Güneş Sistemi

Aurora denilen görsel şölen, Güneş fırtınalarının uzaya yaymış olduğu yüklü parçacıkların Dünya’nın manyetik alanı ile etkileşmesi sonucu oluşan göz alıcı ışıklardır. “Kutup Işıkları” da denilen bu parıltılar, tarih boyunca insanları büyülemiş muhteşem ışık şovlarıdır. Kuzey ve Güney kutup noktalarında gözlemleyebildiğimiz Auroralar, Aurora Borealis (Kuzey Işıkları) ve Aurora Australis (Güney Işıkları) olarak da …

Güneş; dengeli olarak niteleyebileceğiz aşamada, gençlik günlerini yaşayan bir yıldızdır. Gökbilimciler yıldızların bu dengeli ve sağlıklı ömür bölümünü “anakol evresi” olarak nitelerler. Bu süreç içerisinde yıldız, çekirdeğindeki çok yoğun maddenin büyük bir kısmını oluşturan hidrojeni helyuma çevirerek enerji üretir. Ancak, bir süre sonra yıldızın çekirdeğinde helyuma dönüştürecek miktarda hidrojen kalmaz. …

Üzerinde yaşadığımız Dünya da dahil olmak üzere, tüm everin “ince ayar” içerdiğini iddia eden antropik ilke, bizlerin yaşadığımız evreni sadece Samanyolu Galaksisi ve öncesinede “Güneş Sistemi’nden ibaret sandığımız”, temelsiz, yetersiz bilgilere sahip olduğumuz dönemlerden kalan bilgilerle şekillenmiş bir düşüncedir. Bu ilke dahilinde her şeyin “insan için” var olduğu, insanın her …

Yakın geçmişimize kadar Güneş Sistemi’nin en uzağındaki cismin Plüton olduğunu düşünüyorduk. Ne var ki, 1992 yılına kadar. Bu tarihten sonra, hem Güneş Sistemi’nin büyüklüğü, hem de gezegen algımız baştan sona değişti… Palomar Gözlemevi’nde çalışan iki astronom David Jewitt ve Jane Luu, 1992 yılında Plüton gezegeninin de ötesinde yaklaşık 190 km …

Hemen hepiniz, küre Dünya’nın şeklinin kusursuz bir küre değil, “geoid” denilen yukarıdan bastırılmış, yanlardan şişkin bir biçim olduğunu ilk ve ortaokul ders kitaplarında ve bilimum belgesellerde gördünüz, duydunuz, öğrendiniz. Buraya kadar herşey tamam. Son dönemlerde ise, internetin yaygınlaşması sayesinde insanlar Dünya hakkında daha detaylı bilgiler edinmeye başladılar. Ancak, bu bilgiler …

Hepimiz geceleri göğe baktığımızda yıldızların tıpkı güneşimiz gibi dairesel bir kavisle doğup battıklarını görebiliriz. Elbetteki bu durum dünyamızın dönüşü ile ilgili. Ayrıca bu kavisli hareketleri; astrofotoğrafçılık ile uğraşan arkadaşlarımızın çoğunun, derin uzay cisimlerini çekmek amaçlı tesisatlarını kurup heveslerinin kırıldığı ayaz gecelerinin teselli ikramiyesi olabilmiş bir fenomendir diyebiliriz. “Yıldız izi” olarak adlandırılan bu …

Yıl boyunca pek çok kez Güneş ve Ay tutulması olur. Peki bu tutulmalardan hangisi daha yaygındır? Bu sorunun cevabı, son hesaplamaya hangi tür Ay tutulmalarını dahil edeceğimize bağlı. Bilimsel terimlerin açıklamalarını yaparak başlayalım. Tam Güneş tutulması; Ay’ın Güneş’in önünden geçmesi sonucu, Güneş’in görüntüsünün bizim açımızdan kararmasıyla gerçekleşir. Tam Ay tutulması …

Dünya’nın iklimindeki değişimlerde Güneş’in etkisi küçümsenmeyecek boyuttadır. 4,5 milyar yıllık tarihi boyunca Güneş üzerindeki patlamaların Dünya’ya gönderdiği enerji yüklü parçacıklar gezegenimizi ısıtmış veya düşük aktiviteli dönemlerde Dünya soğumaya girmiştir. Bilim insanları yüz yıldan fazladır Güneş’i gözlemlemiş, gözlemler sonucunda Kelebek Diyagramı ve Leke Diyagramlarını ortaya koyup aktivite dönemini (önceki yazılarımızdan bulabilirsiniz) inceleme fırsatı bulmuştur. Biz …

Uzay boşluğuna koruyucu kıyafetleriniz olmadan çıktığınızda, filmlerde gösterildiği gibi anında gözleriniz pörtleyip damarlarınız patlayarak ölmez, yahut anında buz tutmazsınız. Not: Yazımızı “sesli makale” olarak, Youtube kanalımızda bu linkten dinleyebilirsiniz. Dünya’da alışmış olduğumuz atmosfer basıncı ile uzay boşluğu arasında öyle aman aman bir basınç farkı yok. Zaten kayda değer atmosfer sahibi olan …

Tüm diğer gezegenlerin toplamından daha fazla olan kütlesiyle, sistemimizi domine eden Jüpiter‘in manyetik alanı da adına yakışır büyüklükte, devasa bir yapıya sahiptir. Güneş Sistemi’ne dahil olan gök cisimleri, manyetize edilmiş bir Güneş rüzgarı içinde yer alır. Güneş rüzgarı, Güneş’in atmosferini oluşturan 500 km kalınlıkta ki fotosfer ve 2.500 km kalınlıktaki kromosfer tabakalarının …

Birleşmiş Milletler bünyesinde kaleme alınan ve Uzay Hukukunun kaynakları arasına giren bu antlaşmanın resmi adı, “Devletlerin Ay ve Diğer Gök Cisimleri Üzerindeki Faaliyetlerini Düzenleyen Antlaşma”dır. Kısa olarak Ay Antlaşması – Moon Treaty adı ile bilinmektedir. Soğuk Savaş’ın gölgesi Dünya üzerinde iken, peş peşe uzaya dair anlaşmalar BM tarafından uluslararası camianın …

Yeni bir araştırma raporuna göre; cüce gezegen Ceres’in ünlü parlak noktaları, gri ve krater dolu bu dünyanın şaşırtıcı derecede aktif olduğunu ortaya koyuyor. Araştırma ekibi üyelerinin açıkladıklarına göre; Ceres’ın (Siryıs şeklinde okunur) parlak kısımları, eski bir yer altı okyanusunun kalıntıları olabilecek tuzlu su birikintileri üzerinde yer alıyor olabilir. Space.com’a konuşan …

Güneş Sistemi’nde gezegenler karasal ve gaz devleri şeklinde keskin hatlarla birbirinden ayrılırlar. Yukarıdaki fotoğraftan da anlayacağınız üzere, adım atabileceğiniz bir yüzeyi olan karasal, başka bir deyişle terrestrial gezegenlerin yapılarına birlikte kısaca bir göz atalım. Birbirine boyut ve yapısal açıdan çok benzeyen Dünya ile Venüs, hala volkanik aktiviteler yaratabilecek sıvı bir …

Sokakta aylak aylak dolaşıyor veya evinizin balkonunda komşuları dumana boğma pahasına arkadaşlarınızla mangal yapıyorsunuz. Birden o da ne? Gökyüzünde bir UFO, yani “tanımlayamadığınız bir uçan cisim” belirdi. Şaşırdınız, panik yaptınız, heyecanlandınız… Durun! önce şu yazdıklarımızı okuyun, sonra harekete geçin: • Gördüğünüz şey bir uçak olabilir. Geliş açısına bağlı olarak uçaklar …

Uranüs gezegeni, her ne kadar tekdüze ve sıradan görünümü nedeniyle Jüpiter, Satürn ve Neptün’ün gölgesinde kalıp, adından pek sözedilmeyen bir gezegen olsa da; Güneş Sistemi’nin 3. büyük gezegenidir ve Güneş’ten itibaren sıralamada 7. Sırada yer alır. Uranüs, teleskop ile keşfedilmiş ilk gezegen olma özelliğine sahiptir. İsmini Yunan Mitolojisindeki gökyüzü tanrısı …

Popüler bilim yayınları ve basında, Güneş’in diğer yıldızlar karşısında nasıl da küçücük kaldığı ile ilgili çok sayıda karşılaştırma görmüşsünüzdür. Oysa yıldızlar alemi, belgeselcilerin gözdeleri olan gösterişli bu dev yıldızlara karşı pek merhametli davranmaz. Gösterişli dev yıldızların yanında biricik yıldızımızın pek bir minik, pek bir çelimsiz kaldığı doğrudur. Ancak, bizim bu …

Süt Kardeşler filmindeki ünlü repliği hatırlarsınız; “Gulyabani diye birşey yoktur! Ama olabilir de”.  Bu arada hatırlatalım; Türkiye’de yaşayıp da Süt Kardeşler’i izlememiş olanlar, bilimkurgu seviyorum deyip de Star Trek dizilerine burun kıvıranlar bizden değildir. Hatta dombilidir. Neyse, konumuza dönelim. Dünya’nın uydusu Ay, Güneş Sistemi içinde gezegeninin kütlesine oranla (Plüton ve Charon …

Dünya dışında asteroid madenciliği, literatürde ilk ortaya çıktığından beri sadece bilim kurgudan aşina olduğumuz, gerçek hayatta ise yakın zamana kadar çok ciddiye alınmayan bir konu olmuştur. Garret P. Servisstarafından 1898’de yazılan “Edison’s Conquest of Mars” romanı tamamen saf altından bir asteroid ile hayalleri süslediğinden bu yana 117 yıl geçti. Bugün …