Son zamanlarda katıldığım tüm astronomi konferanslarında hep aynı söze rast geliyorum. Diyorlar ki “Orta ölçekli bir teleskop bir gecede insanlığın şimdiye kadar ürettiği data (veri) kadar data üretiyor.” Hal böyle olunca bu datanın işlenmesi ve insanlığın hizmetine sunulması için bir, …
Kasım, 2019
- 13 Kasım
Gelecekte Marslı Kolonicileri Nasıl Tanıyabiliriz?
Biliyorsunuz, yüz yıl içinde kaçınılmaz olarak Mars’ta bir insan kolonisi oluşacak. Ve yine kaçınılmaz olarak, Marslı kolonicilerin ayrı bir kültürü, yaşam şekli, dili ve belki de inancı gelişecek. Gelecekte Mars’ta doğup büyüyecek olan insan neslinin Dünya’ya dönmesinin fizyolojik açıdan kendilerini …
- 11 Kasım
Elektrik Denen Şey De Ne?
Kısaca elektron akışı diyebiliriz. Aslında tam olarak ne olduğunu anlatmak güç ama bunu böyle bilmek yeterli. İzah etmeye çalışalım: Misal bir ampulü yaktınız. İçinde tungsten elementinden yapılmış bir tel var. Elektronlar bu telin içinden geçmeye başlıyorlar. Yani aslında tam olarak geçmiyorlar …
- 3 Kasım
Su ve Suyun Kaldırma Kuvveti
Su, canlı yaşamının vazgeçilmezlerinden. Dünyamız yüzeyinin %71’inin de su ile kaplı olduğunu göz öne alırsak, su gerçekten hem kozmik, hem de mikro seviyede çok önemli rol oynuyor. Hâl böyle olunca geçmişten günümüze birçok bilim insanı suyun yapısını incelemeye çalışmıştır. Dilerseniz eski …
Ekim, 2019
- 26 Ekim
Kış Vaktinde Yaz Saati ve Astronomik Zaman Ölçümleri
Yaz saati, kış saati, saatler ileri geri derken, ülkemizde son yıllarda, büyükten küçüğe herkes aslında astronomik bir olguyu konuşuyor. Saat dilimimizin değişmesi iyi mi oldu kötü mü oldu bilemeyiz ama, bu konuya istinaden, Astronomide Yerel Zaman ve değişimleri üzerine sizin için …
- 11 Ekim
Astronomik Bir Dokunuş: Nasıl Anlatmalı?
Bir gök cismi yahut bir gök olayı değil de, astronomiyle uzaktan yakından ilgili olmayan bir çocuğa, bir yetişkine nasıl astronomik bir yaklaşım yapabiliriz, onlara astronomik olarak nasıl dokunabiliriz, ‘astronomi le tanıştırıp hayallerindeki uzayı nasıl şekillendirebiliriz?’ bunu ele almak istedik. Ülkemizde astronomiye …
- 9 Ekim
Uzayda Yıldızları Fotoğraflamak Neden Zor?
Uzayda çekilen fotoğraflarda genellikle yıldızların olmadığını görürüz. Çoğu bilimsel (ve fotoğrafçılık bilgisi olmayan) insan da “ama neden yıldızlar yok, sahte bunlar” gibi bilgisizce cümleler kurar! Uzaydan Çekilen Fotoğraflarda Niçin Yıldız Yok? başlıklı yazımızda da belirttiğimiz gibi fotoğraflar genellikle Ay’a, Dünya’ya veya uzay istasyonuna …
- 6 Ekim
4-10 Ekim Dünya Uzay Haftası (World Space Week)
Dans Günü, Kaynanalar Günü, Makarna Haftası olur da, Dünya Uzay Haftası (World Space Week) olmaz mı? Elbette olur. Türkiye ve Dünya çapında bizim bildiklerimizin yanı sıra, her yıl kutlanan ve bilmediğimiz birçok özel gün ve hafta var. Hatta, Anadolu Ajansı’nın …
Eylül, 2019
- 30 Eylül
Dünya’nın Yerçekimi Bir Anda Yok Olsaydı?
Öncelikle müsterih olun, bu hiçbir zaman olmayacak. Dünyanın bir kütlesi var, tıpkı her madde gibi. Kütle çekim sahibi olmasa, kütlesi de olmazdı, yani hiçbir zaman var olamazdı. Yine de bu durum üzerine durup düşünebiliriz. Tüm fiziği bir kenara koyup hayal …
- 12 Eylül
Kitlesel Yok Oluşlar
Yine iç açıcı bir konuyla karşınızdayız. Bu yazımızda güzelim Dünyamızın belini büken, tam da yeni yeni türemeye ve yayılmaya başlamış bazı türleri yok eden, bazılarını ise yeni baştan ve bambaşka şekillerde tekrar ortaya çıkmasına vesile olmuş “Kitlesel Yok Oluşlar”dan bahsedeceğiz. …
Ağustos, 2019
- 31 Ağustos
Düşünce Deneyi Nedir?
Gerçekte yapamayacak olsak da bazı bilimsel hipotezlerin ve teorilerin ortaya koyacağı sonuçlar dolayısıyla olması gereken olayları canlandırma sürecine tasarımsal deneyler veya düşünce deneyleri denir. Bu deneylerin ana amacı, ele aldığımız bir sorunun olası sonuçlarını kefşetmektir. Antik Yunan’a kadar uzanan bu fikir yürütme …
- 30 Ağustos
UFO Kültü Üzerine İnsanlığın Algısı -1
Yeryüzünde bildiğimiz yaşam haricinde, bugüne kadar başka gezegenlerin çevresinde yaşamın varlığına dair herhangi bir bulguya ulaşamadık. Yine de, pek çoklarımız gibi biz bilim insanları da evrende yaşamın yaygın olması gerektiğini umuyor ve bizden başka teknoloji üretebilecek kadar zeki varlıkların var …
- 30 Ağustos
Bilim Kurgu ve Bilimsel Temelleri
Hayalgücü, bilgiden daha önemlidir. Bilgi sınırlıdır, hayalgücü ise tüm dünyayı kapsar -Albert Einstein Yazımızın ilk bölümüne öncelikle “kurgu” teriminin tanımı ile başlamak istiyoruz. Kurgu, kılgı (eylem, pratik) alanına geçirilmeyip sadece bilmek ve açıklamak amacını güden düşüncedir. Bu tanımın, kuramla yakın …
- 12 Ağustos
Bilimin Eğlence Merkezi Olan Planetaryum Nedir?
Planetaryum, astronomi ve uzay bilimlerinde eğitim amaçlı kullanılmaya başlanmış olup sonrasında ise diğer bilim dallarında eğitimi eğlenceli bir şekilde vermeye çalışılan kubbe şeklinde özel bir yapıdır. Türkçe’de gökevi, uzay tiyatrosu, uzay küresi ya da uzay çadırı olarak adlandırılır. Ya taşınabilir …
- 9 Ağustos
Gezgin Uydu (Ploonet – Gezay) Nedir?
İnsanlığın başlangıcından bu yana sormaktan vazgeçemediği “evrende yalnız mıyız” sorusunun cevabını bulmadaki en güçlü aday ve günümüzde sıklıkla duyduğumuz ötegezegen kavramı, aslında astronomi biliminde son derece yeni bir araştırma alanı. Öyle ki, muhtemelen bu yazıyı okuyanların ciddi bir kısmının yaşı, …
- 3 Ağustos
Evren Dönüyor Olabilir Mi?
Yaşadığımız Dünya dahil olmak üzere Güneş Sistemimizdeki bütün gezegenler Güneş’in etrafında durmaksızın bir dönüş halindeyken, aynı zamanda kendi eksenleri etrafında da dönmeye milyarlarca yıldır devam ediyor. Sistemdeki bütün gezegen ve uydulara devasa kütleçekim kuvvetiyle adeta hükmeden Güneş dahi Samanyolu Gökadası’nın …
Haziran, 2019
- 8 Haziran
Etkisi ve Tehlike Seviyeleriyle Radyasyon
Paris’te 1852’de dünyaya gelen Antoine Henri Becquerel ile başlayalım. Kendisi fosforlu maddelerin ışık saçmasının nedenleri üzerinde deneyler yaparken, kullandığı fotografik levhaların, sadece uranyum tuzu tarafından siyahlaştırılması ile radyasyon ve radyoaktiviteyi keşfetmiştir. Radyoaktivite Uranyum gibi atom numarası büyük ve stabil olmayan elementlerin …
Mayıs, 2019
- 10 Mayıs
“Mikro Meteor”lar Sanıldığı Kadar Tehlikeli Mi?
Özellikle ABD’nin milli coğrafya kanalı National Geographic ve ekürisi Discovery Channel’da yayınlanan belgesellerde sıklıkla ve ısrarla Dünya yörüngesindeki “mikro meteor” adlı parçacıkların ne kadar tehlikeli olduğundan bahsedilir. Evet, mikro meteor tehlikelidir ancak, bu belgesellerde anlatıldığı kadar mı? Öncelikle mikro meteor …
Nisan, 2019
- 11 Nisan
Radyasyon, Radyoaktivite ve Nükleer Enerji
Ülkemizde şu aralar santrallerinin inşaası konuşulan ve her yerden duymaya alıştığımız, ancak içeriğinden pek bihaber olduğumuz bir konudur nükleer enerji. Zararlıdır denir, zararları bilinmez, her şeye radyasyon yayıyor der korkarız ama, sayısız radyasyon türü olduğunu bilmeyiz. Nedir peki bu nükleer, …
