Çoğumuz, galaksimiz Samanyolu’nun merkezdeki dev kütleli kara delik haricinde çok büyük sayıda kara deliğe ev sahipliği yaptığını bilmeyiz. Oysa şu bir gerçek ki; kara delikler de tıpkı yıldız ve gezegenler gibi Samanyolu içine dağılmış, olağan yürüngelerinde dolanan sıradan gökcisimleridir.
Bir yıldızın kara deliğe dönüşebilmesi için oldukça büyük bir kütleye sahip olması gerekir. Ancak, büyük kütleli yıldızlar kısa ömür süreleri boyunca kütlelerinin büyük kısmını uzay boşluğuna “atarlar“.
Yine de, başlangıç kütlesi kabaca Güneş’in 7-8 katı olan bir yıldızın çekirdeği, ömrünün sonuna geldiğinde bir kara deliğe dönüşebilecek kütleye (Güneş’in en az 3 katı) hala sahip olması düşük olmayan bir olasılıktır. Bir yıldızın kara deliğe dönüşme serüveni için bu yazımıza göz atabilirsiniz.
Ancak, böylesi büyük kütlelere sahip yıldızlar çok nadir görülürler. Samanyolu’ndaki yaklaşık 200 milyar yıldızın sadece %0.00001‘inin kütlesi bu boyutlardadır. Bu da gösteriyor ki, şu anda galaksimiz Samanyolu’nda önümüzdeki 10 milyon yıl içinde kara deliğe dönüşecek yaklaşık 2 milyon yıldız var.
Galaksimizin bugünkü büyüklüğüne* yaklaşık 5 milyar yıl önce kavuştuğunu farzedersek, son 5 milyar yılda kara deliğe dönüşmüş olan yıldız sayısının 10 milyar civarında olduğunu hesaplayabiliriz. Yani galaksimiz Samanyolu içinde başıboş halde dolanan “en az” 10 milyar kara delik mevcut. Bu sayı, galaksimizdeki toplam Güneş benzeri yıldız sayısından daha fazladır.
Yazımızın sonunu, kara deliklerin bir gün Dünya’yı yutacağından korkanlar için bağlayalım:
Dünya’nın Samanyolu Galaksisi içerisindeki en az 200 milyar yıldızdan biri tarafından yutulma olasılığı neyse, bir kara delik ile karşılaşma olasılığı ondan çok daha azdır. Yıldızlar arası boşluğun, gök cisimleri arasındaki mesafelerin çok ama çok büyük olduğunu unutmamalısınız. Yani, rahat olun, sıkıntı yok 😉 İlla ki korkacaksanız, sıradan bir yıldız tarafından yutulma olasılığımızın çok daha büyük olduğu aklınızda olsun.
(*) Samanyolu’nun yaşı 5 milyar yıldan daha fazla, 10 milyar yılın üzerindedir. Bununla beraber, daha küçük galaksilerin birleşmesiyle oluştuğu için, bugünkü boyutlarıyla değerlendirdiğimizde 5 milyar yıl gibi bir yaş ortaya çıkar. Bu nedenle, Samanyolu, Andromeda vs gibi büyük ve yaşlı galaksilere yaş belirlemek oldukça zordur. Örneğin, galaksimizin içinde yaşı 13 milyar yıla yakın olan yıldızlar da bulunur. Ancak, bu yıldızın yaşını Samanyolu’nun yaşı olarak nitelemek doğru olmaz.
Hazırlayan: Zafer Emecan
Bunları da okumalısınız, okumak güzeldir:
LIGO’nun Kütle Çekim Dalgalarının Kaynağını Pan-STARRS Bulacak
15 Eylül 2015’de Lazer Girişimölçer...
Dev Yıldız Antares, Sanılandan Çok Daha Büyük
Bilim insanları Antares’in boyutunu...
En Parlak Yıldızlar 2: Achernar (Alfa Eridani)
Achernar, gece gökyüzünde gördüğümü...
NGC 1015: Sarmallar ve Süpernovalar
Hubble'dan gelen üstteki nefes kesi...