Mars

Yukarıda resmini gördükleriniz; Mars’a gönderilen, daha doğrusu gönderilmeye çalışılan ilk araçlar.

Fotoğrafın solundaki Korabl 4 (ve kardeşi Korabl 5) Sovyetler Birliği’nin (SSCB) Mars’a göndermek için ürettiği ilk robot araçlardı. Her iki araç da, 1960’ta fırlatılmasına rağmen, maalesef henüz yerden bile havalanmaya fırsat kalmadan infilak ettiler.

Bunun birçok nedeni sayılabilir; ancak “acele etmek” ve o dönemde kullanılan roketlerin henüz tam güvenilirliğe erişmemiş olması ana nedenler olarak görülüyor.

Uzay yarışının en hararetli olduğu 1960’larda, kızıl gezegene ABD’den önce gitmeye kararlı olan Sovyetler, iki yıl sonra Korabl 11 isimli bir araç daha fırlattı. Fakat bu da Dünya yörüngesine girdikten hemen sonra havaya uçtu. Uzay yarışı için ABD ve SSCB’nin “paradan kaçınmadığı” yıllarda olduğumuzdan, iki yıldaki bu 3 (belki de daha fazla) başarısızlığa rağmen Sovyetler, 1962 yılında bu kez de Sağda gördüğünüz Mars-1 aracını inşa etti:

Fırlatma, Dünya yörüngesine girme ve gezegene doğru yol alma aşamalarını başarıyla geçen Mars-1’in, Dünya’dan yaklaşık 100 milyon km uzaklığa ulaştığında maalesef iletişim sistemleri bozuldu. Aracın ana misyonu gezegenin yörüngesine girmek değil, tıpkı Yeni Ufuklar aracının Plüton geçişi gibi yakın geçiş yapmaktı ve 1963 yılının 19 Haziran’ında bu geçişi de başarıyla gerçekleştirdi. Fakat iletişim sistemi bozuk olduğu için herhangi bir bilgi göndermesi mümkün olmadı. Mars-1, şu anda hala gezegene yakın geçişi sonrası girdiği Güneş çevresindeki yörüngesinde dolanmayı sürdürüyor.

İlginç ve biraz da talihsiz biçimde Sovyetler Birliği, çok daha zor bir hedef olan Venüs’ün keşfinde büyük başarılar kazanmış olmasına rağmen, Mars konusunda hiçbir zaman başarılı olamadı. Gönderdikleri her araç ya bozuldu, ya kayboldu, ya da hedefinden şaştı. Başarılı olanları dahi, kısa süre içinde arızalanarak görevlerinin sadece küçük bir bölümünü yerine getirebildi…

Sovyetler’in bu bahtsızlığı ismi Rusya şeklinde değişmiş olsa da devam ediyor. 2012 yılında Mars’ın uydusu Phobos’u inceleme amaçlı ürettikleri Phobos Grunt aracı da başarısız oldu. Phobos Grunt, daha Dünya yörüngesinden bile ayrılamadan iletişim kesildi ve bir süre sonra yeryüzüne geri düştü…

Zafer Emecan