Himiko Bulutu (Galaksisi)

Japonya Ulusal Gözlemevi’ne ait 8.2 metre ayna çaplı Subaru Teleskobu‘yla astronomlar 1999 yılından beri gözlemler yapıyor.

Subaru, Hawaii’deki Mauna Kea gözlemevlerinin teleskoplarıyla birlikte çalışıyor. Böylece gökyüzünün büyük bir bölümünü taramayı başarabiliyorlar. Subaru’nun bugüne kadar gerçekleştirdiği en önemli çalışmalardan biri hiç şüphesiz 2009’da keşfedilen “Himiko Bulutu“.

Himiko Bulutu’nun adı MS 170-248 yılları arasında yaşamış Japon kraliçe Himiko’dan geliyor. Himiko Bulutu aslında 55 bin ışık yılı genişliğinde, oldukça büyük bir galaksi (Samanyolu Galaksisi’nin çapının yarısı kadar). Büyük olduğu kadar bizden de oldukça uzak bir mesafede, yaklaşık 12.9 milyar ışık yılı ötede bulunuyor.

Eğer astronomiyle şöyle ya da böyle ilgileniyorsanız, uzağa baktıkça geçmişe de bakılmış olunacağını biliyor olmalısınız. Dolayısıyla 12.9 milyar ışık yıllık uzaklığa bakmak, 12.9 milyar yıl geçmişe bakıyor olmak anlamına gelir. Bu yüzden Himiko Bulutu, evrenin en genç galaksilerinden biri olma ünvanını taşıyor. Himiko Bulutu Galaksisi’nin Büyük Patlama’dan 800 milyon yıl sonra oluştuğu düşünülüyor. Başka bir deyişle Himiko Bulutu Galaksisi, evrenin şu anki büyüklüğünün yüzde 6’sı kadarıyken oluşmuştu.

Himiko oldukça genç bir galaksi olduğundan üzerinde hidrojen ve helyum dışında başka elementlere rastlanmadı. Bu durum doğal olarak bilim insanlarının böylesine genç bir galaksinin nasıl bu kadar büyüdüğünü ve oldukça fazla enerji yaydığını merak etmelerine sebep oldu. Yürütülen araştırmalar 20 bin ışık yılını kapsayan üç yıldız kümesinin varlığını doğruladı ve bu üç yıldız kümesinin yeni yıldızların oluşmasına zemin hazırladığı anlaşıldı.

Özetle, üç yıldız kümesi güçlerini birleştirip yılda 100 Güneş kütlesiyle aynı oranda yıldız oluşmasını sağlamıştı. (Himiko Bulutu Galaksisi şu an yaklaşık olarak 40 milyar Güneş kütlesine eşit bir kütlede) Birleşen bu üç yıldız kümesi de Himiko’nun yaydığı yoğun enerjiyi açıklamaya bir nebze de olsa yetiyor. Ayrıca bu türden üçlü birleşimlerin evrende oldukça nadir görülen olaylardan olduğunu da ekleyelim.

Erken evren hakkında bilgilerimiz oldukça yetersiz olduğundan Büyük Patlama’dan 800 milyon yıl sonra oluşmuş Himiko Bulutu Galaksisi’nin araştırılması da erken evreni anlayışımız açısından önemli bir rol oynuyor.

Kemal Cihat Toprakçı