Ay tutulması, Güneş ile Ay arasına Dünya’nın girmesi sonucu Ay’ın kısmen veya tamamen Dünya’nın gölgesi altında kalması durumudur. Tutulma sırasındaki bu dizilim sebebiyle Ay, dolunay evresindedir. Tutulma sırasında Ay giderek Dünya’nın gölgesi altında kalmaya başlar. Bu esnada Dünya’nın atmosferinden geçen Güneş ışınlarından mavi olanlar atmosfer tarafından saçılır, böylece Ay’ın üzerine kırmızı ışık düşerek Ay’ın kızıl görünmesine sebep olur. İlgili aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.
Süper Ay Tutulmasında ise ek olarak bir durum daha gerçekleşir: Ay, yörüngesi eliptik olduğundan ötürü Dünya’ya zaman zaman daha yakın, zaman zaman daha uzak olur. Dolayısıyla Ay, en yakın konumundayken gökyüzünde biraz daha büyük görünür. Eğer Ay hem en yakın konumunda olur, hem de Ay Tutulması gerçekleşirse biz bu duruma Süper Ay Tutulması deriz.
Ek bilgi: basında ve sosyal medyada bu tutulma “kanlı Ay tutulması” şeklinde yansıtılıyor. Aslen kanlı Ay tutulması gibi bir kavram yoktur. Ancak, Ay Dünya’ya biraz daha yakın olduğu için gezegenimizin gölgesi zaten her tutulma sırasında gerçekleşen “kızıl ay” imgesini sadece çok az daha belirginleştirir. Aslına bakarsanız bütün Ay tutulmaları için “kanlı” sıfatını kullanabilirsiniz. Normal bir insan gözü, sıradan bir Ay tutulması ile, bugün yaşanacak süper Ay tutulması arasındaki renk farkını, hatta Ay’ın büyüklük farkını ayırd edemez.
Bundan önceki Süper Ay Tutulması 1982 yılında gerçekleşmişti. 28 Eylül 2015’ten bir sonraki ise 18 yıl sonra 2033 yılında gerçekleşecek.
Bu tutulma Türkiye’den 27 Eylül’ü 28 Eylül’e bağlayan gece gerçekleşecek. Yani 27 Eylül akşamında, 28 Eylül gecesinde gözlenecek. Türkiye saati ile 03:11’de başlayacak olan tutulma 05:47’de maksimum yapacak. Ay’ın batması sebebiyle tutulmanın sonları görülemeyecek olsa da büyük ölçüde izlemek mümkün olacak. Batıdaki illerimiz doğudakilere göre daha uzun süre tutulmayı izleme imkanı bulacaklar.
Dolayısıyla süper Ay tutulmasını izlemek istiyorsanız, Pazar gecesi biraz (sabaha kadar) uykusuz kalmayı göze alacaksınız. Böylelikle bayramın ve tatilin son gününü sabaha kadar Ay tutulması gözlemleyerek geçirmiş, ertesi gün de mutlu fakat uykusuz ve şiş gözlerle mesaiye başlama şansını elde etmiş olacaksınız. Keyifli seyirler…
Not: Tutulma bitti elbette artık. Ancak bu tutulmayı özetleyen güzel bir çalışmaya bu linkten ulaşabilirsiniz.
Ögetay Kayalı
Kaynaklar
1. http://www.timeanddate.com/eclipse/lunar/2015-september-28
2. http://www.space.com/30546-supermoon-blood-moon-total-lunar-eclipse.html
Bunları da okumalısınız, okumak güzeldir:
Mavi Ay Nedir, Ay Mavi Mi Görünecek? (31 Ekim 2020)
Basında son günlerde 31 Ekim 2020 C...
İstanbul'da "Süper Ay" Gözlem Etkinliği
Ay'ın yeryüzüne en yakın olduğu 14 ...
Güneş Batarken Neden Kırmızı Görünür?
Büyük Gölcük depremi olduğunda ben ...
Süper Ay Tutulması (28 Eylül 2015)
Astrofotoğrafçı Dominique Dierick'i...