Cassini’nin gönderdiği veriler ile bilim insanları Enceladus’ta buzlu yüzey altı bir okyanus ve uydunun güney kutbunda Güneş Sistemi’nde hiç benzeri görülmemiş kaplan desenlerine benzer izler belirlediler. Yeni yapılan bir araştırma ise bu “kaplan desenleri”nin gizeminin bir kısmını çözdü.

Araştırmanın baş yazarı Doug Hemingway, Cassini görevi tarafından ilk defa görüntülenmeden önce Güneş Sistemi’nde herhangi başka bir yerde buna benzer çizgiler hiç görmediklerini ve hatta diğer buzlu gezegen veya uydularda da bunlara benzer yapılar olmadığını söyledi.

Elde edilen görüntülerden anlaşılacağı üzere bu çizgiler birbirlerine paraleldir ve yaklaşık 130 km uzunlukta olup birbirleri arasında 35 km’lik aralıklar bulunmaktadır. Bunları özellikle ilginç yapan şey ise bu yarıklardan sürekli olarak su buzu püskürmesidir.

Yeni yapılan araştırmada ise Doug Hemingway ile birlikte Kaliforniya Üniversitesi’nden meslektaşı Max Rudolph ve Berkeley Üniversitesi’nden bir diğer meslektaşı Michael Manga, uydunun üzerinde bu tarz çatlakların oluşmasını ve oldukları yerde kalmalarını sağlayan fiziksel kuvvetleri ortaya çıkarmak için bir takım sayısal modeller kullandılar. Ayrıca bu çatlakların niçin sadece uydunun güney yarım küresinde yer aldığını da bulmaya çalıştılar.

Yaptıkları bu çalışmaların sonucunda ise uydunun Satürn etrafındaki alışılmamış yörüngesinden kaynaklanan yer çekimsel değişikliklerin onu hafifçe esnetmesinden dolayı donmuş katı bir cisim olmadığını ortaya koydu.

Ayrıca uydudaki bu şekil bozukluğunun uydunun kutuplarının daha ince olmasına neden olduğunu ve bu yüzden de kırılmaya karşı bu bölgelerin çok daha hassas olduklarını buldular. Bu durum da araştırmacıların benzer desenlerin uydunun kuzey kutbunda da ortaya çıkabileceğini ancak ilk önce güney kutbunun çatladığı sonucuna varmalarına yol açtı.

Bu çatlakların neden paralel olduğunu ise şöyle açıklıyorlar: Bağdat şehrinin adını verdikleri ilk şerit açıldıktan sonra bu yarık bu şekilde kalmaya devam etti. Arkasından okyanus suyu buradan püskürerek üç tane daha şerit açtı. Daha sonrasında bu yarıklardan çıkan su püskürmeleri donup geriye doğru düşerek yarıkların kenarlarını oluşturdu. En sonunda da oluşan yığınların meydana çıkardığı basınç yüzünden yeni yeni çatlaklar oluştu.

Araştırmacılardan Rudolph’a göre bu model düzenli çatlakların sebebini açıklıyor. Ayrıca ilk çatlağın kenarlarına düşen buz halindeki maddenin ağırlığının, yüzeyde bulunan buz katmanının yeterince esneyip 35 km uzaklıkta başka bir paralel çatlağın oluşmasına sebep olduğunu da söylüyor.

Araştırmacılar bütün bunlara ek olarak çatlakların açık kalıp kısmen püskürmelere devam etmelerinin sebebinin uydunun tuhaf yörüngesini değiştiren Satürn’ün kütle çekiminin yol açtığı gelgit etkisi olduğunu da buldular. Çatlaklar genişleyip daralmaya devam ediyorlar ve bu sayede hiç kapanmıyorlar.

Çeviri: Burcu Ergül Emecan

https://www.space.com/saturn-moon-enceladus-tiger-stripes-physics.html