Daha önce yerçekimsiz ortam ve insan vücudu üzerine etkilerini, ayrıca uzayda cinsellik ve üreme‘nin mümkün olup olmadığını anlatmaya çalışmıştık. Peki uzayda uyumak nasıl bir şey?

Not: Bu yazımızın video versiyonunu aşağıdan izleyebilirsiniz. Ya da okumaya devam edebilirsiniz…

Bir uzay aracında, Dünya’da olduğu gibi yatağa uzanıp uyuyamazsınız. Uzay boşluğunda, alışık olduğumuz yerçekimi yok ve bu nedenle herhangi bir zemin üzerinde oturmak yahut yatmak mümkün değil. Yerçekimsiz ortam nedeniyle en ufak bir hareketinizde yattığınız yerden kayıp gider, havalanıp uçarsınız.

Bu nedenle, uzay yolculuklarında astronotlar uyumadan önce kendilerini uyku bölmelerinde bir uyku tulumunun içinde sıkıca “bağlar”. Uyku bölmesi dedik ama, yerçekimsiz ortamda “yukarı-aşağı” gibi kavramlar olmadığı için aracınızda “ayakta” durmanızla, “yatay” durmanız arasında bir fark bulunmaz.

İsterseniz kendinizi zemin yönünde baş aşağı olacak biçimde sabitleyip uyuyabilirsiniz. Bu nedenle astonotların uyku bölmeleri uzay aracının duvarlarına dikey ya da yatay biçimde monte edilmiştir.

Yerçekimsiz ortam ve uyku
Yerçekimsiz ortam söz konusu olduğunda, uyurken yatmanız veya ayakta durmanız arasında fark olmaz. Astronotlar bu nedenle dikey uyku bölümlerinde bağlanmış biçimde ayakta uyurlar.

 

Ancak, böyle bir uyku deyim yerindeyse tümüyle sıkıcı ve yorucudur. Bizler Dünya’da uyurken bir yere temas etmeye, temas ettiğimiz yerin baskısını hissetmeye alışkın canlılarız. Yerçekimsiz ortamda uyurken ise bu temas baskısı hissedilmeyecek kadar azdır.

Kendinizi ne kadar sıkı sarmalarsanız sarmalayın, havada süzülüyormuş hissi yaşarsınız. Astronotların bu konudaki en büyük şikayetinin, “yorganın ağırlığını hissetmemek” olduğunu söylemek sanırım yeterli olur. Ayrıca, daha önceden bahsettiğimiz yerçekimsizliğin yarattığı sıkıntıları da hatırlayın.

Bu hissizlik, çoğu astronotun iyi bir uyku çekmesinin önüne geçer ve uyumak güçleşir. Yani, yerçekimsiz ortam uyku eylemini bile bir sıkıntıya dönüştürür. Yıllar önce, uzayda uzun zamanlı ilk kalışların gerçekleştiği Mir Uzay İstasyonu’nda kozmonotların uyuyabilmek için biraz alkol aldıkları, hatta hafif uyuşturu ilaçları tercih ettiklerini belirtmemiz gerekiyor.

Tabii bu geçici bir süreçtir. Haftalar geçip de sürekli yerçekimsizliğe alıştığınızda uyumak için alkol veya uyuşturucu/uyutucu ilaç alma tercihiniz de sona erer.

Sonuç olarak, astronot ve kozmonotların uzayda uyumak hakkındaki yorumları; “ilginç ama rahatsız edici bir deneyim” olduğu yönünde.

Zafer Emecan