NASA’nın Juno uzay aracı Jüpiter etrafındaki bir sonraki uçuşunu 18 Kasım gecesi yapacaktı. Ancak Jüpiter’e son yakınlaşmasını yapmasından 13 saat önce kendini güvenli moda aldı.

Hatırlarsanız, Juno 4 Temmuz’da Jupiter’in yörüngesine girmişti. Jupiter’in eliptik yörüngesi sebebiyle Juno, Jüpiter’e her 53 günde bir yaklaşacak ve bilimsel ölçümlerini yapacaktı. Ancak, Juno’nun yapacağı en yeni yakınlaşmadan önce bir şeyler Juno’nun tüm ölçüm aletlerinin otomatik olarak kapanmasına yol açtı. Bunun anlamı ise Juno’nun bu uçuş sırasında veri aktarımı yapaması. Nasa halen neyin yanlış gittiğini anlamaya çalışıyor.

19 Ekim’de yapılan basın toplantısında Juno’nun baş araştırmacısı Scott Bolton sorunun beklenmedik bir durum tespit edilmesi sebebiyle uzay aracının bilgisayarının yeniden başlamasına sebep olacak yazılımsal bir problemle ilgili olduğunu düşündüklerini söyledi.

pia19639_main

Bu beklenmedik durumu ortaya çıkaran sebebin ne olduğu henüz belli olmasa da, Nasa bu duruma sebep olan şeyin Jupiter’in yörüngesindeki yüksek radyasyon seviyesi ve manyetik alanla ilgili olmadığını düşünüyor. Çünkü Juno’nun 27 Ağustos’ta yaptığı ilk uçuş sırasına radyasyon seviyesi ve manyetik alan değerleri Nasa’nın beklediğinden daha yüksekti ve böyle bir problemle karşılaşılmadı.

Juno’nun proje yöneticisi Rick Nybakken’in konu ile ilgili açıklamaları ise şöyle: “Juno, Jupiter’e yakınlaşmasına 13 saatten fazla bir süre kala güvenli moda geçiş yaptı. Halen gezegenin yoğun radyasyon kuşakları ve manyetik alanlarından epey uzaktayız.”

Nasa’nın uzay araçlarından biri güvenli moda geçiş yaptığında, basitçe anlatmak gerekirse aracın kameralarını ve bilimsel ölçüm aletlerini de içeren tüm “gereksiz alt sistemleri” kapanır ve araç daha fazla güç alabilmek için Güneş’e daha yakın bir konuma doğru ilerlemeye başlar. Tıpkı, bu yılın başlarında kendini güvenli moda alan Curiosity’nin yaptığı gibi.

Sisteminin yeniden başlatıldığını haber veren Juno şu an Nasa’dan gelecek yeni talimatları bekliyor. Nasa da uzay aracını eski fonksiyonel haline getirmek için çalışıyor. Bu durum Juno’nun geçen hafta yaşadığıyla birlikte ikinci sorunu oldu. 14 Ekim Cuma günü, Nasa Juno’nun yörüngesinin değişmesine sebep olacak bir gecikme olduğunu duyurdu. Bu haftadaki uçuş sırasında olan bir şey, takvime göre Juno’nun Jupiter yörüngesi üzerinde 14 gün geride kalmasına yol açtı. Plan değişikliğine, Juno’nun motor bazı valflerinin beklenen şekilde çalışmadığının farkedilmesi sebep oldu. Bu yüzden her şeyi eskisi haline döndürene kadar planlarını ertelediler.

İyi haber ise uzay aracının uçuş bilgisayarının şu an başarılı bir şekilde çalışmaya başladığı. Görünüşe göre bilgisayar tüm yedeklemeleri istendiği gibi yapmış durumda. İşin kötü yanı ise bu son uçuş bize gizemli gezegen Jupiter’in atmosferi ve iç olayları hakkında daha çok veri elde etmemizi sağlayabilirdi, tüm bu şansı kaçırmış olduk.

kucuk-beyaz-leke

Ama kendinizi kötü hissetmeyin, 27 Ağustos’taki uçuş boyunca araştırmacılar gezegeni kaplayan sarmal bulutların 400 km kadar üstünden anlık bir bakış ile çok ilginç bir veri yığını sağlamayı başardı. Bolton konuyla ilgili şunları söylüyor: “Elde ettiğimiz verinin işlenmesi tıpkı bir soğanı alıp yapısını görmek için katmanlarını soymak gibi başlayadı ve işlem alt katmanlara doğru devam edecek. Jupiter’in bulutlarının üstlerinde bu güzel turuncu ve beyaz kuşakları ölçüm aletlerimizin yaklaşabileceği en yakın seviyeden bazı versiyonlarda geniş haliyle görebiliyoruz, her katmanda değişim gösteriyor gibi görünüyor,”

Juno’nun Jupiter’e bir sonraki yakınlaşmasının 11 Aralık tarihinde olması planlanıyor. Umarız bu yakınlaşma sırasında Juno’nun tüm ölçüm aletleri çalışır durumda olur.

Çeviren: Ece Özen

Kaynak: http://www.sciencealert.com/something-made-juno-to-enter-safe-mode-as-it-passed-jupiter-last-night