Şubat Niye Bazen 28, Bazen 29 Gün? Artık Yıl Nedir?

Şubat ayı normalde 28, bazen de 29 gündür. Neredeyse herkes artık yıl kavramına aşinadır ancak, bunun arkasındaki mantık biraz karmaşık. Neler oluyor ve neden “artık” yılımız var?

Bir takvim yılı genellikle 365 gün uzunluğundadır. Ancak, artık yıl olarak nitelendirdiğimiz bir fazladan günün eklenmesi şarttır.

“Ortak yıllar” olarak adlandırılan bu yıllar, Dünya’nın Güneş etrafındaki bir yörüngeyi tamamlaması için gereken gün sayısını kabaca tanımlar. Ancak 365 aslında yuvarlanmış bir sayıdır. Çünkü Dünyanın Güneş’in etrafında dönmesi aslında 365.242190 gün veya 365 gün 5 saat 48 dakika 56 saniye sürer.

Bu “yıldız” yılı, takvim yılından biraz daha uzun ve bu fazladan 5 saat 48 dakika 56 saniyenin bir şekilde hesaba katılması gerekiyor. Eğer bu ekstra süreyi hesaba katmasaydık mevsimler kaymaya başlayacaktı. Bu durum,  yıkıcı olmasa da can sıkıcı olurdu çünkü yaklaşık 700 yıllık bir süre sonunda, Türkiye’nin de yer aldığı kuzey yarımkürede haziran ayında beklediğimiz yazlar aralık ayında yaşanmaya başlayacaktı!

Her dört yılda bir fazladan bir gün eklendiğinde takvim yıllarımız yıldız yılına göre ayarlı kalır, ancak bu da pek doğru değildir. Birkaç basit matematik hesabı, dört yıl boyunca takvim yıllarıyla yıldız yılı arasındaki farkın tam olarak 24 saat olmadığını gösterecektir.

Bu hesaba göre ise artık yılın atlanacağı bir sonraki sefer 2100 yılıdır.

Fark, bunun yerine 23,262222 saattir. Her dört yılda bir artık gün ekleyerek takvimi 44 dakikadan fazla uzatıyoruz. Ancak zamanla bu fazladan 44+ dakika, mevsimlerin takvimimizde kaymasına da neden olacaktır.

Bu nedenle takvime her dört yılda bir artık yıl eklenmez. Kural şu ki, eğer yıl 100‘e bölünüyorsa ve 400‘e bölünemiyorsa artık yıl atlanır. Örneğin, 2000 yılı artık yıldı ama 1700, 1800 ve 1900 yılları değildi.

Peki neden bu yıla artık yıl diyoruz?  Normal bir yıl 52 hafta ve 1 gündür. Bu da, eğer doğum gününüz bir yıl pazartesi günüyse, gelecek yıl salı günü olması gerektiği anlamına gelir. Ancak artık yılda fazladan bir günün eklenmesi, doğum gününüzün artık bir gün boyunca “sıçradığı” anlamına gelir.

Yani doğum gününüz sıradan bir yılı takip ettiği gibi salı günü gerçekleşmek yerine, artık yılda doğum gününüz Salı günü “sıçrıyor” ve artık Çarşamba gününe kaymış oluyor.

Ve eğer 29 Şubat’ta doğmuşsanız, bu yalnızca dört yılda bir doğum gününü kutladığınız anlamına gelmez. Her üç yılda bir, 1  Mart’ta doğum gününüzü kutlayacak ve geri kalanımız gibi yaşlanmaya devam edeceksiniz.Artık yıl sayesinde mevsimlerimiz her zaman beklediğimiz zamanda gerçekleşecek ve takvim yılımız Dünya’nın yıldız yılıyla eşleşecek.

Çeviri: Burcu Ergül Emecan

Kaynak: https://airandspace.si.edu/stories/editorial/science-leap-year