Tag Archives: Uzay-Zaman

Ekim, 2018

  • 23 Ekim

    Kütle Çekim Mercek Etkisi Ve Eğri Uzay

    Eğer yeterince uzaktan, iyi bir teleskopla bakarsanız, birbirinden milyonlarca ışık yılı uzakta yer alan gökadaların (galaksilerin) bir araya gelmesiyle oluşan galaksi kümeleri üstteki fotoğrafta olduğu gibi yoğun, böylesine sıkışık görünebilir. Üstte gördüğünüz Abell 1689 isimli bu dev galaksi kümesi, keşfedebildiğimiz en yoğun kümelerden biri olup, bizden yaklaşık 2.4 milyar ışık yılı …

Mayıs, 2018

  • 3 Mayıs

    Işıktan Hızlı Gitmenin Aslında Birkaç Yolu Var

    Albert Einstein, ışığın Evren’deki her yerde aynı hızda sehayat ettiğini ilk defa tahmin ettiğinde, esasında bir hız sınırı da koymuştu: Bu hız saniyede 299.792 kilometreydi. Yani her saniye Dünya’nın tamamını sekiz defa dolaşacak kadar hızlıydı. Ancak hikayenin tamamı bu değil. Aslında, bu sadece başlangıçtı. Einstein’dan önce kütle (sizi, bizi ve …

Ocak, 2018

  • 11 Ocak

    Zaman ve Zamanın Oku

    Birçok kişiye çok sıradan gelebilir hatta çoğumuz fark etmemiş olabiliriz bile, zaman şu ana kadar tam olarak anlaşılamamış ancak, hayatımıza çok fazla dahil olmuş bir kavramdır. Her gün zamanın içinde (bir nevi) hareket ederiz. Biriyle buluşacaksak sadece 4 bileşen yeterlidir buluşmayı tam olarak ayarlamak için. x, y, z koordinatlarını kız …

Ekim, 2017

  • 17 Ekim

    Çarpışan Nötron Yıldızlarından Gelen Kütle Çekim Dalgaları Tespit Edildi

    İki nötron yıldızının (atarca) çarpışmasından kaynaklı “kütle çekim dalgaları”nın (uzay zaman dalgalanması) tespit edilmesi, astronominin yeni bir çağa girdiğinin göstergesi oldu… Astronominin yeni çağı başladı. Şu ana kadar ilk kez bilim insanları, hem kütle çekim dalgaları hem de aynı kozmik olaydan – bu durumda bu, nötron yıldızları olarak bilinen iki …

Mart, 2017

  • 5 Mart

    Geleceğin İtki Sistemleri 8 – Solucan Delikleri

    Bu yazımızda günümüzde tamamen matematiksel konseptler olan, fiziki olarak çeşitli durumlarda mümkün olabilen ancak doğada rastgele bulunma ihtimalleri pek bulunmayan “solucan delikleri”nden bahsedeceğiz. Büyük ve geçilebilir solucan deliklerini evrenin derinliklerinde bulmayı beklemiyoruz. Doğal yollar ile stabil bir şekilde açık kalamazlar. Ancak yapay yöntemler sayesinde, yani teknoloji ile açık kalabilme ihtimalleri var. …

Aralık, 2016

  • 22 Aralık

    Geleceğin İtki Sistemleri -7- Warp Sürüşü -1

    “Nelerin imkanlarımız dahilinde olduğunu anlamanın tek yolu, onların ötesine, imkansıza doğru yol almamıza bakar.” -Arthur C. Clarke Konu Başlıkları 1) Kısaca 2) Yıldızlararası yolculuk ne kadar zor olabilir? 3) İmkansızın sınırında, mümkün olanı ve mümkün olmayanı ayırt etmek. 4) Warp sürücüsü nedir? 5) Kısaca özel görelilik 6) Işık hızına yaklaşıldıkça… …

Ekim, 2016

  • 19 Ekim

    Eğri Uzay Zaman Basitçe Nedir?

    Işık, Güneş gibi yıldızlar ve benzeri (karadelik, nötron yıldızı, galaksiler vs) büyük kütleli cisimlerin yakınından geçerken “yön değiştirir”. Daha başka bir ifade ile, ışık da diğer tüm cisimler gibi kütleçekiminden etkilenir. Işığın kütle çekimden nasıl etkilendiği ile ilgili açıklama gerçekte çok karışıktır. Çünkü, ışığı oluşturan foton isimli parçacığın bir kütlesi …

Eylül, 2016

  • 17 Eylül

    Üçüncü Boyutun Ötesi Dördüncü Boyut: Tetraküp

    Boyut kavramını fizikçiler ve matematikçilerden sıkça işitiriz. Bizim uzayımız ve nesnelerimiz 3 boyutludur. En boy ve derinlik içerir. Fakat, bu bizim ‘algılayabildiğimiz’, içinde yer aldığımız boyututur. Görsel zekamız ve beynimiz 3 boyuta göre şekillenmiştir. Dördüncü boyutu “henüz” algılama olanağımız bulunmuyor. Bugünkü fizik bilgimize göre, dördüncü boyut olarak aslında hepimizin bildiği, Einstein’in teoremleriyle …

Temmuz, 2016

  • 9 Temmuz

    Süper Akışkan Uzay-Zaman

    Uzay ve zamanı bir akışkan olarak kabul etmek, kuantum mekaniği ve göreliliği bağdaştırmamıza yardımcı olabilir. Eğer uzay-zaman bir akışkan olsaydı, elbette özel bir akışkan olması gerekirdi. Akışkan uzay-zaman kavramı bazı fizikçilere göre fiziğin baskın iki teorisi arasındaki şaşırtıcı anlaşmazlıkları çözmemize yardım edebilirdi. Astrofiziksel gözlemlerin ve akışkan uzay-zaman kavramı üzerine yapılan …

Ocak, 2016

  • 22 Ocak

    Jeodezik Eğri: En Kısa Mesafe

    Sıklıkla uzay-zamanın eğriliğinden bahsederiz, fakat bahsederken bu eğriliğin nasıl olduğu konusundaki muhteşem detayı atlarız. Aslında uzay-zaman özel bir eğriyi doğasında barındırır. Oysa ki eğri dediğimizde aklımıza çeşitli, sonsuz sayıda eğri türü gelebilir. Genel görelilik yazımızda da bahsettiğimiz üzere “kütle çekimsel alanda ivmelenen bir cisim eğri uzay-zamanda jeodezik olan bir evren çizgisine sahiptir” …

  • 18 Ocak

    Genel Görelilik: Eşitlik İlkeleri

    Genel görelilik; kütle çekimini, uzay zaman eğriliğinin bir sonucu olarak tanımlar. Uzay-zaman eğriliği ise maddenin varlığının doğal bir sonucunda ortaya çıkar. Uzay-zaman eğriliği aynı zamanda maddenin hareketine etki eder. Özetle; “Uzay zaman maddeye nasıl hareket edeceğini, madde de uzay-zamana nasıl büküleceğini söyler.” Genel görelilik kelimesi, özel göreliliğin genelleştirilmesini ima eder. Özel görelilikte; …

  • 12 Ocak

    Uzay-Zaman Fikrinin Geçmişi, Bugünü ve Geleceği

    Bir konumun koordinatlarını verdiğinizde çoğu insan enlem, boylam ve belki de yükseklik gibi bilgilerin kendilerine verilmesini öngörürler. Ama genellikle dördüncü boyut olan zaman ihmal edilip, görmezden gelinir. Tüm bu unsurlar ile fiziksel koordinatların birleşimi, uzay-zaman olarak bilinen ve evrendeki her işleyişin arka planında bulunan kavramı oluşturur. Albert Einstein’ın kuantum alan …

  • 8 Ocak

    Kütleçekim Dalgalarını Anlamak

    Einstein’ın yaklaşık 100 yıl önce ortaya attığı kuramlarla bugün, evrenin uzay-zaman adı verilen dört boyutlu bir dokuyla kaplı olduğunu biliyoruz. Bu doku evrende kütlesi bulunan her bir cisim tarafından bükülebiliyor. Sahip oldukları kütleyle doğru orantılı olarak cisimler etraflarındaki diğer cisimleri kendilerine çekmekle kalmıyor, ayrıca “zaman” boyutunu da bükebiliyorlar. Çünkü Görelilik …

Haziran, 2015

  • 10 Haziran

    Görünür Bir Karanlık Madde

    Evrende bize ışık tutan ‘gizli’ güçler var. Hepimiz atomlardan meydana geliyoruz siz, ben, hani şu sokakta gördüğünüz ağaç, Dünya, Ay… Ancak bu “bildiğimiz türde” atomlardan oluşan yani bizim gördüğümüz kısım -bedenlerimiz, evlerimiz, dünyamız hatta uzay- bildiğimiz evrenin sadece %4,6‘lık kısmını oluşturuyor. Bir de evrenin karanlık madde ve karanlık enerjiden oluşan …