Dünya’nın yörüngesindeki hareketi ve eksen eğikliğini düşünecek olursak Güneş’in gökyüzündeki görünür konumu zamanla değişmelidir. Aşağıdaki fotoğraf Kutay Arınç Çokluk tarafından belirli zaman aralıklarıyla İzmir’den çekildi.

18 Ekim tarihinde Güneş, tam batı noktasından 13 derece daha güneyde yer alırken, 1 Kasım tarihinde bu aralık 18 dereceye 22 Kasım’da ise 26 dereceye çıkmış görünüyor.

Hepimizin bildiği tarihler olan 21 Mart, 21 Haziran, 23 Eylül ve 21 Aralık bize esasında bu konuyu açıklar. Mevsimlerin dönümü olarak belirlenen bu tarihler, Güneş’in batış ve doğuş noktasında tam olarak bulunduğu tarihleri ve o noktalara en uzak olduğu tarihleri verir. Yani ekinoks zamanı olan 21 Mart ve 23 Eylül’de tam doğudan doğup batıdan batarken, 21 Haziran ve 21 Aralık tarihinde bulunduğu enleme bağlı olarak en uzak noktadan doğar ve batar.

Bu olay aynı şekilde Güneş’ten gelen ışınların bulunduğunuz konuma ne kadar dik düşeceğini de belirlediğinden sıcaklık değişimi, dolayısıyla mevsim dönümlerini bize söyler.

Siz de yıl boyunca her akşam Güneş’in battığı yeri takip edip not alarak, amatör astronomi bilimine adım atabilirsiniz.

 

Eğer ekvatorda yer alsaydık, Güneş’in tüm bu hareketi eksen eğikliği değeri olan yaklaşık 23 derece arasında gidip gelecekti. Türkiye’den gözlemlediğimiz bu harekette ise batış ve doğuş noktasından en fazla 30 derece kadar kayma söz konusudur. Ekvatordan Türkiye’ye, sonra da daha yukarılara çıktıkça bu değer değişir. 60 derece enleminde yaklaşık 51 derecelik bir kayma söz konusudur.

65 derecede ise neredeyse güneyden doğar ve kısa süre sonra tekrar güney yakınlarında batar. Geometri bilgimizi ele alacak olursak 90 dereceye yaklaştıkça ciddi artan bir değer olduğunu görürüz. Ki bu da bildiğimiz bir bilgi ile örtüşmektedir.

Kutup noktasında yılın yarısının gündüz, yarısının gece olarak geçtiğini düşünecek olursak burada epey bir farklılık olmalıdır. Çünkü Güneş gün içerisinde ne batıyor ne de doğuyor, yani neredeyse yere paralel bir hareket çiziyor. İşte tam bu sebeple en uzak noktada olması gereken tarihler olan 21 Aralık ve 21 Haziran’da Güneş ne batar ne de doğar. Tam ekinoks zamanları olan 21 Mart ve 23 Eylülde kutup noktasında gün batım ve doğumu gerçekleşir.

Kutay Arınç Çokluk
Ögetay Kayalı

One reply on “Güneş Her Gün Aynı Yerden Mi Batar?”

  • cem
    29 Ağustos 2019 at 23:11

    Verdiğiniz bilgiler için teşekkürler

Comments are closed.