Galaksiler içerdikleri yıldız miktarına göre cüce ve dev galaksi olmak üzere ikiye ayrılırlar. Cüce galaksiler, Samanyolu gibi büyük boyutlu gökadaların içinde barındırdığı yıldız miktarının sadece %1 ila 5’i kadar yıldıza sahiptir.

 

Zaten çoğu cüce gökada, büyük boyutlu başka bir galaksinin uydusu konumundadır. Samanyolu galaksisinin de, bilinen 24 uydusu bulunuyor. Ancak tahminler, bu uydu gökada sayısının çok daha fazla olduğu yönünde. Gökadamızın uydu cüce galaksilerinin en bilinenleri Magellan Bulutları, Carene ve Leo II‘dir. Fakat bu yazımızda size Sculptor cücesinden bahsedeceğiz.

Cüce galaksiler bünyelerinde (istisnalar olsa da) birkaç milyon ila, birkaç milyar arasında yıldız barındırılar. Bu galaksiler, eliptik, sarmal veya düzensiz sınıflarına girseler de çoğunlukla düzensiz yapıya sahiplerdir ve eliptik cüce, merceksi cüce ve düzensiz cüce şeklinde sınıflandırılırlar. Bahsedeceğimiz Sculptor Galaksisi küremsi bir yapıya sahiptir. Konum itibari ile  Sculptor (heykeltraş) takımyıldızınının görüldüğü konumda keşfedilmiş ve adını onunla herhangi bir bağlantısı olmayan bu takımyıldızından almıştır.

Üstteki video, Cüce heykeltraş Gökadası’nın ESO tarafından alınmış olan yüksek çözünürlüklü görüntüsünü içeriyor.

Güneş sistemimizden 280.000 ışık yılı uzakta yer alan bu acınası haldeki cüce galaksi 1937 yılında keşfedilmiş. Samanyolu galaksisinden daha yaşlı ve sönük olan bu galaksi, içerdiği karbon ve ağır elementler bakımından oldukça yoksundur. Sadece %4’ünü hidrojen ve helyum harici ağır elementler ve karbon oluşturur. Bu bilgi de bize içinde barındırdığı genç yıldızların yaşlılara oranla bir hayli fazla olduğunu gösterir.

Bünyesinde birkaç milyon yıldız barındıran gökadada yeni yıldız oluşumlarını sağlayacak gaz stoğu neredeyse tükendiği için, yeni yıldız oluşumu durmuş halde. Yani, bu galaksi yavaş yavaş ölüyor. İçindeki yıldızlar giderek yaşlanacak ve onlarca milyar yıl sonra karanlığa gömülmüş bir yaşlı yıldız bakımevine dönüşecek.

Süleyman Yeşil

http://www.nasa.gov/multimedia/imagegallery/image_feature_2434.html
http://ned.ipac.caltech.edu/
http://www.eso.org/public/images/eso1536a/
https://www.newscientist.com/article/dn9043-strange-satellite-galaxies-revealed-around-milky-way/