Yine, UFO’cuların haberdar olmadığı ama burnumuzun dibindeki yıldızlardan birinden, Lalande 21185’ten söz edeceğiz.

Biliyorsunuz, UFO’cular yakınımızdaki yıldızları görmedikleri ve araştırmayı sevmedikleri için onlar yoklarmış gibi davranırlar. O yüzden uzaylıların ya Sirius’tan, ya Pleiades’ten, ya da çıplak gözle parlak olarak gördükleri başka bir yıldızdan geldiklerini iddia ederler.

Üstelik, bu yıldızların hiçbirinin yaşama elverişli olmadığından, oraların bırakın yaşamı, yakınından bile geçilmesi tehlikeli yerler olduğundan haberdar bile değillerdir. Kozmik Anafor’da UFO’cuların gözde yıldızlarını uzun uzun anlattık, sormayın tekrar.

Uzaklığı ve Yapısı

1801 yılında Fransız astronom Jérôme Lalande tarafından keşfedilen Lalande 21185 (diğer adıyla Gliese 411), bize en yakın 6. yıldızdır. Sadece 8 ışık yılı uzakta olmasına rağmen, çıplak gözle görünemez, çünkü Güneş’in yarı kütlesine sahip bir kırmızı cücedir. Yüzey sıcaklığı 3.600 santigrat derece civarında ve Güneş’in yaklaşık 5’te 2’si (550 bin km) çapa sahip olduğu için, ışıma gücü Güneş’e göre oldukça düşüktür. Dünya’dan çıplak gözle görebildiğimiz yıldızların %90’ından fazlasının çok kısa ömürlü dev ve uzak yıldızlar olduğunu daha önce defalarca açıklamıştık.

Lalande 21185
Lalande 21185 yıldızının teleskopla alınmış görüntüsü (Telif: Anthony Ayiomamitis)

 

Küçük bir bilgi verelim bu arada. Çoğumuz “gündelik hayat mantığı” ile düşünür. Bu mantığa göre; eğer yıldızın kütlesi Güneş’in yarısı kadarsa, verdiği ışık ve ısı da Güneş’in yarısı kadardır diye düşünürüz. Bu yanlış: Güneş’in yarı kütlesindeki bir yıldızın aydınlatma gücü, Güneş’in sadece %3 veya 4’ü kadardır. Benzer biçimde, Güneş’in iki katı kütleye sahip yıldızın aydınlatma gücü de iki katı değil, 10 katı civarındadır.

Tabii burada sadece hidrostatik dengeye sahip, ömrünün sağlıklı döneminde olan “anakol” yıldızlarından söz ediyoruz. Yoksa, Güneş ile aynı kütleye sahip bir kırmızı dev yıldızın ışıma gücü Güneş’in 500 katı kadar olabilir. 5 milyar yıl sonra iyice yaşlanan Güneş böyle bir yıldıza dönüşecek.

Düşük ışıma gücü nedeniyle, Dünya’da bildiğimiz türde yaşamın sorunsuz gelişebilmesi için; uygun şartlara sahip olası bir gezegenin bu yıldıza 25-45 milyon km uzaklıkta dolanması gerekiyor. Eğer Dünya, Lalande 21185’e böylesi bir uzaklıkta yer alsaydı, şu anda Güneş’ten aldığı kadar ısı ve ışık alabilecek, günlük hayatımıza bugünkü gibi devam edebilecektik.

Olası Yaşam

Lalande 21185’in Güneş’le yaşıt veya daha yaşlı olabileceği düşünülüyor. Daha yaşlı olması sorun değil, çünkü bu yıldızın kütlesi, yaklaşık 100 milyar yıl boyunca sağlıklı biçimde parlamasına izin verebilecek düzeyde. Bu bilgiler ışığında yaşı göz önüne alınırsa, sağlıklı ve sakin bir ömür süren bu yıldızın çevresindeki olası gezegenlerde gelişkin yaşamın, hatta zeki yaşamın gelişebilmesi için yeterli zaman geçtiğini farzedebiliriz.

Evet, keşfettiğimiz bir gezegen var ama, bizim için pek dost canlısı görünmüyor.

 

Tüm bu olumlu koşullara rağmen, yıldızın çevresinde şu ana kadar yaşanabilir bölgede (habitable zone) yer alan bir gezegenin varlığını kesinleştiremedik. Bu durum, yıldızın bize uygun gezegen sahibi olmadığının değil, şimdilik bizim bulamadığımızın göstergesi. Yoksa, böylesi uygun şartlara sahip bir yıldızın yaşanabilme, yahut yaşama uygun hale getirme potansiyeli taşıyan karasal gezegen(ler) sahibi olması şaşırtıcı olmaz.

Şimdilik gezegenin çevresinde keşfedebildiğimiz tek gezegen, Lalande 21185 b adı verilen bir “Süper Dünya” Bu gezegen, Dünya’dan en az 3.8 kat daha büyük bir kütleye sahip ve yıldıza oldukça yakın, yaklaşık 10 milyon km uzaklıkta. Yani, gezegen yüzeyinde sıvı su barındırıp bildiğimiz anlamda  yaşama elvermeyecek kadar sıcak ve yıldız çevresindeki bir dönüşünü 9.8 günlük sürede tamamlıyor. Bu yıldızın yaşam kuşağının 25-45 milyon km uzaklıktaki bir yörüngeden başladığını söylemiştik yukarıda.

Daha öncesinde de, Lalande 21185’in oldukça uzak bir yörüngesinde dolanan Jüpiter benzeri bir gaz devi bulunma ihtimali öngörülmüş ve duyurulmuştu. Ancak, sonrasında bunun bir hata olduğu anlaşıldı. Şu anda eğer gerçekten varsa bile, böyle bir dev gezegenin varlığına yönelik kanıtımız yok.

Eğer bir gün, yıldızlararası yolculuk yapabilecek teknolojik düzeye erişirsek, Lalande 21185 ilk gideceğimiz, hatta uygun gezegen bulursak ilk yerleşeceğimiz yerlerden biri olacak. Tabi, bunu yaptığımızda yıldıza doğru düzgün bir isim vermeyi de akıl ederiz sanırım…

En üst kapak fotoğrafında gördüğünüz ilüstrasyonda, bir sanatçı tarafından (yani ben) yıldızın çevresindeki Dünya şartlarına sahip olası bir gezegen canlandırılmış.

Zafer Emecan – Facebook

Not: Bu yazı Kozmik Anafor’da  ilk olarak 3 Nisan 2014 tarihinde yayınlanmış, yeni gelişmeler ışığında güncellenip tekrar yayına sunulmuştur. 

https://www.universeguide.com/star/lalande21185
http://exoplanet.eu/catalog/lalande_21185_b
http://www.exoplanetkyoto.org/exohtml/Lalande_21185.html