Gelecekte bir gün, insanlar Mars üzerinde kolonileşip yaşamaya başladığında, bugün alışık olduğumuz “saat” ve “yıl” kavramlarının orada Dünya ile eş zamanlı olarak aynen kullanılmasını bekleyemeyiz.
Çünkü her iki gezegenin hem Güneş çevresinde, hem de kendi çevrelerindeki dönüş hızları farklıdır ve bu durum, ciddi sorunlara yol açar.
Mars’ın Güneş çevresindeki bir turu, bizde olduğunun aksine 365 gün değil, 687 “Dünya günü” sürer. Yani, Bir Mars yılı neredeyse iki Dünya yılına denktir. “Mars günü” açısından ise, bir Mars yılı yani Mars’ın Güneş’in çevresinde dönüşü 668 gündür. Dolayısıyla Dünya’daki 365 günlük takvimi Mars’ta kullanmaya kalktığımızda, daha ilk yıl dolmadan Güneş’in gökyüzündeki konumundan mevsimlere varana kadar her şey birbirine girer.
“Gün” (gece gündüz döngüsü) kısmından devam edelim:
Dünya’nın kendi çevresindeki bir turuna denk gelen 24 saatlik “gün” kavramı da Mars’ta işlemez olur. Maalesef bir Mars günü (Mars gününe “sol” adı veriliyor), Dünya gününe çok yakın olsa da, 24 saat değil, 24,6 saattir. Bu da, yaklaşık her 48 günde bir, Dünya’ya göre kendi çevresinde tam bir tur eksik döndüğü anlamına gelir. Daha başka bir deyişle; Dünya’da 48 gün geçmişken, Mars’ta sadece 47 sol yaşanmıştır. Geçen zaman aynıdır, fakat ölçekler gece-gündüz döngüsüne göre oranlandığı için, iki gezegende ne saatler, ne günler, ne de yıllar birbirini tutmaz.
Dünya ile bağları korumak adına Dünya saat kavramının kullanılması Mars’ta yaşayanlar için ciddi bir sorun demektir. Günlerinizin (gece-gündüz döngüsü) şaşacak olması yetmezmiş gibi, Mars’ın mevsimsel döngülerini de bu zaman ölçeğiyle belirleyemezsiniz. Çünkü Mars’ta da döngüsel mevsimler yaşanmaktadır ve gezegendeki toz fırtınaları öncelikle bu döngünün düzenli bir parçasıdır. Dolayısıyla, hayati önemi olan mevsim değişikliklerini belirlemek için bir Mars saati ve takviminin belirlenmesi zorunludur.
Yani, Dünya ile eş zamanlı olarak aynı takvim ve saat sistemini Mars’ta kullanamayız. Bu da demek oluyor ki, gelecekte Mars sakinleri farklı bir takvim ve saat sistemi kullanacaklar. Yahut, her iki gezegen için sorun yaratmayacak, gece-gündüz ve mevsim döngülerinden bağımsız yeni bir zaman ölçüm sistemi geliştireceğiz.
Zafer Emecan