yıllık bir yanılma payı bırakılmasına rağmen 2083 yılına gelindiğinde bu iki yıldızın tamamen birbirleri ile birleşecekleri düşünülüyor.
V Sagittae: Sıra dışı bir sistem
İkili bir yıldız sistemi olan V Sagittae, astronomların “Kataklizmik değişen yıldızlar (cataclysmic variable stars)” diye adlandırdığı bir kategoriye girmektedir. Bu kategorideki yıldız sistemleri, birbirleri etrafında dönen bir beyaz cüce ve bir de normal yıldızdan oluşur. Bu beyaz cüce, ona eşlik eden normal yıldızın dış katmanlarından belli belirsiz şekilde hidrojen çeker. Bu ele geçirilen madde beyaz cücenin yüzeyine ulaştığında ise yoğun yerçekimi, hidrojenin nükleer füzyon şeklinde patlamasının önünü açar.
Bilinen bir çok kataklizmik değişken sistemlerinde beyaz cüceye eşlik eden yıldızın kütlesi ya beyaz cücenin hemen hemen aynısıdır, ya da ondan biraz daha azdır. Ancak V Sagittae bir istisnadır. Sebebi ise beyaz cüceye eşlik eden yıldızın beyaz cüceden dört kat daha fazla bir kütleye sahip olmasıdır. Ve bu durum da V Sagittae sisteminin diğer sistemlere göre 100 kat daha fazla parlamasına yol açar. Bu aşırı kütle oranı da yıldızların yüzeylerinden daha fazla maddenin püskürmesine neden olur ki astronomlar bu fenomene yıldız rüzgarı adını verirler.
2083 yılındaki yeni yıldız
Schaefer ve ekibi, modern zamanlarda elde edilen veriler ile birlikte 1890’a kadar uzanan daha önceki gözlemleri göz önüne alarak bu sıra dışı sistemi incelediler. Ve bu incelemenin sonucunda V Sagittae’nin on yıllar boyunca hızla parlaklığını arttırdığını buldular. Yıldızların kütlelerine, yörüngesel özelliklerindeki değişikliklere ve parlaklık oranına bakarak araştırmacılar, bu iki yıldızın birleşeceği ve büyük bir parlama ortaya çıkaracağı sonucuna vardılar.
Araştırmacıların hesaplamaları, birleşmenin yaklaşık 2083 yılında gerçekleşmesi gerektiğini gösterse de modellerindeki belirsizlikler birleşmenin 2067 öncesinde veya 2099 sonrasında da gerçekleşebileceğini ortaya koyuyor. Ekip, sistemin ne kadar hızlı parlaklaştığı hakkındaki ölçümleri ne kadar hızlı toplarlarsa o kadar bu zaman aralığını daraltabileceğini düşünüyor.
Çeviri: Burcu Ergül Emecan
Bunları da okumalısınız, okumak güzeldir:
Gökbilim Dükkanı
Fırından Yeni Çıkanlar
Bu Gece Gökyüzü
