Amatör astronom Harald Kaiser, parlak bir yıldız olan Sirius’un ışıltısını maskeleyerek ilk kez ESA’nın Gaia görevinde keşfedilen ve nesiller boyu astronomlardan gizlenmeyi başaran bir yıldız kümesini görüntülemeyi başardı.

Eğer kış aylarında gece gökyüzüne dikkatlice bakmış iseniz, Orion takımyıldızına yakın bir yerlerde yer alan çok parlak bir yıldıza rastlamış olabilirsiniz. Bu yıldız, en kuzeyde yer alan bölgeler hariç Dünya’nın hemen hemen her yerinde görülebilen ve tüm gece göğünün en parlak yıldızı olan Sirius yıldızıdır. Sirius, Güneşimizin yakınlarında (sadece sekiz ışık yılı uzaklıkta) bulunan bir çift yıldız sistemidir.

Antik çağlardan beri bilinen bu yıldız; gökyüzündeki dönüşünün Nil Nehri‘nin yıllık sel taşkını ile bağlantısı olmasından dolayı, Eski Mısır uygarlığındaki tarım faaliyetlerinde ve zamanı kontrol etme de anahtar bir rol oynamıştır. Eski Yunan mitolojisinde ise, Canis Major (Büyük Köpek) takımyıldızının gözünü yani Avcı Orion’u sebatla takip eden “Muhteşem Köpek”i (The Great Dog) temsil etmektedir.

Sirius gibi göz kamaştırıcı yıldızlar, astronomlar için hem bir lütüf hem de bir lanettir. Parlak görünüşleri, özellikleri hakkında bilgi edinmek için bize bolca ışık sağlar ancak, gökyüzünün aynı kısmında yer alan diğer göksel cisimleri de parlaklıklarıyla örterler.

Almanya’nın güneybatısında bir şehir olan Karlsrue de bulunan amatör astronom Harald Kaiser, işte bu yüzden 10 ocak’ta çektiği bu resimde Sirius’u maskelemiştir.

Sirius’un parlak ışığı maskelendiğinde, hemen arkasına gizlenmiş olan yıldız kümesi açığa çıkıyor (Fotoğraf Telif: Harald Kaiser).

 

Sirius’un parıltısı ortadan kaldırıldığı zaman, sol tarafında ilginç bir nesne görünebilir hale gelmektedir: Geçtiğimiz yıl ESA’nın Gaia uydusu kullanılarak ilk defa tespit edilen Yıldız Kümesi Gaia 1. (Küme’nin ESA tarafından keşif serüveni için bu videoyu izleyebilirsiniz).

Gaia 1, bütün yıldızların aynı anda doğup kütle çekim ile birbirlerine tutunduğu bir aile olan bir açık yıldız kümesidir ve yaklaşık 15.000 ışık yılı uzaklıkta yer almaktadır. Bakış açımıza göre hemen yanında hizalanması nedeniyle parlak Sirius, bu kümeyi dört yüzyıldan fazla bir süredir gökyüzünü teleskopları ile tarayan astronomlardan gizli tutmuştur. Ancak galaksimiz Samanyolu’ndaki milyarlarca yıldızı kayıt altına alan Gaia uydusunun meraklı gözlerinden gizleyememiştir.

Amatör astronom Kaiser, Gaia görevindeki halka açık bir konuşma esnasında bu kümenin keşfini duydu ve cansiperane bir şekilde 30 cm çapındaki amatör teleskobu ile onu görmek ve resimlemek için havanın açık olduğu bir günü bekledi. Sirius’u, görüntüde karanlık bir daire şekline getiren bir teleskop sensörü ile kapattıktan sonra, Gaia 1 kümesindeki birkaç parlak yıldızı görüntülemeyi başardı.

Gaia 1; Eylül 2016’da açıklanan ilk Gaia görevi verilerindeki yıldızların sayımı ile keşfedilen, daha önce bilinmeyen iki yıldız kümesinden biridir. Astronomlar şu anda, 25 Nisan 2018 için planlanan; çok fazla yeni ve heyecan verici keşif imkanı sağlayacak olan Gaia’nın ikinci veri duyurusunu dört gözle beklemektedirler.

Çeviri: Burcu Ergül

http://www.esa.int/spaceinimages/Images/2018/01/Obscured_Sirius_reveals_Gaia_1_cluster