Tag Archives: uzay

Aralık, 2018

• 2 Aralık

  Ay’ın Bir Atmosferi Var Mı?

  

  2013 yılının ortasında NASA Ay’a yeni bir uzay aracı gönderdi. Aracın adı; Ay Çevresindeki Atmosfer ve Toz Kaşifi, (AÇATOK, ben de kısaltma yaptım). İngilizcesi, Lunar Atmosphere and Dust Environment Explorer (LADEE). Ay ekvatoru bölgesinde bir yörüngeye giren 383 kg kütleye sahip AÇATOK, üstünde üç tane bilimsel alet taşıyor. İsminden de anlaşılacağı üzere …

Kasım, 2018

• 26 Kasım

  Uzak Galaksiler Gerçekte Ne Kadar Uzak?

  

  Galaksiler (gökadalar) ve uzaklıklarından bahsederken birden çok tanımlama söz konusu. Bu tanımlamalar galaksinin yaşı, ışığın yayıldığı zamanki uzaklığı ve gerçek uzaklığı gibi oldukça çeşitli olabiliyor. Bu da gökbilimciler arasında olmasa da, konuyla profesyonel düzeyde ilgilenmeyen kişilerde kafa karışıklığına yol açıyor. Örneğin bilim insanları “12 milyar yaşında galaksi keşfettik” dediklerinde, o gökadanın aslında …
• 23 Kasım

  Bir Süpernova İle Aramızdaki Güvenli Mesafe Ne Kadardır?

  

  Süpernova, büyük kütleli yıldızların büyük bir patlama ile ölmesine verilen isimdir ve düşünülenden daha çok tahribe yol açar. Eğer Güneş süpernova şeklinde patlasaydı, gezegenimiz “belki” tümüyle yok olmazdı ancak, yeryüzündeki tüm canlılar yok olurdu. Ayrıca, Güneş’in kütlesindeki ani azalma, Dünya’nın uzay boşluğuna savrulmasına da neden olabilirdi. Eğer bir süpernovanın nasıl oluştuğunu merak ediyorsanız, şu …
• 20 Kasım

  Evrenin Rengi: Kozmik Latte

  

  Her geçen gün büyüleyici evrenimizin farklı bir resmi veya fotoğrafı ortaya çıkıyor. Peki evrenin fotoğrafına baktığınızda ne görüyorsunuz? Yıldızlar, galaksiler, süpernovalar ve bolca karanlık… Size bu karanlığın karanlık olmadığını evrenin asıl renginin “latte” olduğunu söylesek? Evet evrenin şu anda asıl rengi İtalyanca da süt anlamına gelen lattedir. Astronomlar uzun araştırmalardan sonra …
• 15 Kasım

  Yakınımızdaki Yıldızlar: Groombridge 1618

  

  Bizden sadece 15.8 ışık yılı uzakta yer alan Groombridge 1618, Güneş’in yakın çevresinde yer alan kapı komşumuz diyebileceğimiz yıldızlardan biridir. Groombridge 1618 yıldızı, 1838 yılında astronom Stephen Groombridge tarafından keşfedilmiş ve kataloglanmıştır. Ufocular çıplak gözle göremedikleri yıldızlardan, bilgisiz insanlar oldukları sebebiyle haberdar olmadıkları için, biliyorsunuz bütün uzaylılar Sirius‘tan, Pleiades’ten ya da Alpha Centauri‘den gelir. …
• 13 Kasım

  NASA Uzaylıları Biliyor Ama Halktan Gizliyor!

  

  Kimi zaman üstad İlber Ortaylı’nın muhataplarının cahilliğinden dem vurup, bu cehalet üzerinden onlara yüklenmesini kaba bulsam da, öyle büyük cehalet örnekleriyle karşılaşıyoruz ki, kendisine hak vermek zorunda kalıyorum. Cahil UFO’cu takımının “NASA uzaylıları biliyor ama halktan gerçekleri gizliyor” savı da bu katıksız cehaletin en bilinen örneklerinden biri. (UFO, yani uzaylı …
• 5 Kasım

  NGC 7049: Bu Nasıl Bir Galaksi Böyle?

  

  Bizden yaklaşık 100 milyon ışık yılı uzakta yer alan bu dev gökada, muazzam düzgünlükteki sarmal yapısıyla hemen göze çarpıyor. Ancak, ortada garip bir durum var ki; NGC 7049 bir sarmal gökada değil, soğuk ve yaşlı yıldızlardan oluşan tipik bir küresel galaksi. Yaklaşık 150 bin ışık yılı çapa ve galaksimiz Samanyolu’ndan …
• 2 Kasım

  Blue Stragger’lar (Mavi Başıboşlar)

  

  Küresel kümelerdeki mavi renkli; sıcak ve genç yıldızlar nereden geliyorlar? Normal şartlarda orada olmaları neredeyse imkansız olmalıydı oysa! Küresel yıldız kümeleri, çok dar bir alanda bir araya toplanmış yüzbinlerce yıldızdan oluşurlar. Büyük gökadalar tarafından yutulmuş cüce gökadaların çekirdekleri olduğu düşünülen bu küresel kümeler, doğal olarak yaşları 10-13 milyar yıl arasında …
• 1 Kasım

  Gökadaların “Halo” Bölgesi

  

  Samanyolu ve üstteki fotoğrafta gördüğünüz Sombrero Galaksisi gibi dev gökadaların çevresini saran, “halo” dediğimiz devasa bir bölge bulunurur. Halo kelimesini Türkçe’ye “gökada aylası” diye çevirebiliyoruz ama, ayla ile halo kelimeleri arasında farkettiğiniz gibi anlaşılabilirlik açısından bir fark yok. O halde biz halo demeye devam edelim. Galaksilerin bu bölgesi, görünür ışıkta pek …
• 1 Kasım

  Yakınımızdaki Yıldızlar: Ross 154

  

  Ross 154, bize en yakın yıldızlar arasında yer alan genç bir kırmızı cüce yıldızdır. Bizden 9.7 ışık yılı uzağımızda olan bu yıldız, ilk kez Amerikalı astronom Frank Elmore Ross tarafından keşfedilip kataloglanmış. Bu nedenle onun yaptığı katalog numarası ile anılıyor. Anakol yıldızlarının tayflarına göre sınıflandırmalarında M3.5 kategorisinde yer alan Ross …

Ekim, 2018

• 30 Ekim

  Meteor Çarpmasından Kurtulma Taktikleri

  

  Unutmayın, bir meteor çarpışmasından koşarak kaçamazsınız. Dinozorlar bunu denediler, başaramadılar ve hepimiz işe yaramayacağını gayet iyi biliyoruz. Meteor çarpışmaları, her gökcisminin olduğu gibi Dünya’nın da kaçınmasının mümkün olmadığı sıradan bir “doğa olayı”. Gezegenimiz gerçekte sürekli bir meteor bombardımanı altında yaşıyor ve biz bunların çoğundan haberdar olmuyoruz. Küçük çaplı meteorlar çoğunlukla …
• 29 Ekim

  Uzayda Yerçekimsiz Ortam ve Uyku

  

  Daha önce yerçekimsiz ortam ve insan vücudu üzerine etkilerini, ayrıca uzayda seks yapmanın nasıl birşey olduğunu anlatmaya çalışmıştık. Peki uzayda uyumak nasıl bir şey? Bir uzay aracında, Dünya’da olduğu gibi yatağa uzanıp uyuyamazsınız. Uzay boşluğunda, alışık olduğumuz yerçekimi yok ve bu nedenle herhangi bir zemin üzerinde oturmak yahut yatmak mümkün değil. Yerçekimsiz ortam …
• 29 Ekim

  Osmanlı Astronomisi’ne Genel Bir Bakış

  

  Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan (1299) Fatih’in tahta çıkmasına (1451) kadar geçen sürede müsbet bilimler Osmanlılarda pek ilgi görmemiştir. Matematik ve astronomi alanlarında Osmanlı Devleti’nin en önemli dönemi, Fatih zamanında Türkistan’dan İstanbul’a davet edilen Ali Kuşçu ile başlamış ve Fatih Sultan Mehmed’in ölümünden sonra bir süre daha pozitif bilimlere gösterilen ilgi sürmüştür. Ne var …
• 23 Ekim

  Kütle Çekim Mercek Etkisi Ve Eğri Uzay

  

  Eğer yeterince uzaktan, iyi bir teleskopla bakarsanız, birbirinden milyonlarca ışık yılı uzakta yer alan gökadaların (galaksilerin) bir araya gelmesiyle oluşan galaksi kümeleri üstteki fotoğrafta olduğu gibi yoğun, böylesine sıkışık görünebilir. Üstte gördüğünüz Abell 1689 isimli bu dev galaksi kümesi, keşfedebildiğimiz en yoğun kümelerden biri olup, bizden yaklaşık 2.4 milyar ışık yılı …
• 15 Ekim

  Güneş Işığı: Milyon Yıllık Bir Yol Hikayesi

  

  Hepimizin bildiği üzere yıldızımız Güneş, yılmadan yorulmadan enerji üreten devasa bir gaz topudur. Yıldızımızın çekirdeğinde ürettiği bu enerji, ısı ve ışık olarak kendini gösterir ve bize fotosferden, yani yüzeyinden itibaren yaklaşık sekiz dakikalık bir zaman diliminde ulaşır. Bu, matematiksel olarak düşünecek olursak aramızdaki 150 milyon kilometrenin, 300 bin km/sn hızla …

Eylül, 2018

• 30 Eylül

  4-10 Ekim Dünya Uzay Haftası

  

  Dans Günü, Kaynanalar Günü, Makarna Haftası olur da, Dünya Uzay Haftası (World Space Week) olmaz mı? Elbette olur. Türkiye ve Dünya çapında bizim bildiklerimizin yanı sıra, her yıl kutlanan ve bilmediğimiz birçok özel gün ve hafta var. Hatta, Anadolu Ajansı’nın derlediği bilgilere göre, Türkiye’de yılın 365 gününden 125‘inden fazlasında özel …
• 29 Eylül

  Uzay Kalemi vs Kurşun Kalem

  

  Çok bilinen bir şehir efsanesi, ABD uzayda yazı yazmak için milyonlarca dolar harcayıp “uzay kalemi” üretmeye uğraşırken, pratik zekaya sahip SSCB’nin kurşun kalem kullanarak bu sorunu kolayca çözdüğünü anlatır. Öyle ki, hikayeyi dinlediğinizde Rusların pratik zekaları karşısında şapka çıkarır, Amerikalılar ile dalga geçmeden edemezsiniz. Oysa durum bu kadar basit değil... Fisher …

Ağustos, 2018

• 5 Ağustos

  Belirsizlik Ve Kuantum Dalgalanmaları

  

  Bir balığın açısından evreni düşünmek, pek de kolay görünmeyebilir. Ancak konuyu ana hatlarıyla ele almamızı sağlayacak birkaç ipucunu bize sağlama olasılığı açısından, düşünülesi bir durumdur. Gözlerimiz sürekli açık, zira biz bir balığız. Sürekli bizlerle etkileşim içinde olan su molekülleriyle ve deniz suyunda bulunması olası moleküllerle etkileşim halindeyiz. Durun bir dakika, …

Temmuz, 2018

• 27 Temmuz

  Triangulum (Üçgen) Gökadası

  

  Bu güzel sarmal galaksi, en yakınımızda bulunan, iki büyük gökadadan, yani iki dev komşumuzdan biri olan M33, ya da diğer adıyla Triangulum (Üçgen) Gökadası’dır. Bizim galaksimiz olan Samanyolu, “yerel grup“ denilen ve Andromeda ve Triangulum’un içinde yer aldığı üçlü bir grubun üyesidir. Bu üç büyük galaksiye, onlarca küçük cüce galaksi …
PDF Kaydet & Yazdır