Tag Archives: fizik

Aralık, 2018

• 6 Aralık

  Compton Saçılması

  

  Çok yüksek enerjili fotonların bir atom ile etkileşime girdiği zaman belirli açılarla saçılması olayına Compton saçılması (veya Compton Olayı) denir. Fotonları sadece dalga olarak açıklayamayacağımızı, parçacık olarak da düşünmemiz gerektiğini gösteren olaylardan biridir ve Yüksek Enerji Astrofiziğinde önemli bir yeri vardır. Klasik elektromanyetik teoride (Thompson saçılması) saçılan ışınların dalga boylarının başlangıçta …

Ağustos, 2018

• 5 Ağustos

  Belirsizlik Ve Kuantum Dalgalanmaları

  

  Bir balığın açısından evreni düşünmek, pek de kolay görünmeyebilir. Ancak konuyu ana hatlarıyla ele almamızı sağlayacak birkaç ipucunu bize sağlama olasılığı açısından, düşünülesi bir durumdur. Gözlerimiz sürekli açık, zira biz bir balığız. Sürekli bizlerle etkileşim içinde olan su molekülleriyle ve deniz suyunda bulunması olası moleküllerle etkileşim halindeyiz. Durun bir dakika, …

Haziran, 2018

• 25 Haziran

  Fizik Okuyanlar İçin Kitap Önerileri

  

  Fizik, tahmin edilebilenden çok daha geniş ve çok kompleks bir alandır ve bu kompleksliği en iyi anlamanın yolu sadece çalışmaktır. Ama çalışmak demek 10 saat oturup bir kitabı okumak değil, ilk önce adamakıllı bir kitap bulup her ince ayrıntısını anlayarak belki günlerce uykusuz kalıp yemek yemeyi unutarak, bu rutinin güzelliğine …

Ocak, 2018

• 20 Ocak

  Temel Fizik – Basınç

  

  Basınç bir yüzeye etkide bulunan dik kuvvetin, birim yüzey alanına düşen miktarıdır. Daha farklı bir ifade ile, bir yüzeye uyguladığınız kuvvetin dik bileşeninin, o yüzeye ne kadar dağılarak bir etki yaptığını ifade eder. Basınç, sıradan bir çivi çakma işleminden yıldız astrofiziğine kadar geniş bir yelpazede karşımıza çıkar. Maddenin üç ayrı halinde …

Eylül, 2017

• 15 Eylül

  “Tanrı Parçacığı” Higgs Bozonu Maddeye Nasıl Kütle Kazandırıyor?

  

  Daha önce Higgs Bozonu’nun ne olduğuyla ilgili bir yazı yazmıştık. Bu yazıda da aynı biçimde matematiksel denklemlerden kaçınarak Higgs mekanizmasının nasıl işlediğini kabaca anlatacağız. Yazımızda kullanılan bazı kavramlar yabancı gelebilir. Bunun nedeni modern fizik ile ilgili bahsettiğimiz bu konunun aslında koskoca bir sistemin içindeki çarklardan biri olmasından kaynaklanıyor. 1 – Fizikte …

Şubat, 2017

• 28 Şubat

  Tek Yarık Deneyi ve Belirsizlik

  

  Çoğumuz lisedeki fizik dersinde, tek yarık ve çift yarık deneylerini görmüştür. Görmemişse de, zaten belgesellerde ve internette her yerde bolca bahsediliyor, oradan aşinadır. Tek yarık deneyini ele alacak olursak; bu deneye göre, eğer çok dar bir yarığa ışık demetleri gönderirseniz, bu ışık demetleri sanılanın aksine duvarda kusursuz bir nokta oluşturmayacaktır. …

Ocak, 2017

• 30 Ocak

  Gama Işını Patlamaları

  

  Bilinen en güçlü silahı, milyonlarca ışık yılı içerisindeki bütün yıldızların enerjisiyle çalıştırdığınızı ve verebileceğiniz zararı düşünün. Bu enerji evrende mevcut; “Gama ışını patlamaları”. Peki, nedir gama ışını patlamaları? Gama ışıması veya gama ışını, doğrudan atom çekirdeğindeki etkileşimler sonucu ortaya çıkan yüksek enerjili ve yüksek frekanslı elektromanyetik dalgadır. Elektromanyetik dalga terimi; ışığın tüm …
• 24 Ocak

  Yıldız Tayfı, Doppler Etkisi ve Hareket

  

  Bir yıldızın yahut galaksinin bizden uzaklaştığını ya da yakınlaştığını nasıl anlıyoruz? Doppler etkisi denilen olguyu nasıl ölçümleyip uzaklaşma / yakınlaşma hızlarını hesaplıyoruz? Geçmiş yıllarda bilim insanları Güneş ışığının prizmada kırılması sonucunda maviden kırmızıya doğru bir renk kumaşı olan spektrum (tayf) adında bir oluşum keşfettiler. Bu keşiften sonra aynı işlemi yıldızlarda yapmak isteyen …
• 16 Ocak

  İ.Ü Fizik Kulübü 7. Fizik Çalıştayı

  

  İstanbul Üniversitesi Fizik Kulübü’nün Düzenlediği 7. Fizik Çalıştayı 13-14 Şubat 2017 tarihinde İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Ord.Prof.Dr.Cemil Bilsel Konferans Salonunda gerçekleşecek. Etkinliğin bitiminde katılımcılara sertifika verilecek olan bu herkese açık ve ücretsiz olan çalıştaya katılmak için, http://istanbulfizik.org/7-fizik-calistayi-on-kayit/ adresinden ön kayıp yaptırabilirsiniz. Detaylar için: https://www.facebook.com/events/700551850122504/ Biraz daha fazla okumalısınız... İstanbul’da “Süper Ay” Gözlem …

Ekim, 2016

• 29 Ekim

  Kristal Yapılar

  

  Gelin bugün bu yazıda ilkokul sıralarından beri bize öğretilen bilgilerden yeni bir şey keşfedelim, ya da ne demek istediğini daha iyi anlayalım. Evrende, kimyasal özellik barındıran maddelerin yapıtaşını atomlar oluşturur. Bildiğimiz her şey, periyodik cetveldeki elementler ve elementlerin bir araya gelerek oluşturduğu moleküllerden meydana gelmişlerdir. Bir maddeyi oluşturan atomların ve moleküllerin arasındaki …
• 24 Ekim

  Basit Matematik İşlemiyle Evrenin Yasalarını Bulmak -1

  

  Çoğumuz geçmişte bilim dünyasına iz bırakmış insanların hayat hikayeleri okurken içimizden geçirmiştir, ‘’Nasıl oluyor da bu insanlar bu yasaları keşfetmişlerdir’’ diye. Oysa lise düzeyi matematik ile evrenin yasalarını keşfetmek kolay ve mümkün. Fiziğin temeline inersek, yasaların değişkenlerden oluştuğunu görürüz. Örnek verirsek ideal gaz yasasında Basınç, hacim ve sıcaklık bir değişkendir. …
• 16 Ekim

  Tanrı’nın Parçacığı; Higgs Bozonu

  

  Nedir bu Higgs bozonu? Adına ‘tanrı parçacığı’ denilecek kadar ne olmuş olabilir? İlk defa Cern’de yapılan deneylerde duyduk adını. “Tanrı parçacığı” bulundu denildiğinde bilim insanları havalara uçtu. Tüm halkın ilgisini çekti. Higgs Bozonu’nun ne olduğunu anlamak için önce ‘atoma’ bakmamız gerekir. Atom: Maddenin en küçük yapıtaşıdır. Belli bir zamana kadar …

Eylül, 2016

• 17 Eylül

  Üçüncü Boyutun Ötesi Dördüncü Boyut: Tetraküp

  

  Boyut kavramını fizikçiler ve matematikçilerden sıkça işitiriz. Bizim uzayımız ve nesnelerimiz 3 boyutludur. En boy ve derinlik içerir. Fakat, bu bizim ‘algılayabildiğimiz’, içinde yer aldığımız boyututur. Görsel zekamız ve beynimiz 3 boyuta göre şekillenmiştir. Dördüncü boyutu “henüz” algılama olanağımız bulunmuyor. Bugünkü fizik bilgimize göre, dördüncü boyut olarak aslında hepimizin bildiği, Einstein’in teoremleriyle …

Aralık, 2015

• 2 Aralık

  Güneş Fiziği: Kelebek Diyagramı

  

  Kelebek diyagramı, Güneş aktivitelerini (Güneş lekelerini) kayıt altına alan ve bunları anlamlandırmaya yarayan bir diyagramdır. Güneş’in üzerinde yapılan çalışmalar sonucunda üzerinde patlamalar olduğu keşfedildi. Araştırmalar bu patlamalar sonucunda Güneş’in üzerinde (Güneş’e göre) soğuk bölgelerin yani lekelerin oluştuğu gözlendi. Bu patlamalar kayda alındığında, patlamaların periyotlar halinde olduğu ortaya kondu (Güneş patlamaları hakkında bilgileri …

Ekim, 2015

• 19 Ekim

  İvme Nedir?

  

  Kelime anlamı olarak ivme, aslında hızlanmaya karşılık gelse de yavaşlamayı da ifade eder. Yani fiziksel olarak incelediğimizde ivme, hızdaki değişimdir. Matematikte değişimleri ve artış şekillerini incelerken türev kullanılırız. Dolayısıyla ivme, yani hızlanma, hızın zamana göre değişimi (türevi)dir. Hız da benzer şekilde konumun zamana göre değişimi (türevidir). Örneğin durağan bir arabanın içerisinde olduğumuzu …

Ağustos, 2015

• 9 Ağustos

  Temel Fizik – Yoğunluk (Özkütle)

  

  Yoğunluk ya da özkütle birim hacimdeki madde miktarıdır. ( ya da  ) ile ifade edilir. Fakat sıcaklık ve basınca bağlı olduğundan, bir maddenin yoğunluğunu belirtirken belirli bir sıcaklık ve basınç altındaki yoğunluğundan bahsederiz. Genel ifadesi: şeklindedir. Birimi kg/m3 ya da gr/cm3‘tür. Gündelik yaşantımızda koşullar belirli bir standarta oturtulabildiğinden, maddeler için belirli bir yoğunluk değerinden bahsedebiliriz. …

Haziran, 2015

• 18 Haziran

  Fizikteki Tek Hız Sınırı Işık Hızı Mıdır? (Ses Hızı)

  

  Zaman zaman basında; “bilim insanları ışık hızını aştı” ve benzeri başlıklar içeren asılsız haberler dile getirilir. Hatta bazen “ses hızı da aşılamaz deniliyordu, ışık hızı niçin aşılmasın?” şeklinde yaklaşımlar da duyarız… Peki bu günlere nasıl geldik? Işık hızı gibi devasa bir rakamın yüzdeliklerine ulaşmadan önce acaba başka hız limitlerini aşmaya …
• 2 Haziran

  Hayalet Parçacığımız: Nötrino

  

  Evreni dolduran atom altı parçacıklar arasında en gizemli olanlarından biri “nötrino“dur. “hayalet” dememizin sebebi bu. Nötrinolar, büyük çoğunlukla yıldızların içinde oluşan parçacıklardır. Yıldız içerisinde olup bitenleri çekirdekteki termonükleer reaksiyonlar sayesinde anlıyoruz. Bu reaksiyonlar hakkındaki bilgileri de bize biricik parçacıklarımız nötrinolar veriyor. Yıldızlar kendi kütle çekimiyle bir arada kalan nükleer füzyon reaktörleridir. …

Mayıs, 2015

• 3 Mayıs

  Özel Görelilik 6: Kütlenin ve Momentumun Göreliliği

  

  Kütle konsepti, fizikte her zaman en önemli konulardan biri olmuştur. Fakat günümüze yaklaşıp, fizikte ilerledikçe önemi daha da artmıştır. Bu konuda ilk ciddi çalışmaları yapan Galileo ve Newton’a göre kütle, maddenin dışarıdan gelen tepkilere gösterdiği bir hareket direncini simgeler. Newton kütleyi momentum ve güç vektörlerini tanımlamak için kullanmıştır. Kütlenin momentumu (P)’nin …