İçinde yaşadığımız Samanyolu galaksisi, oldukça şiddetli bir geçmişe sahiptir. Kaçan “yassılaşmış” galaksileri yutmadığı zamanlarda yakınındaki galaktik komşuları ile bitmek bilmeyen ve her zaman da kazanamadığı yıldızlararası bir çekişme içerisinde olduğu görülüyor.

19 Eylül 2018 tarihinde Nature dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, Samanyolu diskinde 300 milyon yıl sonra bile hala iyileşmeyen bir yaralanma ile sonuçlanan böyle bir karşılaşma yaşandı.

Araştırmacıların söylediklerine göre bu yara, olması gerektiği gibi davranmayan ve birkaç milyon yıldızdan oluşan bir kümede görülebiliyor. Hala Samanyolu’nun galaktik merkezinde dönmelerine rağmen bu serseri yıldızlar, birbirlerinin çevresinde istikrarsız ve sarmal bir biçimde dönüyorlar.

Araştırmanın baş yazarı ve Barcelona Üniversitesi’nde bulunan The Institute Cosmos Sciences’de bir araştırmacı olan Teresa Antoja, açıklamasında bir salyangozun kabuğuna benzer şekilde sarmal halde ve farklı yapılarda olan yıldız kümesi şekilleri gözlemlediklerini belirtti. “Bu altyapılar, galaksimizin diskinin önemli bir yerçekimsel bozukluktan müzdarip olduğu sonucuna varmamızı sağladı” diye de ekledi.

Antoja ve meslektaşları; kozmik savaş yarasının izlerini, Avrupa Uzay Ajansi’na ait (ESA) Gaia uydusunun bu yılın başlarında paylaştığı yıldız verileri haritası üzerinde çalışırken sürmeye başladılar. Gaia, bilim insanlarına galaksimizin bu zamana kadar ki en detaylı resmin,i galaksi içerisinde bulunan 1.7 milyar yıldızın tam konumlarını ve hızlarını vererek sağladı.

Antoja ve ekibi, galaktik disk içerisinde yer alan bir yıldız kümesinin diğer yıldızlararası komşularından farklı bir şekilde döndüğünü farkettiler ve araştırmacılar bir takım gökadalar arası sıkıntının olup bitmekte olduğundan şüphelendiler.

Yıldızları Çözmek

Neler olduğunu araştırmak için araştırmacılar, Samanyolu’nun gizemli galaktik şeklini matematiksel olarak çözebilmek adına 6 milyon yıldızın hızlarını ve konumlarını kullandılar. Modelleri, bu yalpalayan yıldızların yörüngelerindeki sıkıntının muhtemelen 300 ila 900 milyon yıl arasında ortaya çıkmış olabileceğini gösterdi.

Araştırmacılara göre, muhtemel bir açıklama şu olabilir: Bu zaman dilimi içinde bir zaman daha küçük bir uydu galaksi Samanyolu’na saldırdı ve bu ziyaretçinin dikkate değer kütle çekimi, kazara etkilenen yıldızları yanlış bir yere çekti.

Sagittarius (Cüce Yay) Galaksisi, birkaç milyar yıldız Samanyolu ile birleşen bir yörüngede dolanıyor.

 

Samanyolu’nun çevresinde yay çizen ve birkaç on milyar yıldızdan oluşan halka şeklindeki Sagittarius (Yay) cüce galaksisi, bu galaksiler arası karışıklığın en büyük şüphelisi durumunda. Önceki araştırmalar, Sagittarius galaksisinin aslında 200 milyon veya 1 milyar yıl önce Samanyolu diskine yakın geçiş gerçekleştirdiğini öne sürüyor ve bu da gizemli bozukluğun zaman çerçevesine uymaktadır.

Eğer bu hipotez doğruysa Sagittarius galaksisi,  devasa bir demir tozu halkasından geçen küçük bir mıknatıs gibi galaksimizden geçmiştir. Sagittarius (mıknatıs), kütle çekimi ile birkaç milyon yıldızı (demir tozu) alt edebilmek için Samanyolu’na yeterince yaklaşabilmiş ve daha sonra kendisi oradan çıkmadan önce bu yıldızları kendi yörüngelerini değiştirmiş. Ve Sagittarius’un etkilediği bütün bu yıldızlar, tamamen değişmiş bir yörüngede Samanyolu’nun çevresinde dönmeye devam ediyorlar.

Bu gizemli bozukluktan birkaç yüz milyon yıl sonra bu yıldız topluluğu değişmiş olacak ve astronomlar bu kazanın etkilerini Samanyolu’nu haritalamaya başladıklarında görecekler. Dönen, kabuk şekilli yıldız kümesinin  Gaia ile gözlemlendiği zaman bile hala o sıra dışı şeklini koruduğu görülüyor.

Ancak endişelenmeyin: eğer ev sahibi galaksi gururunuz varsa, Samanyolu’nun Sagittarius’tan intikamını hızlıca alacağından cesaret alabilirsiniz. Bilim insanları, galaksimizin Sagittarius’un yıldızlarını yavaşça içine aldığına ve önümüzdeki 100 milyon yıl içerisinde parçalarına ayrılmış olacağına inanıyorlar!!

Çeviren: Burcu Ergül

https://www.space.com/41967-milky-way-spiral-wobble.html