Tag Archives: Özel Görelilik

Mart, 2018

• 9 Mart

  Einstein’ın Görelilik Kuramı (İzafiyet)

  

  Görelilik kuramını anlamak için öncelikle göreliliğin ne olduğunun bilinmesi gerekir. Kısaca görelilik, var olabilmek ya da belirlenebilmek için, bağıntı yolu ile başka bir şeye bağlı olma durumudur. Gelin bir de bu kuramı ortaya atan 20. Yüzyılın en dahi bilim adamı Albert Einstein’in tanımına bakalım: “Elinizi bir dakikalığına kızgın bir sobaya …

Şubat, 2018

• 3 Şubat

  Görelilik ve Kuantum Fiziği Neden Birleştirilmeye Çalışılıyor?

  

  Neden bu iki kuramı kendi hallerine bırakmıyoruz? Bırakalım da kuantum mekaniği en küçüğün ve görelilik kuramı en büyüğün fiziğini açıklamaya devam etsin. Neden bunları birleştirmeye çalışıp fizikçilerin bile zar zor anladığı, matematiğinin işin içinden çıkılmaz hale geldiği 10-11 boyutlu bir evrenle uğraşmak zorundayız ki? Aslında fizik, uzun yıllar bunu yaptı. …

Kasım, 2016

• 6 Kasım

  Işık Hızında Giderken Farları Açarsak Ne Olur?

  

  Konu mankenimiz, gerektiğinde ışık hızı ve daha üstü hızlarda yol almakta sıkıntı yaşamayan Süper Girl‘ü ele alalım: Işık hızı “izafi” yani görelidir. Daha açık ifadeyle; “gözlemciye göre“dir. Çoğumuz şöyle bir soruyla karşılaşmış veya kendisi düşünmüş olabilir; “Arabaya bindim, ışık hızına çok yakın bir hızda yol alıyorum, farlarım da açık. Benim hızıma, …

Şubat, 2016

• 12 Şubat

  Başka Bir Zamana Geçiş: Zaman Makinesi

  

  Bilim kurguda sık rastlanan konulardan biri zamanda yolculuktur. H.G Wells’in klasik öyküsü “Zaman Makinesi” ve benzerlerinde genellikle ücra bir laboratuvarda çalışan yalnız bir bilim insanı küçük bir makine yapar. Geçmişte ya da gelecekte bir zamanı makinenin kadranına yazar, sonra bir düğmeye basar ve kendisini arzu ettiği tarihte bulur. Zamanda yolculuk …

Ocak, 2016

• 18 Ocak

  Genel Görelilik: Eşitlik İlkeleri

  

  Genel görelilik; kütle çekimini, uzay zaman eğriliğinin bir sonucu olarak tanımlar. Uzay-zaman eğriliği ise maddenin varlığının doğal bir sonucunda ortaya çıkar. Uzay-zaman eğriliği aynı zamanda maddenin hareketine etki eder. Özetle; “Uzay zaman maddeye nasıl hareket edeceğini, madde de uzay-zamana nasıl büküleceğini söyler.” Genel görelilik kelimesi, özel göreliliğin genelleştirilmesini ima eder. Özel görelilikte; …

Ekim, 2015

• 24 Ekim

  Işık Hızıyla Birbirimize Yaklaşırsak Ne Olur?

  

  Klasik algımız bize, birbirine yaklaşmakta olan araçlardan birinde otururken karşıdaki aracın hızı konusunda yalan söyler. Örneğin 100 km/saat hızla düz bir yolda ilerlerken karşıdan bir araç bize doğru 50 km/saat hızla geliyorsa birbirimize 150 km/saat hızla yaklaşmalıyız sonucunu çıkarırız. Lakin bu tam olarak doğru değildir. Albert Einstein’ın 1905 yılında ortaya …

Eylül, 2015

• 10 Eylül

  8 Maddede Günlük Hayatta Einstein’in Görelilik Kuramı

  

  Görelilik kuramı 20. yüzyıldan bu yana dünyanın en ünlü teorilerinden biridir. Ancak günlük yaşamımızda görelilik kuramından faydalanıldığını pek göremiyoruz. Peki gerçekten günlük yaşamımızda kuramdan dolaylı ya da dolaysız yararlanıyor muyuz? Kuramın günlük hayatta kullanım alanları var mı? Eğer varsa günlük hayatımızda karşılaştığımız olgular görelilik ile nasıl açıklanıyor? 1905’te Albert Einstein …

Mayıs, 2015

• 3 Mayıs

  Özel Görelilik 6: Kütlenin ve Momentumun Göreliliği

  

  Kütle konsepti, fizikte her zaman en önemli konulardan biri olmuştur. Fakat günümüze yaklaşıp, fizikte ilerledikçe önemi daha da artmıştır. Bu konuda ilk ciddi çalışmaları yapan Galileo ve Newton’a göre kütle, maddenin dışarıdan gelen tepkilere gösterdiği bir hareket direncini simgeler. Newton kütleyi momentum ve güç vektörlerini tanımlamak için kullanmıştır. Kütlenin momentumu (P)’nin …

Nisan, 2015

• 30 Nisan

  Özel Görelilik 5: Boy Kısalması

  

  Özel göreliliğin bir diğer önemli sonucu da boy kısalmasıdır. Tıpkı zaman genişlemesinde olduğu gibi, ışık hızına yakın hızlarda boy da göreli olarak değişime uğrar. Bir cisme göre durgun olan biri tarafından ölçülen uzunluk, o cismin öz uzunluğudur. Yine aynı cismin, kendine göre hareketli bir referans sistemi tarafından ölçülen uzunluğu öz …
• 24 Nisan

  Özel Görelilik 4: Zaman Genişlemesi ve İkizler Paradoksu

  

  Özel göreliliğin oldukça ilginç sonuçlarından birisi de zaman genişlemesidir. Zaman nasıl olur da farklı kişiler için farklı şekilde akar? Aslında bu sorunun cevabı, ilk yazımızda verdiğimiz referans sistemlerinde geçiyor. Oradaki şeklimize geri dönelim. Bir A gözlemcimiz var ve bir trenin üzerinde ilerliyor. Bunu dışarıdan gözlemleyen bir B gözlemcimiz var. A …
• 6 Nisan

  Özel Görelilik 2: Lorentz Dönüşümleri

  

  Özel ve genel göreliliğin omurgasını oluşturan Lorentz dönüşümleri Hollandalı fizikçi Hendrik Lorentz tarafından elektromanyetizma kuralları gereğince daha önceden bulunmuştur. Fakat o dönemlerde birçok fizikçi gibi Lorentz’in de ışığın yayılması konusundaki çalışmaları Eter maddesinin varlığı üzerinden şekillenmiştir. Klasik elektromanyetik teorinin garipliklerinden biri ışık hızının vakumda sabit olduğunu söylemesidir. Şöyle ki; klasik …
• 4 Nisan

  Özel Görelilik 1: Referans Sistemleri

  

  Bir bahar gününde 1961 model beyaz Chevy Impala’sının içerisinde koltuğuna yayılmış bir şekilde uzun bir yolda ilerliyordu. Güneş, sol tarafındaki ucu bucağı görünmeyen buğday tarlalarının ardından batmaktaydı. Turuncumsu kızıllığı, açık penceresinden de giren hafif rüzgar tarafından bir o yana bir bu yana savrulan buğday tanelerinin arasından süzülüyordu. Gözlerini kısarak gün batımının güzelliğine kaptırdı kendini. Bu …
PDF Kaydet & Yazdır