Mavi gezegen Neptün’e baktığımızda görebileceğimiz en belirgin ve büyük ihtimalle ilk oluşum, büyük kara benek olarak adlandırılan leke olacaktır.

Bir fırtına bölgesi olan bu lekenin büyüklüğü ve konumu, büyük kırmızı beneğin Jüpiter’e oranıyla hemen hemen aynıdır. Çevresindeki bulut oluşumlarına göre göre batıya doğru hareket eden, içine Dünya olmasa da Ay‘ın rahatlıkla sığabileceği bu dev fırtına, saatte binlerce kilometre hıza ulaşabilen rüzgarlarıyla saaat yönünün tersine bir dönüş sergiler.

Lekenin ilginç diyebileceğimiz bir yanı da, Jüpiter’in ünlü Kırmızı Beneği ile hemen hemen aynı boylamlar üzerinde yer alıyor oluşu. Bu da, bizlerin aklına gaz devlerinin atmosferlerinde kimi karakteristik özelliklerinin benzer olduğu düşüncesini getiriyor.

Gezegenin biraz daha güneyinde ise daha küçük ikinci bir kara leke bulunur. Gezegen çevresindeki dönüş hızı büyük kara lekeye göre daha hızlı olan bu küçük leke, her 5 Dünya gününde bir büyük kara lekeye tur bindirir.

Neptün - Dünya
Neptün gezegeni, “kara leke” isimli fırtına bölgesi ve Dünya’nın boyut olarak kıyaslanması (Fotoğraf: Voyager uzay aracı NASA).

 

Peki, Güneş’ten çok uzak ve soğuk olmasına rağmen, bu gezegende nasıl böylesi büyük fırtınalar gerçekleşebiliyor. Çünkü bu kadar muazzam hava olayları için oldukça büyük miktarlarda enerji gereklidir. Oysa Neptün Güneş’ten, gezegenimiz Dünya’nın aldığının 900 katı daha az ısı enerjisi alıyor. Bu enerji de, böylesi büyük hava olaylarını besleyemeyecek kadar küçüktür.

Ancak, Neptün’ü kızılötesi dalga boyunda incelediğimizde sorumuzun cevabına ulaşıyoruz. Neptün, Güneş’ten aldığının 2.8 katı enerjiyi çevresine yayıyor. Yani, Neptün’ün oldukça etkin bir iç ısı kaynağı mevcut. Bu durum, böylesi gaz yapılı gezegenler için normaldir. Çok büyük kütleye sahip çekirdekleri oldukça sıcaktır ve gaz yapısından dolayı bu sıcaklık yüzeye doğru yayılır. İşte Neptün’ün bu iç ısısı atmosferine ulaşıyor ve bu hava olaylarını tetikliyor.

Sistemimizin son gezegeni, dev gezegenlerin çap olarak en küçüğü, buzlu gaz devimiz Neptün’e ait en üstte kapak fotoğrafı olarak gördüğünüz nadir bulunan fotoğraf, 1989 yılı Ağustos ayında, Voyager 2 uzay aracı tarafından 12 yıllık bir yolculuğun ardından binbir zahmetle çekilmiştir…

Halihazırda Neptün’e yönelik herhangi bir yolculuk planlamadığı için, önümüzdeki en az 15-20 yıl boyunca daha kaliteli fotoğraflarını elde etmemiz maalesef mümkün değil.

Zafer Emecan