Şu ana kadar oluşturulmuş en iyi uzay iklim haritasına göre, Dünya’dan 260 ışık yılı uzaklıktaki muazzam derecede sıcak bir gezegen, demiri eritecek yakıcı sıcaklara rağmen atmosferinde su buharı belirtileri gösteriyor.

WASP-43b olarak adlandırılan, Jüpiter boyutlarındaki gezegen o kadar sıcak ki gündüzleri sıcaklık 1648 dereceye ulaşıyor. Geceleri ise biraz daha soğuk (537 derece kadar) ama hala gümüşü eritebilecek kadar sıcak. 

Çalışmanın ortak yazarlarından biri olan Colorado Boulder Üniversitesi’nden Jean-Michel Desert açıklamasında şöyle belirtiyor: “WASP-43b birçok yönden acayip. Jüpiter boyutlarında ama kütlesi Jüpiter’in kütlesinin iki katı. Turuncu cüce olarak adlandırılan yıldızı etrafında yörüngesi yaklaşık 19 saat sürüyor. Bu, Dünya’nın Güneş etrafında kat ettiği 365 güne kıyasla göz açıp kapamak demektir.”

Bilim adamları, WASP-43b’nin küresel sıcaklık haritasını oluşturabilmek için Hubble Uzay Teleskobu’nu kullandılar ve bunun kaydedilen en iyi harita olduğunu söylüyorlar. Bu harita, yüksekliğe bağlı sıcaklık değişimlerini gösteriyor ve bunun bir gün Dünya boyutlarında küçük gezegenlerde su buharı ve diğer yaşamsal izleri aramak için kullanılacak araçlarda kullanışlı olacağını bildiriyorlar.

“Termal yapının ve kimyasal varlıkların atmosferdeki isabetli ölçümleri yapıldığında ortaya çıkan resim, güneş sistemi dışındaki gezegenler arasında karşılaştırmalı çalışmalar yapmaya yarıyor.” diye ekliyor Chicago Üniversitesinden Jacob Bean.

KÖTÜ SICAKLIK SÜRKİLASYONU

Wasp-43b aşırırılıkların gezegeni. Yörüngesi yıldıza o kadar yakın ki yıldız etrafında dönüşü sadece 0,8 dünya günü sürüyor. Araştırmacılar, bu gezegendeki rüzgarların sesten hızlı olduğunu söylüyorlar.

Bu gezegenin yıldızına nasıl bu kadar yaklaştığı ise tam bir sır. Atmosferindeki su miktarının gösterdiğine göre bu gezegen, Jüpiter’in yörünge yarıçapında oluşmuş, daha sonra içeriye doğru kaymış.

“Bu gözlemler bizlere, gezegen oluşumunda önemli rol oynayan suyun atmosferdeki bolluğunu tespit etmemize olanak sağlıyor.” diyor Desert.“Gezegenin kompozisyonunu ölçerek, bu gezegenin yıldızın gezegen öncesi bulutunda nerede oluştuğuna dair daha iyi fikir verecektir”

“Yakından geçen bir yıldızın ya da gezegenin kütle çekim etkisi, bu gezegeni etrafında döndüğü yıldıza yakınlaştırmış olabilir.” diyor Bean.

Gezegenin, güneşin %70’i boyutlarındaki yıldızına yakınlığı, bu gezegenin gelgitsel olarak kilitlenmiş olduğunu gösteriyor. Bu, yıldızın kütle çekiminin, gezegenin bir yüzünün oldukça uzun bir süre boyunca yıldıza dönük kalmasına neden olduğu anlamına geliyor. Ayrıca yıldızın devasa kütle çekim kuvveti, gezegenin yörüngesini zaman içinde daireselleştirmiş.

WASP-43b ve SU

Ekip Kasım 2013’te Hubble Uzay Teleskobu ile, en az 3 “gezegen günü” boyunca gezegen dönüşünü izleyerek, 3 günlük gözlem gerçekleştirdiler. (Gezegenin her bir dönüşü arasında, Hubble, WASP-43b’yi gözlemlemeye dönmeden önce diğer projeler için 6 saatlik devre dışı kalıyor diye ekliyor Bean.)

Bu gezegen, güneş sistemi ötesi araştırmacılara çeşitli gizemler sunarken umut verici husus; sıcak Jüpiterler oluşturma modelleri ile karşılaştırıldığında gezegen atmosferinin, ana yıldızın kompozisyonu ile benzerliğinin ne kadar yüksek olduğudur.

Yıldızlar ve gezegenler aynı gaz ve toz nebulasından bir çok gazı içine çekmesiyle oluşurlar. WASP-43b nin atmosferi sıcak, ancak WASP-43b’nin su buharı bolluğu ile yıldızın hidrojen ve oksijen bolluğu benzerlik gösteriyor.

“Bizim ilgilendiğimiz şey suyun bollaşması yada azalması” diyor Bean ve Jüpiter boyutlarında bir güneş sistemi dışı gezegenin helyum ve hidrojen harici element oranının veya metal oranının biraz yüksek olmasının beklendiğini açıklıyor.
Daha büyük gezegenlerde etrafında döndükleri yıldıza oranla daha az metal çeşitliliği bulunur. Bu tam olarak WASP 43-b’de de gözlenen bir şey.

Çeviri: Alperen EROL
Düzenleme: Sibel İnce

Kaynak: http://www.space.com/27394-best-alien-planet-weather-map.html

 

Facebook