Popüler Bilim

Şubat, 2019

• 17 Şubat

  Bir Mum Işığı Ne Kadar Uzaktan Görülebilir?

  

  Texas A&M Üniversitesi Fizik ve Astronomi Departmanından Kevin Krisciunas ve Don Carona, televizyonda ve internette karşılaştıkları “Mum ışığını 5 hatta 50 kilometre öteden görebiliriz” yazıları üzerine bir araştırma yapmaya ve işin doğrusunu ortaya koymaya karar vermişler. Astronomide gözlem yaparken kullandığımız metotları kullanarak çeşitli hesaplamalar yapan ekip, araştırma sırasında mumdan çıkan ışığın enerji dağılımını Vega’nın enerji dağılımı ile …

Ocak, 2019

• 27 Ocak

  Işık ve Renk Algımız

  

  Bir duvarı farklı bir renge boyadığımız zaman, ışığın kırılma açısını değiştirdiğimiz için mi gözümüze farklı renkte görünür? Yoksa dalga boyunu, yani, dalganın iki tepe noktası arasındaki mesafeyi mi değiştiririz? Açıkçası bu sorular, yeni boyadığımız duvara öylesine bakarken aklıma takıldı. Üzerine okuma yapmak istedim ama maalesef, çok araştırma yapıp az sağlıklı …
• 23 Ocak

  ALS ve Stephen Hawking

  

  ALS, yani Amyotrofik Lateral Skleroz sebebi bilinmeyen üst ve alt motor nöronlarının yapısal bozukluğu ile ortaya çıkan bir bölgeden başka bir bölgeye geçebilen, tedavi edilemez ve hastayı gün geçtikçe güçten düşüren bir hastalıktır. Yani ALS hastalarının gün geçtikçe hareket yetenekleri kısıtlanır. Hiç şüphesiz birçoğumuz ALS hastalığını Nobel ödüllü Fizikçi Stephen …
• 19 Ocak

  Yapay Zeka İle Aramızdaki Fark

  

  Yapay zeka kavramını az çok hepimiz duymuşuzdur. Yapay zeka denildiğinde aklımıza uçan robotlar, bizden daha zeki, Dünya savaşlarında başrol oynayan demirden yapılar gelir. Bir bakıma bu çağrışımlar doğrudur diyebiliriz. Yapay zeka kavramının ilk duyuşta bir çoğumuza garip gelmesi olağandır. Çünkü ‘zeka’ olarak adlandırdığımız nitelik başlı başına soyut olmasına karşın bir …
• 4 Ocak

  Işıktan Daha Hızlı Parçacıklar: Çerenkov Işıması

  

  Işığın 299.792.458 m/s’lik boşluktaki hızının evrende başka hiçbir cisim tarafından geçilemeyeceğini biliyoruz. Her ne kadar ışığın boşluktaki bu hızını geçmek hiçbir şekilde mümkün olmasa da, eğer ışığın yol aldığı ortam vakum değilse ışığın hızını geçebiliyoruz. Bu, sesin hızının farklı ortamlarda değişik hızlarda yayılmasına çok benzer bir durum. Ses hızı 20 …

Aralık, 2018

• 30 Aralık

  Manyetik Solucan Deliği

  

  Bilim insanları tarafından laboratuvarda oluşturulan Solucan deliği, görünmez bir manyetik alan meydana getiriyor! Fizikçiler, geliştirdikleri bir cihazla uzayda manyetik alan şeklinde tünel açan bir solucan deliği yarattılar. Bu cihaz, manyetik olarak görünmez olan bir yol boyunca uzayın bir noktasından başka bir noktasına iletilebilen bir manyetik alan yaymaktadır. Manyetik bakış açısına göre …
• 20 Aralık

  Uluslararası Uzay İstasyonu ile Amatör İletişim

  

  Bir İngiliz amatör radyo tutkunu, Uluslararası Uzay İstasyonu (UUİ) ile iletişim kurmayı başardı. “Sadece kimle görüştüğümü ve o gün uzayda işlerin nasıl gittiğini sordum.” Radyo teknolojisi, içinde bulunduğumuz yüzyılda bizimle birlikte olduğundan beri, uzmanların yanısıra amatör radyocular ve beceriksiz tamircilerden oluşan büyük bir topluluk ortaya çıkardı. Bu radyoculardan biri olan, İngiltere’de oturan …
• 16 Aralık

  Kış Vaktinde Yaz Saati ve Astronomik Zaman Ölçümleri

  

  Yaz saati, kış saati, saatler ileri geri derken, ülkemizde son yıllarda, büyükten küçüğe herkes aslında astronomik bir olguyu konuşuyor. Saat dilimimizin değişmesi iyi mi oldu kötü mü oldu bilemeyiz ama, bu konuya istinaden, Astronomide Yerel Zaman ve değişimleri üzerine sizin için bir yazı hazırlamaya çalıştık. Neden Dünya üzerinde her coğrafi bölgede …

Kasım, 2018

• 19 Kasım

  Elektrik Akımına Kapılıp Çarpılmak

  

  Birçoğumuz yaşamı boyunca birçok kere elektrik akımına maruz kalmış, en azından iletken cisimlere veya başka birine dokunduğumuzda statik elektriği hissetmiş; ama bu esnada neler olduğunu düşünmemişizdir. Elektriğe maruz kalma mevzusunu irdelemeden önce, elektriğin ne olduğu konusuna seri biçimde değinelim. Elektriğin oluşumunu iki farklı şekilde düşünebilirsiniz. Statik ve akan elektrik. Statik …
• 17 Kasım

  Etiyopya ve Doğu Afrika’nın İlk Uzay Programı

  

  Etiyopya (Habeşistan), tam teşekküllü ulusal uzay ajansı kurmak için ilk adımı atarak, ülke tarafından özel bütçeyle desteklenen bir gözlemevi inşa etti. Bu programla Doğu Afrika ülkesi Etiyopya, 3 milyon dolar yatırımla Nijerya, Güney Afrika ve Mısır’ın da dahil olduğu kendi uzay programına sahip diğer Afrika ülkelerinin arasına katılacak. Etiyopya hükümeti, …
• 12 Kasım

  Kozmik Anafor ve Hypatia Bilim, Güçlerini Birleştirdi!

  

  Başarılı Youtube bilim kanalı Hypatia Bilim ile Kozmik Anafor, artık birlikte hareket etme kararı aldılar. Bu kararın ilk meyvesi, ortaklaşa hazırladıkları Youtube videosu ile geldi. Hypatia Bilim, yayın hayatına birkaç ay önce başlamış oldukça başarılı bir Youtube bilim platformu. Nurcan Seven‘in sunuculuğunda, ortaya çok kaliteli işler çıkarıyor. Bu kadar yeni …
• 8 Kasım

  Limit – Türev – İntegral

  

  Limit, türev ve integralin ilk olarak geometrik tanımlarını vererek sizin daha iyi anlamanızı sağlayacağız ve ardından bunları biraz matematikle süsleyip önünüze sereceğiz. Öncelikle şunu söyleyelim: Eğer astronomi ve astrofizik okumaya karar verdiyseniz, bir astronom olmak istiyorsanız, matematik alanında çok iyi olmalısınız. Dolayısıyla, limit, türev ve integral sizin için topla çıkarma …
• 6 Kasım

  Astronomi Bilimi Neden Gerekli?

  

  Gökyüzü herkesi heyecanlandırmayabilir. Herkes gökcisimlerini gözlemlemek, takip etmek için istekli olmak, Astronomi ve Uzay Bilimleri ile ilgili olmak zorunda değildir. Hatta herkes bilimsel gelişmeleri yakinen takip etmek ve bundan zevk almak durumunda da değildir. Ancak, günümüzde kimse bilimi ve bilimsel gelişmeleri yok sayacak lükse sahip değildir. Her bilimsel gelişme, günlük …
• 3 Kasım

  Okullarda “Planetaryum” Çok Mu Faydalı?

  

  Son yıllarda, okullardaki planetaryum oranındaki artış sizin de dikkatinizi çekmiş olmalı. Özel birçok okul, tanıtım çalışmalarında mevcut planetaryumlarına yer veriyor. Peki, bu planetaryumlar saygınlık, etkinliklerde ve öğrenci kulüplerinde mekansal zenginlik dışında okullara ne katabilir? Çoğu bilim insanı tarafından temel bilimlerden biri kabul edilmesine rağmen; Astronomi ve Uzay Bilimleri zorunlu dersleri, …

Ekim, 2018

• 31 Ekim

  Dünya’nın Yerçekimi Bir Anda Yok Olsaydı?

  

  Öncelikle müsterih olun, bu hiçbir zaman olmayacak. Dünyanın bir kütlesi var, tıpkı her madde gibi. Kütle çekim sahibi olmasa, kütlesi de olmazdı, yani hiçbir zaman var olamazdı. Yine de bu durum üzerine durup düşünebiliriz. Tüm fiziği bir kenara koyup hayal edelim, bir şalteri indirdik ve Dünya’nın yerçekimi bir anda yok …
• 29 Ekim

  Pisagor (Aç Gözlülük) Kupası

  

  Pisagor’u hepimiz o güçlü matematiksel teoremi sayesinde biliyoruz. Pisagor’un ünlü olduğu tek alan bununla sınırlı değil elbette. Pisagor, matematikçi olmasının yanında hem bir filozof hem de bir mucitti. “Pisagor Kupası” olarak da bilinen “Aç Gözlülük Kupası” basit akışkan kanunlarını kullanarak aç gözlü Yunanlara şarabı deyim yerindeyse haram zıkkım etmiştir. Pisagor’un bu …
• 26 Ekim

  Nükleer Silahlar Ve Uzay

  

  Uzayın askeri amaçlarla kullanılması fikri uzun yıllardır tartışılan bir konu olmuştur. Başta Rusya ve ABD olmak üzere birçok ülkenin ordusu için savaş ve barış faaliyetleri açısından, uzay araçlarının keşif, seyrüsefer ve iletişim gibi alanlarda sundukları olanaklar kritik öneme sahiptir. Uzayın yukarıda saydığımız askeri faaliyetler bakımından kullanımı göz önüne alındığında, uzayın …
• 17 Ekim

  Meta Malzeme ve Görünmezlik

  

  “Fizik için zor olan çok şey vardır fakat imkansız yoktur. Fizik için ‘bu asla olmaz’ diyemeyiz.” -Doç. Dr. Başak KOŞAR KIRCA (Sinop Üniversitesi / Eğitim Fak. Fen Bilimleri Bölümü Anabilim Dalı Başkanı) Dünyamızı aydınlatan Güneş’ten yayılan, evlerimizde işlerimizde hayatımızın her anında kullandığımız ışık neler başarabilir? Işık yalnızca akşam olduğunda evimizi …
• 11 Ekim

  Süperiletkenler ve Süperiletken Fiziği

  

  Herhangi bir devre hayal edin. Aslında bunu hayal etmek sizin için hiç zor olmamalı. Çünkü telefonunuz, klimanız, bilgisayarınız, buzdolabınız, tutkuyla aşık olduğunuz televizyonunuz devrelerden oluşuyor. Kablosunu prize takıyorsunuz ve devrelerden elektrik akımını geçirerek cihazınızı çalıştırıyorsunuz. Hatta bazen o kadar çok çalıştırıyorsunuz ki, faturanız gelince sanki dünya başınıza yıkılmış gibi oluyor. …