Uzayda çekilen fotoğraflarda genellikle yıldızların olmadığını görürüz. Çoğu bilimsel (ve fotoğrafçılık bilgisi olmayan) insan da “ama neden yıldızlar yok, sahte bunlar” gibi bilgisizce cümleler kurar!
Uzaydan Çekilen Fotoğraflarda Niçin Yıldız Yok? başlıklı yazımızda da belirttiğimiz gibi fotoğraflar genellikle Ay’a, Dünya’ya veya uzay istasyonuna odaklı olarak çekildiği için, bu cisimleri net bir şekilde fotoğraflayabilmek adına pozlama süresi kısa tutulur ve cisimlerin üzerlerinden yansıyan ışınların fotoğraflarda patlama yapmaması sağlanır.
Bunun bir götürüsü olarak da yıldızları bu şekilde çekilen fotoğraflarda göremeyiz. Yıldızların bu fotoğraflarda görülememesi, fotoğrafçılıktan zerrece anlamayan (anlasa da anlamıyormuş numarası yapan) komplo teorisyenlerince, uzaya veya Ay’a hiç gidilmediğine yorulur.
Kozmonot Yuri Gagarin ise 1961’de uzaya ilk çıktığı zaman, Vostok uzay aracından yıldızları parlak ve net bir şekilde görebildiğini söylemiştir (bunu tüm astronot, kozmonot veya taykonotlar ya da uzay turistleri söyler). Ancak, Yuri Gagarin yanına fotoğraf makinesi almayı unuttuğu için -evet, gerçekten unuttuğu için- ne yıldızlar, insanlığın ilk uzay yolculuğundan tek bir kare bile günümüze gelememiştir.
1998 yılında Discovery uzay mekiğinden Dünya’nın Ay’ın ve MIR uzay istasyonun tek bir karede yakalanmış bu görüntüsü 70mm Hasselblad kamera ile çekilmiştir ve uzayda yıldızlar yine gözükmemektedir.
Nedeni yukarıda belirttiğimiz gibi pozlama süresinin kısa tutulması ve bu cisimlerin, özellikle de Dünya’nın detaylarının belli olması içindir. Fakat yıldızlar Apollo 13 mürettebatı dahil, bütün bütün Apollo görevlerinde mürettebat tarafından çıplak gözle görülebilmiştir.
Astronot ve aynı zamanda Astronom olan Ronald Parise ise, mekiğin içindeyken yıldızları görebilmek için içerideki bütün ışıkları kapatması gerektiğini, o zaman yıldızları görebildiğini söylemiştir.
Ay seyahatleri hep Ay’ın o sırada Güneş’e bakan kısmına yapıldığından dolayı Ay’da çekilen fotoğraflar orada atmosfer olmadığı için gökyüzü siyah gözükse de aslında gündüz çekilen fotoğraflardır. Yerden ciddi miktarda yansıyan ışınlardan dolayı yüzeyin belli olması için yine düşük pozlama süresi ile fotoğraf çekilmesi gerekmiştir.
Neil Armstrong‘un çektiği üstteki fotoğrafta Ay modülü’nün pilotu Buzz Aldrin görülmekte. Ön plandaki cihaz, Ay’daki sismik aktiviteyi ölçmek için kurulan bilimsel alettir. Onun biraz arkasındaki şey ise Dünya’dan gönderilecek olan lazerleri yansıtacak olan ayna.
Neil Armstrong, Apollo 11 Ay seyahatinden döndüğünde 12 Ağustos 1969’da yaptığı basın toplantısında “Ay yüzeyinden ve günışığı alan taraftan gözlerimizle yıldızları görme şansımız hiç olmadı.” diye bu konuda yorum yapmıştı. Daha sonraki yorumlarından birinde de “Yıldızlar sadece Ay’ın gölgesine altına girdiğimiz zaman çıplak gözle görülebilir olmuşlardı. Bütün Ay inişleri günışında yapılıyor.” dedi. Dolayısıyla Ay yüzeyinde yıldızları içeren bir fotoğraf çekilmedi.
Fakat Uluslararası Uzay İstasyonu’nda çekilen fotoğrafların her ne kadar çoğu Dünya’ya veya uzay istasyonunun kendisine odaklıysa da fotoğraf makinelerinin yıldızlara doğrultulup pozlama süresinin arttırılmasıyla çekilen yıldız ve samanyolu fotoğrafları yok değil. Yukarıdaki fotoğrafta Japon Uzay Ajansı’ndan (JAXA) Astronot Satoshi Furukawa, Uluslararası Uzay İstasyonu’nun içinde elinde fotoğraf makinesiyle görülmekte.
Dünya’dan yansıyan ışık oldukça fazla olduğu için, daha karanlık ortamda olan astronotu çekmek isteyen kameraman, elindeki makinenin diyaframını daha çok açıp pozlama süresini de biraz arttırdığı için astronotu görebilmekteyiz. Fakat arkaplandaki Dünya çok fazla ışık yansıttığı için bembeyaz parlamakta.
Eğer yıldızların fotoğraflanması gerekiyorsa; yüksek pozlama sürelerinde Dünya’nın bu kadar çok parladığı güneş ışığı alan tarafında fotoğraf çekilirse Dünya’dan yansıyan ışık yüzünden yine yıldızları görememiş olacağız fakat uzay istasyonu gece tarafına geçtiğinde, yani Dünya’nın gölgesinin altına girdiği zaman hem Güneş’in kendisi gözükmeyecek, hem de Dünya’dan Güneş ışığı yansımayacağı için fotoğraflarda yıldızlar net bir şekilde görülebilecek.
Oldukça uzun pozlanmış olan üstteki fotoğraf Uluslararası Uzay İstasyonu Dünya’nın gece tarafındayken çekilmiş. Dünya’nın bej renkte olmasının nedeni ise pozlamadan dolayı şehir ışıklarının bile Dünya’yı parlatmaya başlamasından kaynaklanmakta. Dünya yüzeyindeki beyaz-eflatun parlaklıklar ise atmosferdeki yıldırımlardan kaynaklanmakta. ISS Dünya’nın etrafında bir turunu ortalama 93 dakikada tamamladığı için yıldızlar çizgiler halinde gözükmekteler.
Kimya Mühendisi ve NASA’da Astronot olan Donald Pettit‘in çektiği bu üstteki fotoğrafta ise hem Dünya yüzeyindeki şehir ışıkları hem de atmosferde oluşan Aurora’lar gözükmekte. Yine uzun bir pozlamayla çekildiği için fotoğrafta yıldız izleri görülmekte. Donalt Pettit bir çok amator astronomun yaptığı gibi 30 saniyelik bir çok fotoğraf çektiğini ve bu fotoğrafları üstüste koyup işleyerek bu görüntüyü elde ettiğini söylüyor.
Bu fotoğraf ise NASA Astronotu Reid Wiseman tarafından çekilmiş. Daha kısa pozlama ile çektiği için yıldızlar iz olarak gözükmemekte fakat Uluslararası Uzay İstasyonunun hızından dolayı yıldızlar tam net çıkmamış. Daha kısa bir pozlama ile yıldızlar net çıkabilirdi fakat fotoğrafın çekilme amacı yıldızların netliğinden çok Samanyolu’nun gözükmesi. Fotoğraf çekildiği sırada Sahra çölü’nün üstünden geçtikleri için Dünya kum renginde gözükmekte.
NASA astronotu Scott Kelly‘nin 22 Haziran 2015’te çektiği bu fotoğrafta kırmızı renkte Aurora’lar gözükmekte, pozlama süresi biraz daha düşük olduğu için yıldızlar bir önceki fotoğrafa göre daha netler fakat ISS’in Dünya’ya göre hızı bir hayli fazla olduğu için yerdeki şehir ışıkları iz şeklinde gözükmekte.
Taylan Kasar
Bunları da okumalısınız, okumak güzeldir:
Samanyolu'nun Merkezi Ve Merkezdeki Karadelik
Bizim Güneş Sistemimizin de içerisi...
Samanyolu'nda Kaç Tane Yıldız Var?
Gök bilim kaynaklarını karıştıran, ...
Gelecekteki Komşu Yıldızımız: Gliese 710
Üstte yakışıklı bir fotoğrafını gör...
Şarkılarıyla Astronotların Ruhunu Dinlendiren Türk: Gülay
Hem NASA, hem diğer ülkelerin uzay ...