Berenis’in Saçları Takımyıldızı, Aslan (Leo) ve Bootes (Çoban) takımyıldızlarının arasında bulunur. “Coma” Latince’de Saç, “Berenices/Βερενίκης” Yunanca’da kral Ptolemy III Euergetes’in eşi olan kraliçe Berenis’e ait anlamlarına gelmektedir.

Gökyüzünde Çoban’dan Aslan’a doğru bakıldığında, üç yıldızdan oluşan 45 derecelik bir ikizkenar üçgen görünümündedir. Yıldızlardan Alpha Comae Berenices (α Com), F5V spektral tipinden bir ikili yıldız sistemidir.

Sistem Dünya’dan 65 ışık yılı uzaklıktadır. Bir diğer adı da Diadem (Kraliçe Berenice’in tacındaki mücevher) olan α Com alpha olarak isimlendirilmesine karşın, Beta Comae Berenices’ten daha soluktur. Beta Comae Berenices ( β Com) 30 ışık yılı uzağımızda bir sarı cüce yıldızdır. Spektral tipi G0V olan β Com, Güneşimizinden bir buçuk milyar yıl daha gençtir. Gamma Comae Berenices ( γ Com) yıldızı K1 III tipi bir dev yıldızdır. 170 ışık yılı uzağımızdadır.

Berenis

Berenis’in Saçı Takımyıldızı, çıplak gözle görmenin pek de mümkün olmadığı 200 kadar daha yıldıza ev sahipliği yapmaktadır. 2005 yılında, SN 2005ap adı verilen bir süpernova patlaması yine bu takımyıldızı sınırları içinde gözlemlenmiştir. 4,7 milyar ışık yılı uzaklıktaki bu süpernova o güne değin gözlemlenen en parlak süpernova patlaması olarak kayıtlara geçmiştir.

Coma Berenices Takımyıldızı’nda 3 adet Güneş-dışı gezegen (ötegezegen) tespit edilmiştir: HD 108874 b, HD 108874 c ve HD 114762 b. Bunlardan HD 108874 b Dünya benzeri olması ile dikkatleri çekmektedir. Takımyıldızı sınırları içerisinde birçok Messier Nesnesi de bulunmaktadır.

messier64-88521
Berenis’in Saçı Takımyıldızı yönünde yer alan Messier 64 galaksisi.

 

M64 Siyah Göz Gökadası Uyuyan güzel gökadası veya NGC 4826 olarak da bilinir) dikkat çekicidir. Edward Pigott ve Elert Bode tarafından birbirlerinden bağımsız şekilde 1779’da keşfedilmiştir. Çubuksuz sarmal bir görünüm arz etmektedir. Gökada çekirdeğinin parlaklığına karşın çekirdek etrafındaki tozları emen koyu bir şerit bulunmaktadır.

Şimdi gelelim bu takımyıldızın ilginç isminin kökenine…

Sisamlı Conon, İskenderiye sarayının baş astronomluğunu yaptığı esnada bu takımyıldıza isim veren kişi olmuştur. O dönem İskenderiye, Ptolemaios Krallığı’nın başkentiydi. Büyük İskender’in ölümünden sonraya O’nun büyük komutanlarının kurduğu bir kaç devletten biridir. Bu devletlerden Anadolu üzerinde kurulanı Selevkos İmpartorluğu ile Suriye üzerinde savaş halindedirler. Suriye, milattan önce 274’ten 168’e kadar bu iki devletin altı adet savaşına sahne olacaktır.

Suriye her daim savaşılası bir coğrafya!

Andros Savaşı da adı verilen Üçüncü Suriye Savaşı’na Ptolemaios Kralı Ptolemy III Euergetes ordusunun başında Suriye’ye sefere çıktığında, eşi kraliçe Berenice II, kocasının sağ salim savaştan dönmesi adına, tanrıça Aphrodite’e adak olarak saçlarını sunmuştur.

İtalyan heykeltraş Borghi Ambrogio tarafından 1800'lü yıllarda yapılmış olan heykelde, mitolojik karakter Berenice ve ünlü saçları tasvir edilmiş.
İtalyan heykeltraş Borghi Ambrogio tarafından 1800’lü yıllarda yapılmış olan heykelde, mitolojik karakter Berenice ve ünlü saçları tasvir edilmiş.

 

Ptolemy III, evine zaferle döner ve Berenice kralın itirazlarına rağmen saçlarını keser. Kestiği saçlarını Zephyrion (Ζεφύριον) yani bugünkü Mersin’de bulunan Aphrodite tapınağına teslim eder. Zamanla bu saçlar tapınaktan kaybolur.

İşte astronom Sisamlı Conon bu kayboluş ile ilgili üzülen kral Ptolemaios’a, kraliçenin saçlarının çok güzel oluşundan ve tanrıların bu fedakârlığını ödüllendirmek istemesinden dolayı saçlarının tapınaktan gökyüzüne yükseltildiğini ifade eder.

Zarif bir hikâye, değil mi?

Yavuz Tüğen