1970’li yıllarda fırlatılan Voyager ve Pioneer uzay araçları hala onları Güneş Sistemi’nin dışına ve hatta çok daha ötesine taşıyan yörüngelerinde seyahat etmeye devam ediyorlar.

Yeni yapılan bir çalışmada bilim insanları, bu araçların gelecek birkaç milyon yıl içerisinde hangi yıldızları geçmiş olacağını ve bu yıldızlara ne kadar yakınlaşacaklarını belirleyerek, geleceklerinin ne olacağını tahmin etmeye çalıştılar.

2 Mart 1972 tarihinde NASA, ilk defa Asteroit Kuşağı boyunca seyahat edecek olan Pioneer 10 uzay aracını fırlattı. Yaklaşık bir yıl sonrasında ise Pioneer 11 uçuşa geçti. Bu araçların daha sonrasında ise, 1977 yılında önce Voyager 2, birkaç hafta sonra da Voyager 1 uzay araçları fırlatıldı. Bu araçlar ve onlara ek olarak yine NASA’ya ait olan New Horizons (Yeni Ufuklar) aracı, yıldızlararası uzaya ulaşabilme kapasitesine sahip ilk uzay araçlarıydı.

Şu ana kadar sadece Voyager 1 ve Voyager 2 bu sınırı aşabildi. Buna rağmen eğer devam edebilirlerse, Pioneer 10, Pioneer 11 ve New Horizons araçlarının da heliosfer (heliosphere)  denilen Güneş’in etki alanından çıkacakları ve yıldızlar arası uzayı keşfetmeye devam edecekleri düşünülüyor.

Nihayetinde bu araçların yakıtları bir gün bitecek ve “ölecekler” yani bilimsel ekipmanları artık çalışmayacak ve bizimle iletişim kuramayacaklar. Aslında Pioneer 10 ve Pioneer 11, en son mesajlarını sırasıyla 2003 ve 1995 yıllarında gönderip çoktan sessizliğe gömülmüşlerdi. Bu araçlar her ne kadar artık Dünya’ya sinyal gönderemiyorlarsa da araştırmacılar, araçların bundan sonra hangi yıldızların yakınından geçeceğini hesaplamayı başardılar.

Voyager 1 ve Voyager 2 uzay araçlarının güneş sisteminden ayrılmalarının bir görselleştirilmesi. (Görsel telif:  © NASA/JPL-Caltech)

 

Bu hesaplamalar biraz aldatıcı olabilir çünkü, araçlar Dünya’dan ne kadar uzakta seyahat ederlerse onları çevreleyen uzaydaki gökcisimleri de hareket etmektedir. Almanya Max Planck Institute for Astronomy’de görev yapan Coryn A. L. Bailer-Jones  ve NASA Jet İtki Laboratuvarı Dünya’ya Yakın Nesneler Merkezi’nde görev yapan  Davide Farnocchia, uzay araçlarının varış noktalarını Gaia uzay gözlemevi çalışması ile ortaya konan verilerdeki 7.2 milyon yıldızın 3D pozisyonlarını ve 3D hızlarını kullanarak saptadılar.

Bu çalışmada Bailer-Jones ve Farnocchia, Voyager 1’in bir sonraki durağının Dünya’nın en yakın yıldız komşusu olan Proxima Centauri olacağını buldular ve buraya da 16,700 yıl içerisinde ulaşacağını hesapladılar. Ancak bu karşılaşma oldukça sıradan olacak, çünkü araç yıldıza en yakın 1.1 parsek uzaklıkta bulunacak ki, bu da 3.59 ışık yılına denk gelmektedir. Yani çok çok uzağından geçecek.

Aslında Voyager 1, şu anda yıldızdan 1.3 parsek (4.24 ışık yılı) uzaklıkta bulunuyor ve bu yüzden de bu karşılaşma, aracın şu anki konumundan çok daha yakında gerçekleşmeyecek. (Bu arada bizim güneşimiz Proxima Centauri’ye 1.29 parsek ya da 4.29 ışık yılı uzaklıkta bulunmaktadır.)

Voyager 2 ve Pioneer 11’in de bir sonraki yakın karşılaşması Proxima Centauri olmasına rağmen Pioneer 10’un diğer yakın geçişi, Andromeda takım yıldızında yer alan ve Dünya’dan 10.3 ışık yılı uzaklıktaki küçük bir yıldız olan Ross 248 yıldızı olacak.

Bu uzak karşılaşmalar, her hangi bir heyecan oluşturmayabilir. Ancak Bailer-Jones ve Farnocchia, araçların gelecekteki yakın geçişlerinin Güneş sistemimizin dışındaki yıldızlara dikkat çekici bir şekilde daha yakın olacağını tahmin ediyorlar. Örneğin; Voyager 1, 302,700 yıl içerisinde güneşimizden 46,9 ışık yılı uzaklıkta bulunan TYC 3135-52-1 yıldızına oldukça fazla yaklaşacak. Araç, yıldızın 0.30 parsek (yani bir ışık yılından daha az) uzağından geçecek ve bu o kadar yakın olacak ki eğer varsa yıldızın çevresini saran kozmik cisim parçalarından oluşan bulutun içine bile girebilecek.

Buna ek olarak araştırmacılar, Voyager 1’in güneşten 159.5 parsek (520.22 ışık yılı) uzaklıkta olan bir yıldız olan Gaia DR2 2091429484365218432’nin 0.39 parsek (1.27 ışık yılı) yakınından salınıp gideceğini buldular. Bunun ne kadar yakın bir geçiş olduğu ile ilgili size bir fikir vermek adına şunu diyebiliriz: Biz Proxima Centauri’den 1.29 parsek (4.24 ışık yılı) uzaklıkta bulunuyoruz. Ayrıca araştırmacılar aracın bu çok uzaktaki yıldız ile olan yakın geçişinin 3.4 milyon yıl içerisinde olacağını tahmin ediyorlar.

Bailer-Jones, bu araştırmanın ekibin gizemli yıldızlararası cisim olan “Oumuamua”nın muhtemel kökenlerini ve gelecekteki duraklarını araştırdığı bir önceki çalışmasından esinlenip yapıldığını belirtti. Ayrıca eğer insan ömrü sınırları içerisinde yakınımızdaki yıldızları keşfetmek istiyorsak uzay araçlarımızı çok daha yüksek hızlara ulaştırmamız gerektiğini de ekledi.

Çeviri: Burcu Ergül

https://www.space.com/nasa-voyagers-pioneer-spacecraft-future-course.html