Blue Origin firmasının dediğine bakılırsa, tarihte ilk defa kendi ürettikleri “Blue Shepard” roketi, başarılı bir şekilde kalkışını gerçekleştirip, kapsülünü uzaya bırakıp ve yine başarılı bir şekilde belirlenen yere dikey vaziyette inişini gerçekleştirdi.

Üstte de fırlatılış anının fotoğrafını görüyorsunuz zaten. Üstelik bu olay 23 Kasım 2015 te, yani SpaceX firmasının 21 Aralık tarihindeki başarılı roket inişinden neredeyse bir ay önce gerçekleşti.

Aslına bakılırsa adamlar haklı. Hani roketi düz şekilde indirdiler ancak, iki firma ve yaptıkları işler arasında bazı nüanslar var. Ha şimdi siz; “hiç mi duymadınız bu adamların yaptıkları icraatları” diye sorarsanız haklısınız, cidden gözden kaçmış. Neyse bizim gibi gözden kaçıranlar için gelsin bu yazı, okumaya devam…

Firma fırlatmayı gerçekleştirdiği tarihte attığı tweet ve videoda bu olayı duyurdular. Video da gayet afili olmuş aslında.

Önceki uzaya yük taşıma esnasında kullanılan roketler ya görev bitince çöp olurdu uzayda; ya da okyanusun serin sularına gömülürlerdi. Hatta yeryüzüne hasarsız olarak dönen bir döneme damgasını vurmuş uzay mekiklerinde bile yarı-tek kullanımlık roketler kullanılmaktaydı. Mekiğin katı roket iticilerinin tekrar kullanılabilir hale getirilmesi için bile yenileme süresi ayları bulabilmekteydi. Ancak Blue Shepard ve benzeri dikey kalkış-iniş yapabilen ( VTOL diye adlandırılırlar kendileri) roket tasarımlarında durum böyle değil.

Blue Origin’nin bu uçuşuyla beraber SpaceX ile arasındaki dikey indirme yarışı da fiilen bitmiş oluyor. Her ne kadar Blue Origin roketini karaya indirirken, SpaceX okyanus üzerindeki yarı-otonom bir yüzer duba üzerine indirmeyi denemiş olsa bile. Tabii bu süreç içinde SpaceX’in Şubat ve Nisan aylarındaki denemelerinde başarısız olduğunu ve Haziran ayındaki fırlatma sonrası patlamayı da eklemek gerekir.

Blue Origin (ve amazon.com'un) sahibi Jeff Bezos... Her büyük iş başaran kişi gibi, ufka bakar vaziyette poz vermiş.
Blue Origin (ve amazon.com’un) sahibi Jeff Bezos… Her büyük iş başaran kişi gibi, ufka bakar vaziyette poz vermiş.

 

Blue Shepard’ın başarılı inişini Musk tebrik tweetiyle kutlasa da, peşinden bizi onlarla kıyaslamayın tarzı kısa bir açıklama içeren tweet atmadan da duramıyor. Kısa açıklamada Blue Origin şirketinin uzaya roket fırlatırken, kendilerinin yörünge altına roket gönderdiklerini ve bu iki olayın arasında aslında ak ile kara kadar büyük bir farkın olduğuna dem vuruyor. Nitekim kendisinin de bahsettiği gibi yaptıkları iş ile beraber, roket tasarımları bile tamamen farklı.

Blue Shepard’a baktığımızda yörüngeye girmeden kapsülünü bırakıp iniş yolunu tutuyor. Ancak SpaceX firmasının Falcon 9 roketine baktığımızda alt Dünya yörüngesinde ilerleyerek istenen noktaya uydu veya insanlı kapsül bırakmak üzere tasarlanmış. Bu iki görev arasındaki farkı başka bir yazıda daha detaylı irdeliyeceğiz ama, aklınızda epeyce bi fark olduğunu anımsatan bir şeyler kalsın.

Roket
Blue Shepard roketi, kalkıştan hemen önce…

 

Her iki şirket de aynı yarış içinde gibi görünse de, aslında yaptıkları işlere veya amaçlarına bakıldığında birbirlerinden tamamen farklılar diyebiliriz. Blue Origin şirketi videodan da anlayacağınız üzere uzay turizmi odaklı bir şirket. Müşterileri de daha çok parayla oynayan, “para sende ama, bi uzaya çıkamadın be patron” şeklinde tepkiler duymak istemeyen insanlar diyebiliriz. Virgin Galactic firmasını bu kulvarda görebilirsiniz. Ancak SpaceX’te durumlar farklı, adamların müşterileri genelde hükümetler. Firma hükümet veya şirketlerin yukarıya göndermek istedikleri yükleri (bunlar uydu olur, kargo olur, insan olur fark etmez) göndermeyi amaç edinmiş ve bu işte ciddi miktarlarda kontratlar imzalamış.

Uzun lafın kısası Blue Origin firması dikeyde kalkış-iniş yapabilen ve tekrar kullanılabilen roketini başarılı şekilde SpaceX’ten önce denedi ve başardı. Sırf bilin diye yazdık bu yazıyı 😉

Sefa Doğan

Kaynak