Yoğunluk ya da özkütle birim hacimdeki madde miktarıdır. ( d ya da \rho ) ile ifade edilir. Fakat sıcaklık ve basınca bağlı olduğundan, bir maddenin yoğunluğunu belirtirken belirli bir sıcaklık ve basınç altındaki yoğunluğundan bahsederiz.

Genel ifadesi:

yogunluk2
ρ(yoğunluk), m(kütle), V(hacim)

şeklindedir. Birimi kg/m3 ya da gr/cm3tür.

Gündelik yaşantımızda koşullar belirli bir standarta oturtulabildiğinden, maddeler için belirli bir yoğunluk değerinden bahsedebiliriz. Örneğin suyun 1 atmosfer basınç ve 0 derecedeki yoğunluğu yaklaşık olarak 1 gr/cm3‘tür.

Fakat gezegenler, yıldızlar gibi devasa yapılar söz konusunda olduğunda madde ne olursa olsun yoğunluk çok farklı değerler alabilir. (Belirli bir sıcaklık ve basınca bağlı olduğunu hatırlayınız). Bu sebeple böyle ortamlarda maddenin yoğunluğundan ziyade, ortamın yoğunluğundan bahsederiz. Örneğin Güneş’in merkez bölgesinde yoğunluk yaklaşık 150 gr/cm3‘tür.

Bazı Materyaller ve Yoğunlukları

Materyalρ (kg/m3)Notlar
Aerojel1,0
Hava1,2Deniz seviyesinde
Alüminyum2.700
Antimon6.690
Berilyum1.850
Bizmut9.750
Kadmiyum8.650
Krom7.200
Beton2.000
Bakır8.940
Elmas3.500
Altın19.320
Helyum0,179
Buz916,70 °C’dan düşük bir sıcaklıkta
İridyum22.420
Demir7.870
Kurşun11.340
Sıvı hidrojen70Yaklaşık –255 °C’de
Lityum535
Magnezyum1.740
Cıva13.546
Nikel8.900
Naylon1.150
Osmiyum22.570
Platin21.450
Plütonyum19.840
Potasyum860
Selenyum4.800
Silisyum2.330
Gümüş10.500
Sodyum970
Strafor75
Toryum11.700
Titanyum4.540
Tungsten19.300
Tungsten hekzaflorid12,4Bilinen en ağır gazlardan
Uranyum18.800
Vanadyum6.100
Su (saf)1.0004 °C’de maksimum yoğunluğunda
Su (salt)1.030
Tahta700
Çinko7.000

Uzaydaki Bazı Yoğunluklar

Oluşumρ (kg/m3)Notlar
Yıldızlararası ortam1×10−19%90 H, %10 He ve
değişken sıcaklık(varsayımsal)
Dünya5.515Ortalama yoğunluk
Dünya’nın çekirdeği13.000Yaklaşık olarak
Güneş’in çekirdeği33.000–160.000Yaklaşık olarak
Süper kütleli karadelik9×1054,5 milyon Güneş kütleli
karadeliğin yoğunluğu
Olay ufku yarıçapı 13,5 milyon km.
Beyaz cüce2,1×109Yaklaşık olarak
Atomik çekirdek2,3×1017Çekirdeğin yarıçapına çok
fazla bağlı değil.
Nötron yıldızı1×1018
Karadelik1×10184 Güneş kütleli karadeliğin yoğunluğu
Olay ufku yarıçapı 12 km.

Hazırlayan: Ögetay Kayalı