Kozmik Anafor'un kurucusu, her şeyi ve hiçbir şeyi. İçinden atamadığı gökbilim sevgisini kaleme, klavyeye, araştırmalara dökmeye çalışan, haddini bilen, ama bazen aşan bir amatör astronom.
- Yakınımızdaki Yıldızlar: Vega - 16 Ocak 2021
- Güneş Aniden Yok Olsa Başımıza Neler Gelir? - 22 Aralık 2020
- Süper Dev Yıldız: Eta Carinae - 15 Aralık 2020
Yerel gökada grubumuzun en şaşalı üyesi olan Andromeda Galaksisi’nin uydusu olan bu cüce eliptik galaksi, bizden yaklaşık 2.7 milyon ışık yılı uzakta yer alıyor.
Her ne kadar fotoğrafta birbirlerine çok yakın görünüyor olmasına karşın M110 (diğer adıyla NGC 205), uydusu olduğu Andromeda’dan yaklaşık 330 bin ışık yılı uzakta bir yörüngede dolanır. Bu görece uzak yörüngesi nedeniyle Andromeda’nın çekim gücünden çok fazla etkilenmez. Bizim galaksimiz Samanyolu’nun uydu gökadaları olan Büyük ve Küçük Magellan bulutları, galaksimize 200 bin ışık yılından daha yakındırlar ve çok yoğun etkileşim içindedirler.
Sadece 7.500 ışık yılı çapındaki M110, bir cüce eliptik galaksiden beklenmeyecek biçimde, büyük kısmı merkez bölgesine yoğunlaşmış olan yıldızlararası gaz ve toz içerir. Bunun doğal sonucu olarak çoğunluğu yaşlı yıldızlardan müteşekkil bu cüce galakside yeni yıldız oluşumları gerçekleşiyor.
Öyle ki, büyük boyutlu galaksilerde bile nadiren görünen O ve B tipi dev parlak mavi yıldızlardan bir düzine kadarı M110 içinde tespit edildi. Yine, Güneş’ten daha büyük kütleli, parlak ve görece genç 100 kadar yıldız bu cüce galaksi içinde parlamayı sürdürüyor.
Tüm bu bilgiler ışığında, toplam kütlesi de göz önüne alınırsa, hala aktif olan bu galaksideki toplam yıldız sayısının 10 milyon civarında olduğu varsayılabilir. Ayrıca galaksinin çevresinde 8 adet de küresel yıldız kümesi keşfedilmiştir. Gerek içerdiği gaz, gerekse uydusu konumundaki küresel kümeler , M110’un bir zamanlar bağımsız bir galaksi olduğunu, ancak büyüme aşamasındayken Andromeda tarafından yakalandığını düşündürüyor.
Andromeda tarafından yakalandıktan sonra içerdiği bol miktarda gazın büyük kısmını dev galaksiye kaptırmış ve büyüme süreci sona ermiş olmalı. Galaksinin artık dönemediği de düşünülürse, bu senaryo daha da güçleniyor.
M110 şu an her ne kadar yeni yıldızlar oluşturmak için çabalasa da, önümüzdeki birkaç milyar yıl içinde bunu yapabilecek gaz stokları tükenecek. Andromeda ile birlikte hareket ettiği için, o da galaksimiz Samanyolu ile çarpışacak ve içerdiği yaşlı yıldızların bir kısmı galaksiler arası ortama savrulacak. Diğer bir kısmı ise, oluşacak olan yeni dev galaksinin bünyesine katılacak.
Özetle, 3-4 milyar yıl sonra M110 diye bir galaksi olmayacak.
Zafer Emecan