Gözlerimiz gibi, fotoğraf makinası ve kameralarımız da; hem aydınlık, hem de karanlık alanları aynı anda eşit biçimde algılayamazlar. Bol yıldızlı bir gökyüzünde parlayan Ay’ı net biçimde fotoğraflamak istediğimizde çevresindeki yıldızların görünmesinden feragat etmek zorunda kalırız.

Ancak, aynı Ay’ın çevresindeki yıldızları fotoğraflayabilmek için uzun pozlama* yapmamız gerekir ki, bu da Ay’ın çok parlak görünüp fotoğrafta “patlamasını” kabullenmeniz demektir. Benzer şekilde; uzaydan astronotlar tarafından çekilen Ay ve Dünya fotoğraflarında yıldızlar, Samanyolu vs görünmez. Bunu fotoğrafçılıkla uğraşanlar çok iyi bilirler.

Yıldızlar gibi çok az ışık veren cisimleri görebilmek için pozlama süresini, yani makinanızın filminin veya sensörünün ışık aldığı süreyi uzatmanız gereklidir. Aynı biçimde, Ay ve Güneş gibi çok parlak nesneleri net fotoğraflayabilmek için kısa süreli pozlama yapmanız gerekir.

Şöyle aşağıda örnekleyelim, Ay kısa sürelik bir pozlamayla çekilmiş. Net görünüyor fakat yıldızlar yok:

full-moon-night-sky

Alttaki fotoğrafta ise Ay uzun süreli aşırı pozlamadan dolayı çok parlamış ve hiçbir detayı seçilemiyor ancak yıldızların görünebileceği kadar fazla ışık makinamıza girmiş, yıldızlar seçilebiliyor:

Landscape-Sky-Moon

Eğer, hem parlak hem de aydınlık cisimleri aynı anda uygun oranlarda pozlayabilseydik, uzaydan Ay, Dünya, yıldızlar ve Samanyolu şu en üstte hazırladığım photoshop montajındaki gibi net biçimde fotoğraflanabilecekti. Ancak böyle bir fotoğrafı tek seferde çekmek mümkün değil. Önce Dünya’yı, sonra Ay’ı, ardından da yıldızlı gökyüzünü ayrı ayrı fotoğraflayıp birleştirmek zorundasınız.

Bu arada yukarıdaki bilgilerden, Ay’a giden astronotların gönderdiği görüntülerde niçin gökyüzünün simsiyah olduğunu ve hiç yıldız görünemediğini, hatta kendi çektiğiniz gece fotoğraflarında niçin yıldıza rastlamadığınızı anlamış olmalısınız. En üstteki kapak görselinde gördüğünüz şekliyle uzaydan Dünya’yı ve Ay’ı fotoğraflayamazsınız. O bir fotoğraf değil, ilüstrasyon. Bu konuyu örneklemek ve “keşke öyle olabilseydi” demek için Photoshop‘ta montajlayarak ben hazırladım.

(*) Uzun pozlama, makinanın sensörüne veya fotoğraf filmine daha fazla ışığın ulaşabilmesi için perdesini uzun süre açık bırakmaktır. Böylelikle karanlık ortamlarda yıldızlar gibi çok soluk objeleri görüntüleyebilmek mümkün olur. Bu pozlama süresi sıradan bir görüntü yakalayabilmek için gündüz saniyenin 250’de biri civarında iken, geceleri karanlık objeleri fotoğraflayabilmek için onlarca saniyeye kadar çıkabilir. Geçtiğimiz yıl Olimpos Gökyüzü ve Bilim Festivali‘ne gelen katılımcıların çoğu, uzun pozlama ve ilk astrofotoğrafçılık eğitimlerini alıp, ilk Samanyolu fotoğraflarını çekmişlerdi. 

Zafer Emecan.