Evet, şu çok konuşulan gizemli radyo atımları gerçekten dış uzaydan geliyor.

Bilim insanları, neredeyse on yıldır Evren’deki en gizemli ve tartışmalı sinyallerden bazılarının kökenini deşifre etmeye çalışıyordu: bu sinyaller, hızlı radyo patlamaları (FRB’ler). Hatta bazı bilim insanları, bu atımların Dünya dışı uygarlıkların uzay yolculuklarından gelen sinyaller olabileceğini dahi iddia etmişti. Bunun hakkındaki yazımızı buradan okuyabilirsiniz.

Sadece milisaniyelerce süren bu enerji patlamaları, galaksimizde şimdiye kadar gördüğümüz herhangi bir şeyden yaklaşık bir milyar kat daha parlaklar ve çok büyük uzaklıklar boyunca yolculuk edip gelmiş gibi görünüyorlar. Ancak bilim insanları bunların 20 taneden fazlasını tespit etmelerine rağmen, nereden geldiklerinden veya onlara neyin sebep olduğundan hâlâ emin değiller. Şimdi ise araştırmacılar, Dünya üzerindeki olasılıkları eleyerek, gerçek kaynağını bulmaya bir adım daha yaklaştılar.

FRB‘lerin nereden geldiğini kesin olarak söyleyebilene kadar, elenmesi gereken birkaç hipotez daha bulunuyor; belki en tuhaf olanı, geçen ay Harvard’lı bilim insanları tarafından öne sürülen, FRB’lerin aslında uzaylı sinyalleri olabilecek olduğu. Yazımızın başında bununla ilgili linki vermiştik.

Fakat şu an cevabın uzayda yattığını bilmemiz çok önemli. Kulağa besbelli bir şeymiş gibi gelebilir, fakat 1998 yılında, araştırmacıların uzaydan gelen yeni bir radyo sinyali türünü keşfettiklerini düşündüğünü, ancak 17 yıl sonra bu sinyalin araştırma tesisinde bulunan bir mikrodalga fırından geliyor olduğunu geç de olsa farkettiklerini unutmayalım.

Bu radyo sinyallerinin kaynağını tespit etmenin çok zor olmasının sebebi, genelde tek çanaklı radyo teleskoplarını kullanarak buluyor olmamız. Bu teleskoplar, sinyalin nereden geldiğine dair fazla derinlik sağlayamadan pek çok şey ‘duyabiliyor‘.

Hızlı radyo patlamalarının ilk interferometrik tespitleri. Şekil https://arxiv.org/pdf/1703.10173.pdf (The first interferometric detections of Fast Radio Bursts makalesinden) adresinden alınmıştır.

 

Son çalışmadaki araştırmacılardan biri olan Avustralya’daki Swinburne Teknoloji Üniversitesi‘nden Chris Flynn şöyle söylüyor: “Geleneksel tek çanak radyo teleskopları, radyo yayınlarının Dünya’nın atmosferinin ötesinden geldiğini saptamada zorlanıyorlar.

Araştırmacılar, bu sorunun üstesinden gelmek ve FRB’lerin kaynağı olarak dünyasal bir müdahaleyi temelli elemek için, Avustralya Başkent Bölgesi’ndeki Molonglo teleskobunu kullandılar. Bu teleskop yaklaşık 18.000 metrekarelik bir sinyal toplama alanına sahip.

Bu devasa toplama alanı, teleskobun FRB’leri algılamak için ideal olduğu anlamına geliyor. Takım, 2013 yılında teleskobun yapısı yüzünden, atmosferimiz içinden gelen, yani Dünya kaynaklı herhangi bir sinyali algılamasının mümkün olmadığını da fark etmişti.

Nihayet, teleskobun topladığı verilerde, daha önce topladığımız sinyaller ile mükemmel şekilde uyuşan üç yeni FRB sinyali ortaya çıkardılar; bu durum, sinyallerin Dünya’dan gelmesinin ihtimal dışı olduğunu gösteriyordu.

Araştırmacıların vardığı kanılar, bu yılın başlarında elde edilen bulguları destekliyor. Araştırmacılar bu yılın başlarında, bir FRB’nin kaynağını, Dünya’dan 3 milyar ışık yılından fazla ötedeki küçük bir cüce galakside belirlemeyi başarmışlardı.

Fakat şimdilik, yeni tespit edilen üç FRB’nin kaynakları nispeten gizemli halde. Bu dünyadan olmadıkları gerçeğinin dışında tabii ki. Veriler, bunların Puppis ve Hidra takımyıldızları (üstteki resimde üç kırmızı yıldız ile gösterilen) yönünden geliyor olduklarını öne sürüyor.

Molonglo teleskobu şimdi, gelecekte biraz daha fazla fikir verebileceği umuduyla geliştiriliyor. Ümit ediyoruz ki, özel galaktik kökenleri saptamaya kadar ileri gider.

Araştırma, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society bülteninin gelecek sayısında yayınlanmak üzere kabul edildi ve arXiv.org‘tan çevrimiçi olarak ücretsiz şekilde okuyabilirsiniz (https://arxiv.org/abs/1703.10173).

Ozan Zaloğlu

http://www.sciencealert.com/confirmed-mysterious-radio-bursts-detected-by-astronomers-really-are-coming-from-outer-space

Birinci ve üçüncü görsel Science Alert’ten alınmıştır.