Bir Bulutsu Semti: NGC 2264 (Yılbaşı Ağacı Yıldız Kümesi)

Evren çok büyüktür. Öyle ki Dünya’dan nispeten küçük gözüken bir bölge, içerisinde çok fazla nesne gizliyor olabilir. Gökyüzünde bir dolunayın kapladığı alan kadar yer kaplayan NGC 2264 bölgesi de bu bölgelerden biri olarak gösterilebilir.

Tekboynuz Takımyıldızı sınırları içerisinde, bizden yaklaşık 2600 ışık yılı uzaklıkta bulunan NGC 2264 bölgesi Koni Bulutsusu‘yla birlikte Yılbaşı Ağacı Yıldız Kümesi‘ni tanımlamak için kullanılıyor. Yeni Genel Katalog’a (New General Catalog) göre NGC 2264’ün üyeleri olarak belirtilmeseler de, Kar Tanesi Bulutsusu ve Tilki Kürkü Bulutsusu‘da bu bölgede konumlanmış durumda.

Koni Bulutsusu’nu ana görselde solda üçgensel, koniye benzer şekliyle hemen ayırt edebilirsiniz. 7 ışık yılı uzaklıktaki Koni Bulutsusu bir H II bölgesi karanlık salma bulutsusudur. Koni Bulutsusu, soğuk hidrojen ve diğer gazların arkasında bulunan, S Monocerotis (S Tekboynuz) yıldızının hidrojen atomlarını iyonize ettiği sıcak gazlardan oluşmuştur.

Aynı zamanda S Monocerotis yıldızı NGC 2264’ün en parlak yıldızı olma ünvanına da sahiptir. Yıldızın bu muhteşem parlaklığını ana görselde, en sağda kolaylıkla farkedebiliyoruz. S Monocerotis’in bulunduğu bölge ise Kar Tanesi Bulutsusu ya da Kar Tanesi Yıldız Kümesi olarak biliniyor.

Yılbaşı Ağacı Yıldız Kümesi ise, Koni Bulutsusu’nun hemen sağındaki yıldızlardan S Monocerotis’in bulunduğu alana kadar uzanan geniş bir alanı kaplıyor. Yılbaşı Ağacı şeklini ana görselde Koni Bulutsusu’nun yanındaki parlak yıldız ağacın en üstü olmak üzere, yatay bir şekilde görebilirsiniz.

NGC 2264 bölgesinin en ilginç üyelerinden biri ise kuşkusuz bir tilkiyi ya da köpeği fazlasıyla andıran Tilki Kürkü Bulutsusu’dur. Ana görselde, sağ altta görülen Tilki Kürkü Bulutsusu’nun üste koyduğumuz yakın çekim fotoğrafına bakarak bulutsunun isminin neden “Tilki Kürkü” olduğunu anlayabilirsiniz. Ne dersiniz, sizce eğer onbinlerce yıl önce yaşayan insanların inanılmaz bulutsuyu bu denli net görebilme imkanı olsaydı, kendilerinin bir Tilki Tanrısı olabilir miydi?

Tilki Kürkü Bulutsusu’nun kırmızı bölgeleri mavi-sıcak yıldızların morötesi ışığının hidrojen gazıyla yayılması sonucu oluşuyor. Mavi bölgeler ise aynı mavi ve sıcak yıldızların bölgede bulunan tozu aydınlatması sonucu meydana gelmiş. Fotoğraf Hawaii’de Mauna Kea dağında bulunan Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu tarafından çekilmiş.

Son olarak, içerisinde yoğun miktarda molekül bulutları barındıran, yani bir yıldız oluşum alanı olan NGC 2264 yaklaşık 30 ışık yılı genişliğinde.

Kemal Cihat Toprakçı & Erhan Kılıç