Çıplak gözlerle göremeyeceğiniz, ancak bir dürbünle izlenebilen bu yıldıza “La Superba”, yani “muazzam” diyoruz. Daha bilimsel bir adı da var tabi: Y Canum Venaticorum…
Bu “koyu kırmızı” yıldız, bizim güneşimizin 3 katı kütleye ve 215 katı çapa sahip bir kırmızı dev. Farkettiğiniz gibi biraz fazla “şişkin” ve şişkinliğinin doğal sonucu olarak yüzey sıcaklığı Güneş’in yarısından az, sadece 2.500 santigrat derece kadar. Buna karşın, dev cüssesi nedeniyle Güneş’ten 4.400 kat fazla aydınlatma gücüne sahip.
Bizden yaklaşık 700 ışık yılı uzakta yer alan bu yıldızın böylesine koyu kırmızı görünmesinin nedeni sadece düşük yüzey sıcaklığı değil, “karbon yıldızı” denilen bir sınıflandırma içinde yer alması.
Kırmızı dev yıldızlar, çekirdeklerindeki hidrojenin tümünü helyum’a dönüştürdüklerinde artık helyum yakmaya başlarlar. Nükleer reaksiyona giren helyumun enerji üretmesi ise karbona dönüşmesiyle nihayetlenir. La Superba’nın çekirdeğinde üretilen bu karbonun bir kısmı yüzeye yükselerek yıldızın atmosferine saçılır. Karbonun bir özelliği de, mavi ışığı soğurmasıdır. Bu yüzden yıldızdan yayılan ışığın mavi tonları elenir ve bize sadece kırmızı dalgaboyunda yayılan ışık ulaşır. Dolayısıyla, karbon yıldızları La Superba gibi koyu kırmızı bir renkte ışıldarlar.
La Superba, önümüzdeki milyon yıllar içinde dış katmanlarını uzaya bırakarak yavaş yavaş bir gezegenimsi bulutsuya dönüşecek. Tümüyle Helyum ve Karbondan oluşan çekirdeği ise artık enerji üretmeyi durdurarak çok sıcak, Dünya büyüklüğünde bir Beyaz Cüce olarak bu gezegenimsi bulutsunun merkezinde açığa çıkacak. Sonraki milyon yıllar içinde beyaz cücenin çevresindeki bulutsu dağılacak ve bir zamanların görkemli La Süperba’sı uzay boşluğunda yalnız, küçük bir beyaz cüce olarak çok yavaş biçimde soguyup gözden kaybolacak, ölecek…
Zafer Emecan
Bunları da okumalısınız, okumak güzeldir:
Süpernova Adayımız Betelgeuse (İkizlerevi)
Yaklaşık 600-700 ışık yılı uzaklığı...
Galaksi Birleşmesi: Gökadalar Birleşir Mi, Çarpışır Mı?
Galaksi birleşmesi, evrenin sıradan...
Yıldız İsimleri Hangi Dilden Geliyor? İngilizce mi, Arapça mı?
Yıldız isimleri nereden geliyor? Ge...
Değişen Yıldızlar (Örten Çiftler, Cepheid Değişenleri)
Yıldızlar gökyüzünde hep aynı şidde...