Centaurus A (NGC 5128), bildiğimiz en aktif gökadalardan biri.
Bize 11 ya da 15 milyon ışık yılı uzakta yer alan bu galaksi çok hızlı ve yoğun yıldız oluşumununun yanısıra, radyo dalga boyunda da aşırı güçlü bir biçimde ışıma yapıyor.
Gaz ve toz bakımından da çok zengin olan gökadanın erkezindeki dev kütleli kara delik tarafından çekilen gaz, hızla karadelik çevresindeki yörüngesinde dönerken, kara deliğin dönme ekseni boyunca büyük bir hızla her iki kutuptan da uzaya, onbinlerce ışık yılı uzağa fırlatılıyor. Bu sırada manyetik alanların ve sürtünmenin etkisiyle çok ısınan plazma halindeki gaz, radyo dalga boyunda güçlü bir ışıma yapıyor. Yukarıdaki görselin üst ortasındaki radyoteleskop görüntüsünde, bu fırlayan “madde jeti”ni görebilmeniz mümkün.
Tüm bu anlattıklarımız, sizleri yanıltıp; “cehennem gibi bir galaksi” düşüncesine sevketmesin. Centaurus A, büyük boyutlarda ve yüzlerce milyar yıldız barındıran, yaşama ev sahipliği yapma bakımından hemen tüm galaksiler gibi dost canlısı olan bir yer. Merkezindeki bu aşırı aktiflik, gökadanın yıldızlarını olumsuz biçimde etkilemiyor.
Üstteki kapak görselinde; soldaki fotoğraf, Hubble Uzay Teleskobu tarafından alınmış ve gökadanın yıldız oluşum bölgeleri ve parlak yıldızları kolayca ayırd edilebilen tozlu diskinin detaylı bir görünümü. Sağdaki fotoğraf ise, Tim Carruthers isimli Avustralyalı amatör bir astronoma ait ve gökadanın genel görünümünü gösteriyor.
Zafer Emecan