Muazzam bir çubuklu sarmal gökada olan NGC 1300, bizden yaklaşık 70 milyon ışık yılı (21 megaparsek) uzaklıkta yer alıyor.

Yaklaşık 110 bin ışık yılını aşan genişliği ve 500 milyarın üzerindeki yıldız sayısı ile, gökadamız Samanyolu’nu gölgede bırakan dev boyutlardaki bu galaksinin dikkat çekici bir özelliği; merkezinde süper kütleli bir kara deliğin yer almayışı.

Çoğu insan; ister sarmal, ister eliptik olsun gökadaların merkezlerinde süper kütleli dev bir kara delik olduğunu ve gökadayı bir arada tutan şeyin kara deliklerin çekim gücü olduğunu düşünür. Evet, galaksilerin büyük kısmının merkezinde dev kütleli bir kara delik bulunur ancak, NGC 1300 gibi dev yapılı fakat merkezlerinde kara delik içermeyen istisnalar da vardır.

NGC 1300
NGC 1300 galaksisinin merkez bölgesinin Hubble Uzay Teleskobu ile alınmış yakın plan görüntüsü. Bu fotoğrafta, çekirdek bölgesinin de tıpkı galaksinin kendisi gibi spiral bir yapıda olduğu görülüyor. Ancak, yapılan çalışmalar merkezinde süper kütleli bir karadelik olmadığını gösteriyor (Telif: NASA/ESA Hubble).

 

Galaksileri bir arada tutan şey, merkezlerindeki süper kütleli kara delikler değil, galaksinin tümünü oluşturan yıldızların, gaz ve tozun yarattığı ortak kütle çekim etkisidir. Bu durum merkezinde dev kütleli bir kara delik bulunduran Samanyolu için de geçerlidir; galaksimiz merkezindeki kara delik sayesinde değil, galaksimizi oluşturan tüm yapıların ortak kütle çekimi ile bir arada durur.

Üstteki fotoğrafta gökadanın merkez bölgesine dikkatle bakarsanız, merkez bölgenin de tıpkı galaksinin kendisi gibi spiral bir yapıya sahip olduğunu görebilirsiniz. Yaklaşık 3.300 ışık yılı çapa sahip bu merkez sarmal, yine diğer galaksilerde görmeye alışık olmadığımız ilginç yapılardan biri.

Yazımızın en başında yer alan ve 2004 yılında Hubble Uzay Teleskobu tarafından çekilmiş olan fotoğraf, Hubble’ın şimdiye kadar bir galaksi için çektiği en yüksek çözünürlüklü fotoğraflardan biridir. Bunun sebebi, galaksinin çok güzel görünmesi değil elbette. Yukarıda anlattığımız tuhaflıkları bilim insanlarının daha detaylı inceleyebilmesi için.

Zafer Emecan

https://apod.nasa.gov/apod/ap160109.html
Bu yazımız, sitemizde ilk olarak 13 Ocak 2017 tarihinde yayınlanmıştır. 


Amacınıza uygun ve kaliteli teleskop ya da dürbünü, en uygun fiyata sadece Gökbilim Dükkanı‘nda bulabilir, satın alma ve kullanım sürecinde her zaman bize danışabilirsiniz
GÖKBİLİM DÜKKANI’NA GİT