Bize 11.8 ışık yılı uzaklığı ile kapı komşumuz olan yıldızlardan biridir Epsilon Indi. Ancak, geceleri çıplak gözle görülmesi mümkün olmadığı için bu kadar yakınımızda olmasına rağmen pek bilinmeyen bir yıldızdır.

Dolayısıyla, hiçbir UFOcunun uyduruk hikayelerinde Epsilon Indi’den gelen uzaylı hikayeleri duyamazsınız. Çünkü UFOcular astronomi bilimi konusunda cahildir ve sadece çıplak gözle görebildikleri, ama yaşam için hiçbir şans barındırmayan Sirius yıldızı, Pleiades kümesi gibi gök cisimlerinden bahsederler.

Epsilon Indi (Epsilon Hintli, GJ 845, HIP 108870), Güneşimizden biraz daha küçük, onun %76’sı kadar kütleye ve %73’ü kadar çapa sahip (1 milyon 20 bin km) K tayf sınıfı turuncu bir yıldızdır. Görece düşük kütlesi nedeniyle yüzey sıcaklığı 4.400 santigrat derece kadardır. Çapı ve yüzey sıcaklığını baz alıp bir hesap yaparsak, aydınlatma gücünün Güneş’in yaklaşık %20’si kadar olduğu sonucuna ulaşırız. Zaten bu nedenle Dünya’dan, yani 11.8 ışık yılı uzaktan çıplak gözle görülemez.

Habitable Zone
Her yıldızın, kütlesi ve sıcaklığıyla orantılı olarak uzaklığı değişen bir yaşam kuşağı (yeşil bölge) bulunur. Bu kuşakta yer alan gezegenler, yıldızdan yüzeylerinde suyun sıvı halde bulunabileceği kadar ısı ve ışık alırlar. Bu bölgenin dışında kalan alanlarda (mavi) su yüzeyde donmuş halde yer alırken, bölgenin iç tarafında kalan (kırmızı) yörüngelerde su malesef buharlaşarak kaybolur.

 

Bildiğiniz gibi, her yıldızın Dünya benzeri yaşama izin veren; “suyun bir gezegenin yüzeyinde sıvı halde kalabildiği” bir yörünge uzaklığı (Habitable Zone) vardır. Güneş için bu uzaklık 110-120 milyon km’den başlayıp 250 milyon km’ye kadar uzanır. Epsilon Indi için de aynı yörünge mesafesi 50 milyon km’den başlayıp 100 milyon km’ye kadar uzanıyor.

Yıldız Sistemi

Yıldızı ilginç kılan nedenlerden biri, kendisinden oldukça uzakta bir kahverengi cüce sistemine ev sahipliği yapıyor olması. T tayf sınıfı İki adet kahverengi cüce, yıldızdan 230 milyar km uzaklıkta bir yörüngede yer alıyorlar. Kahverengi cücelerin birbirine uzaklığı da yaklaşık 300 milyon km. Yani Güneş ile Dünya arasındaki mesafenin yaklaşık iki katı. Bu mesafeden iki cüce birbirlerinin ortak kütleçekim merkezi etrafında yaklaşık 15 yıllık bir periyotta dönüyorlar.

Kahverengi cücelerin yıldıza olan uzaklığı o kadar fazladır ki, Güneş ile kıyaslarsak bizim Kuiper Kuşağı dediğimiz bölgenin bile dışında yer alırlar. Yani ana yıldız olan Epsilon Indi A’nın koruma kalkanının çok dışında, neredeyse yıldızlararası ortamda bir yörünge edinmişler kendilerine.

Epsilon Indi
Epsilon Indi A (sağda yarısı görülen parlak yıldız) ve Epsilon Indi B (solda daire içinde). Bu fotoğrafta, sistemin Ba ve Bb kahverengi cüce bileşenleri görsel olarak birbirinden ayırd edilemiyor (Telif: ESO 3.5-m New Technology Telescope (NTT) at the La Silla)

 

Kahverengi cücelerden “Ba” olarak isimlendirileni Jüpiter‘den yaklaşık 45 kat, “Bb” ise yaklaşık 30 kat fazla kütleye sahip. Ancak ikisi de Jüpiter’den biraz daha küçük, yaklaşık 130 bin km’lik çapa sahipler. Bunun nedeni çok daha büyük kütlelerinin yarattığı yüksek kütle çekim etkisiyle Jüpiter’den çok daha fazla sıkışmış durumda olmaları.

Her iki kahverengi cüce de oldukça etkili sıcaklığa sahipler. Büyük kütleli olanının yüzey sıcaklığı 1.100 santigrat dereceyi bulurken, küçük olanı yaklaşık 700 santigrat derece ısıya sahip. Yani ikisi de görünür ışık dalga boyunda rahatlıkla farkedilebilecek bir ışıltıyla parlıyorlar. Fakat bu ışıltı uzun sürmeyecek; önümüzdeki milyar yıllar içinde her iki kahverengi cüce de iyice soğuyacak ve gözden kaybolacaklar. Bu olduktan sonra kendilerine kahverengi cüce değil “gezegen” demeye başlayacağız.

Olası Yaşam ve Geleceği

Epsilon Indi, yaklaşık 1.3 milyar yıllık yaşıyla oldukça genç bir yıldız sistemi. Sistemin ana öğesini oluşturan Epsilon Indi A yıldızı, gerek kütlesi, gerekse 30 milyar yılı bulacak olan uzun ömrüyle (Güneş’in ömrü 10 milyar yıldır) Dünya benzeri bir hayata ev sahipliği yapma potansiyeli açısında oldukça iyi bir aday.

Epsilon Indi
Epsilon Indi A’nın çevresindeki olası bir gaz devi gezegenin uydusundan gökyüzüne bakış. Sistem henüz çok genç olduğu için, sistemde yer alan gaz devi gezegenler hala sıcak ve ışıldıyor olabilir.

 

Şimdiye kadar yapılan araştırmalarda, ana yıldız Epsilon Indi A’nın çevresinde bir gezegen sistemi bulunamadı. Ancak, gökbilimcilerin şüphelendiği birçok olası aday gezegenin varlığına yönelik gözlemler mevcut. Bunlardan biri, yıldızdan yaklaşık 1.2 milyar km ötede dolanan hemen hemen Jüpiter büyüklüğünde bir gaz devi. Ancak olası gezegenlerin varlığının doğrulanması için zaman gerekiyor. Şu anda doğrulanmış bir gezegen yok.

Eğer Epsilon Indi A yıldızının çevresinde yaşama uygun kuşaktaki bir gezegende olsaydık, bahsettiğimiz iki dev kütleli kahverengi cüceyi geceleri çıplak gözle malesef göremeyecektik. Çünkü her ne kadar parlıyor olsalar da, uzaklıkları nedeniyle ışıkları son derece soluk olacağından gözlerimiz tarafından farkedilemeyecekti. Ancak, iyi bir teleskopla gözlem yapmamız mümkün olabilecekti. Yani, teknoloji iyice gelişene kadar bu sistemde yaşayanlar en önemli bu yoldaşlarından haberdar olamayacaklardı.

Yaşı göz önünde bulundurulduğunda, Epsilon Indi A yıldızının çevresindeki yaşanabilir bölgede Dünya benzeri yaşama izin verebilecek boyut ve özelliklerde gezegenler varsa bile, bu gezegenler henüz pek dost canlısı hale bürünmemiş olmalı. Volkanik faliyetlerin çok yoğun olduğu, hatta meteor fırtınalarının sıklıkla yaşandığı gezegenler olmalılar. Sistem 1-2 milyar yıl daha yaşlanıp gezegenlerin kabukları iyice soğuyup, atmosferleri daha stabil hale geldiğinde burada -uygun gezegenler varsa- gelişkin yaşamın filizlenmesi beklenebilir.

Zafer Emecan

https://www.eso.org/public/news/eso0303/
https://youtu.be/K1ON-PD-CPs
http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=epsilon%20indi