KOZMİK ANAFOR Kozmik Anafor | Türkiye'nin En Büyük Astronomi Platformu
Bugün Güneş Sistemi dışında keşfedebildiğimiz gezegenlerin (exoplanet’lerin) çok büyük kısmı, Jüpiter, Satürn veya Neptün gibi büyük kütleli gaz devi gezegenlerden oluşuyor. Görece daha kolay keşfedildiği için bir yıldızın çevresinde eğer varsa bu tip bir gezegenin, hele ki yıldızına yakın geçiş yapıyorsa “önce” keşfedilmesi zaten normal. Kaldı ki, bilim insanları, çevresinde …
Ağustos, 2018
Nisan, 2018
-
15 Nisan
Gezegen Büyüklüğünde Uydu: Ganymede
Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni olan gaz devi Jüpiter’in bilinen 63 uydusu arasındaki en büyük ve ayrıca Güneş Sistemi’nin de bilinen en büyük uydusu Ganymede’dir. Uydu, 1610 Yılında Galileo Galilei tarafından Jüpiter’in diğer 3 büyük uydusu ile birlikte keşfedilmiştir. Galileo Uyduları olarak adlandırılan bu 4 uydu, küçük bir teleskop ya …
-
9 Nisan
Güneş Battıktan Sonra Görülen Parlak Yıldız
Gün batımları, o rengindeki ahenk ile insanı iyileştiren bir güzelliğe sahiptir. Öylece Güneş’in batışını izlemek, bir terapidir adeta. Bazı zamanlarda bu gün batımına bir de parlak yıldız eşlik eder. Öylesine parlak görünür ki, gökyüzüne o anda bakanlar muhakkak onu fark eder. Aslında bu görülen bir yıldız değildir. Bu parlak gök cismi, …
Mart, 2018
-
4 Mart
Jüpiter’in Halkalarının Keşfi!
4 Mart 1979 tarihinde Voyager 1 uzay aracı, Jüpiter’in çevresinde bulunan halkaların resimlerini çekmeyi başardı. Bu durum, Jüpiter’in halkalarının birileri tarafından görülebildiği ilk zamandı. Halkaların çok zayıf ve soluk olması nedeniyle, bu halkaları Dünya’da bulunan yer teleskopları ile tespit etmek son derece güçtür. Hatta Jüpiter’in yakınındaki bir uzay aracı için …
Ocak, 2018
-
10 Ocak
Jüpiter Dünya’yı Gerçekten “Koruyor” Mu? (Antropik İlke)
Evrenin insan yaşamı için özel bir dizayna ve “ince bir ayara” sahip olduğunu iddia eden “Antropik İlke”, evrenin sadece Samanyolu’ndan ibaret sanıldığı dönemlerde ortaya atılmış, çoğu eski, temelsiz ve kısıtlı bilgilere sahip olduğumuz dönemlerde şekillenmiş bir düşünce biçimidir. Bu ilke dahilinde her şeyin “insan için” var olduğu, insanın her varlığın …
Aralık, 2017
-
26 Aralık
Jüpiter’in Devasa Manyetik Alanı
Tüm diğer gezegenlerin toplamından daha fazla olan kütlesiyle, sistemimizi domine eden Jüpiter‘in manyetik alanı da adına yakışır büyüklükte, devasa bir yapıya sahiptir. Güneş Sistemi’ne dahil olan gök cisimleri, manyetize edilmiş bir Güneş rüzgarı içinde yer alır. Güneş rüzgarı, Güneş’in atmosferini oluşturan 500 km kalınlıkta ki fotosfer ve 2.500 km kalınlıktaki kromosfer tabakalarının …
Ekim, 2017
-
10 Ekim
Galileo Galilei ve Dünya Merkezciliğinin Düşüşü
Gelmiş geçmiş en büyük bilim insanlarından biridir Galileo Galilei. Bir uygarlığın gölgesinde olduğu karanlığa meydan okumuş, yargılanmış ve hapsedilmiştir. Ancak bulguları ve keşifleri bütün karanlığa rağmen bugünkü modern fiziğin ve astronominin temelini oluşturmuştur. 1609’da Galileo, Hollandalı gözlük imalatçılarından esinlenerek ilk teleskobunu yaptı ve gökyüzüne çevirdi. 1610’da “The Stary Messenger (Sidereus …
Mayıs, 2017
-
6 Mayıs
Güneş Sistemi’nin En Sıcak Yeri Neresi?
Birçoğumuz için burası Güneş’tir. Ama bu malesef doğru cevap değil. Çünkü Güneş Sistemi’ni en sıcak yeri Güneş’te değil, Jüpiter’de. Jüpiter’in de, Dünya’da olduğu gibi bir manyetik alanı bulunur. Tabi bu alan, bizimkiyle kıyaslanamayacak kadar büyük ve güçlüdür. İşte, Jüpiter’in bu devasa manyetik alanına yakalanan yüklü kozmik parçacıklar, yine Dünyamızda olduğuna …
Nisan, 2017
-
29 Nisan
Zeus’un Kızgın Eşi: Io
Üstte, Jüpiter’in küçük fakat azgın volkanlarıyla ünlü uydusu Io’yu görüyorsunuz. Io (Ayo şeklinde okunur), Galileo Galilei’nin 1610 yılında keşfettiği Jüpiter’in 4 büyük uydusundan biridir (diğerleri; Europa, Ganymede, ve Callisto). Uydu ismini, mitolojik Yunan tanrısı Zeus’un eşlerinden (aslında sevgililerinden) biri olan Io’dan alır. İlginç bir rastlantı ama, İstanbul Boğazı’nın ecnebilerce kullanılan ismi …
Ocak, 2017
-
23 Ocak
Cüce Yıldızlar Ne Kadar Cüce
İnsanların zihinlerinde “kırmızı cüce“ yıldız denilince genellikle; kayda alınmayacak kadar küçük şeyler şekilleniyor, şöyle bir burun kıvırma tavrına gidiliyor. Oysa, evrendeki tüm yıldızların yaklaşık yüzde 80’inin oluşturan kırmızı cüce yıldızlar algıladığımız gibi “küçük” değil. Hoş, evrendeki devasa rakamlar karşısında büyük ve küçük algımız birbirine giriyor, size hak veriyoruz. Olabilecek en küçük kırmızı …
Kasım, 2016
-
24 Kasım
Konaklama Tesislerimiz: Lagrange Noktaları
Bilindiği gibi büyük veya küçük her cisim bir kütleçekimine sahiptir ve yine büyüklüğünden bağımsız olarak başka bir cismin kütleçekiminden öyle ya da böyle etkilenir. Yani, çok büyük bir kütle olan Dünya gezegeninin kütleçekiminden etkilenir ve üzerine doğru çekilirsiniz. Ancak, siz de Dünya’yı aynı biçimde kendinize doğru çekersiniz. Tabi, sizin kütleçekiminiz …
Ekim, 2016
-
15 Ekim
Güneş Ve Gezegenlerin Orantılı Büyüklükleri
Güneş, sistemimizdeki en büyük ve en fazla kütleye (kütleyi, aynı şey olmasa da “ağırlık” şeklinde düşünebilirsiniz) sahip gökcismidir. Tüm Güneş Sistemini bir araya getirdiğimizde oluşacak olan kütlenin %99.8’ini Güneş tek başına karşılar. Kalan %0.2’lik kütlenin ise yarısından fazlası Jüpiter‘e aittir. Daha başka bir ifadeyle Jüpiter, Güneş haricinde sistemimizdeki her şeyin; tüm …
Eylül, 2016
-
23 Eylül
Görebileceğiniz En Büyük Fırtına: Büyük Kırmızı Leke
Bir gezegen düşünün ki içinde fırtınalar kopuyor. Evet, bağrı yanık, Güneş Sistemi’nin fazla agresif gezegeni Jüpiter’den bahsediyoruz. Jüpiter hakkında söyleyecek çok şey, yazacak bir ton bilgi var. Ama biz Güneş Sistemi’nin haylaz çocuğu Jüpiter’in içinde kopan, çok karmaşık bir yapıya sahip olan ve hala bilim insanlarının üzerinde çalışmalar yaptığı Büyük Kırmızı …
-
11 Eylül
Gaz Devi Gezegenler
Hemen hemen tümü hidrojen ve helyum’dan oluşan Gaz yapılı “Gaz Devi” dev gezegenler, tüm yıldız sistemlerinde bulunurlar. Bir yıldızı oluşturan bulutsunun muhteviyatının %99’u veya daha fazlası sadece Hidrojen ve Helyum gazlarından ibarettir. Bunlar, ayrıca evrende en fazla bulunan, neredeyse tüm evreni oluşturan elementlerdir. Tipik bir yıldız oluşum bulutsusunun %24’ü Helyum, …
Temmuz, 2016
-
3 Temmuz
Juno’dan Ne Bekliyoruz?
NASA, Juno Uzay Aracı’nın 4 Temmuz’u 5 Temmuz’a bağlayan Pazartesi gecesi Jüpiter’in yörüngesine girmesini ve Güneş Sistemi’nin en büyük gezegenine doğru olan beş yıllık yolculuğunu bitirmesini planladı. Pazartesi günü yaşanacak en önemli olay 35 dakikalık motor yanması olacak. Juno’nun Jüpiter’in güçlü çekimi tarafından yakalanabilecek kadar yavaşlamasını sağlamak amacıyla tasarlanmış olan bu …
Haziran, 2016
-
23 Haziran
Girdaplar ve Jüpiter’in Büyük Kırmızı Lekesi
Hangimiz Jüpiter’in büyük kırmızı lekesine bakıp büyülenmedik ki? Peki, Jüpiter’in kırmızı lekesine benzer bir girdabı kahvenizdeki süt damlasıyla yapabileceğinizi söylesek? Jüpiter’in kırmızı noktasının mekaniklerine bakmadan önce girdapları anlamak yararınıza olacaktır. Kısaca tanımlamak gerekirse, girdap herhangi bir eksen etrafında dönen akışkan parçacıkların oluşturduğu harekettir. Matematik dilinde “curl” olarak bilinen ve dilimizde …
Nisan, 2016
-
8 Nisan
Ölümsüz Yıldız: VB10
Eğer yıldızlar da doğan, yaşayan ve nihayetinde ölen “canlılar” olarak kabul edilecekse; VB10 ölümsüzlüğün sırrını bulmuş diyebiliriz… Bizden yaklaşık 19 ışık yılı uzaklıktaki Van Biesbroeck yıldızı (VB10), keşfedebildiğimiz en küçük yıldızlardan biri. Aslında kütlesi, bir yıldızın sahip olabileceği en küçük kütleye çok yakın bir “kırmızı cüce“. Yıldız olabilmek için o kadar küçük bir kütleye sahip …
Şubat, 2016
-
5 Şubat
Güneş Doğarken Görülen Parlak Yıldız
Çoğumuz gün batımlarına, gün doğumlarından daha aşinayız. Çünkü gün doğumu, geceyi sabaha bağladığından büyük bir çoğunluğumuz bu saatlerde uykuda olur. Hatta birçok kişi gün doğumunu öylesine fark etmemiştir ki, Güneşin tıpkı gün batımında olduğu gibi ufukta kırmızı olduğunun dahi farkında değildir. Bazı gün doğumları sırasında ise gökyüzünde parlak bir yıldız …
Ocak, 2016
-
11 Ocak
20 Ocak – 10 Şubat 2016: Tüm Gezegenler Gökyüzünde!
Bu gökyüzü olayı, 2016 yılında gerçekleşti. 2016, 2016, 2016… Yani, şu an 2018’de olduğumuza göre böyle bir olay yok. 2018 yılında böyle birşey söz konusu değil, boşuna arayıp bulup bu yazıyı okumayın. İlla ki okuyorsanız “astronomi bilimi ile ilgili birisinizdir”, o zaman okumaya devam edin. Ama bu yıl böyle birşey …
