Eris, Plüton’u gezegenlikten eden Kuiper Kuşağı üyesi olarak da nitelenebilir.

Plüton’un gezegenlikten çıkarılmasi, Eris’in keşfi sonrasında Plüton ile hemen hemen aynı büyüklüğe sahip olduğunun farkedilmesi ile tetiklenen bir süreç. Bu keşif sonucu uluslararası astronomi birliği toplanarak apar topar Plüton’un gezegenlik payesini elinden alıp; “cüce gezegen” isimli yeni bir gezegen sınıfı oluşturdu. Bu sınıfın en bilinen üyelerini görmek için buraya bakabilirsiniz.

Bu yapılmasa idi, Günes sistemine bir sürü yeni gezegen daha eklenecek, gezegen sayısı 30-40 civarında olacaktı. Bilenler bilir; hızla yeni kuiper kusağı nesneleri keşfedilmeye devam ediyor. Yani her yıl birkaç tane daha “cüce gezegen” keşfediyoruz… Dolayısıyla artık Güneş Sistemi bu yeni sınıflandırmaya göre 8 gezegen ve onlarca cüce gezegenden oluşuyor.

Neyse, konuya donelim:

Eris ve uydusu Dysnomia’nın teleskopla alınmış bir fotoğrafı (Telif: NASA/ESA Hubble).

 

Eris’in yaklaşık 2.300 km çapında oldugu hesaplanıyor. Ayrıca 33 bin km uzaklıkta çevresinde dolanan, kendisinden 5 kat küçük Dysnomia isimli bir de uydusu var. Eris, 591 yılda tamamladığı yörünge periyodu sırasında Güneş’e 38 AB* kadar yaklaşabiliyor. Bu da ara sıra bize Plüton’dan daha yakın oldugu anlamına geliyor…

Güneş’e bu kadar uzak olduğu için çok soğuktur ve ortalama sıcaklığı -217 ile -248ºC arasında değişir. Eris Güneş’e o kadar uzaktır ki, eğer üzerinde durup bakabilseydiniz, Güneş’i sadece aşırı parlak bir yıldız olarak görecektiniz.

Kapak fotoğrafı; Eris ve uydusu Dysnomia’nın bir sanatçı tarafından tasviri ve sağ alt köşede Hubble Uzay Teleskobu tarafından çekilmiş bir görüntüsünü içeriyor.

Yeni Ufuklar düzeltisi: Plüton’un yakınından geçen Yeni Ufuklar (New Horizons) uzay aracının verdiği bilgiler doğrultusunda, Eris’in artık Plüton’dan büyük değil, ondan birazcık daha küçük olduğunu öğrendik.

(*) 1 AB, yaklaşık 150 milyon kilometre.

Zafer Emecan

https://solarsystem.nasa.gov/planets/eris
https://briankoberlein.com/2017/03/05/eris-brown-dwarf/