Tag Archives: yıldız

Kasım, 2018

• 15 Kasım

  Yakınımızdaki Yıldızlar: Groombridge 1618

  

  Bizden sadece 15.8 ışık yılı uzakta yer alan Groombridge 1618, Güneş’in yakın çevresinde yer alan kapı komşumuz diyebileceğimiz yıldızlardan biridir. Groombridge 1618 yıldızı, 1838 yılında astronom Stephen Groombridge tarafından keşfedilmiş ve kataloglanmıştır. Ufocular çıplak gözle göremedikleri yıldızlardan, bilgisiz insanlar oldukları sebebiyle haberdar olmadıkları için, biliyorsunuz bütün uzaylılar Sirius‘tan, Pleiades’ten ya da Alpha Centauri‘den gelir. …
• 4 Kasım

  RS Ophiuchi (RS Yılancı) Yıldızı

  

  RS Ophiuchi, görece yakınımızdaki oldukça ilginç yıldızlardan biri. Onu ilginç kılan şey ise, yaklaşık 20 yıllık aralıklarla parlaklığının çok büyük ölçüde artış gösteriyor olması. Artışın nedeni, RS Ophiuchi’nin aslında bir çift yıldız sistemi olmasında yatıyor. Sistem iki yıldızdan oluşuyor: Biri kırmızı dev yıldız, diğeri ise artık enerji üretmeyen, ölmüş bir …
• 2 Kasım

  Blue Stragger’lar (Mavi Başıboşlar)

  

  Küresel kümelerdeki mavi renkli; sıcak ve genç yıldızlar nereden geliyorlar? Normal şartlarda orada olmaları neredeyse imkansız olmalıydı oysa! Küresel yıldız kümeleri, çok dar bir alanda bir araya toplanmış yüzbinlerce yıldızdan oluşurlar. Büyük gökadalar tarafından yutulmuş cüce gökadaların çekirdekleri olduğu düşünülen bu küresel kümeler, doğal olarak yaşları 10-13 milyar yıl arasında …
• 1 Kasım

  Yakınımızdaki Yıldızlar: Ross 154

  

  Ross 154, bize en yakın yıldızlar arasında yer alan genç bir kırmızı cüce yıldızdır. Bizden 9.7 ışık yılı uzağımızda olan bu yıldız, ilk kez Amerikalı astronom Frank Elmore Ross tarafından keşfedilip kataloglanmış. Bu nedenle onun yaptığı katalog numarası ile anılıyor. Anakol yıldızlarının tayflarına göre sınıflandırmalarında M3.5 kategorisinde yer alan Ross …

Ekim, 2018

• 29 Ekim

  Güneş Bir Çift Yıldız Olarak Doğmuş Olabilir Mi?

  

  Öyle görünüyor ki, hemen tüm yıldızlar çiftler halinde doğuyorlar. Acaba, 4,5 milyar yıl önce doğan güneşimizin de, çoğu yıldızın olduğu gibi bir eşi veya ikizi var mıydı? Neredeyse evet- aynı ikiz olmasa da… UC Berkeley’den teorik bir fizikçi ve Harvard Üniversitesi’nde Smithsonian Astrofizik Gözlemevi’nden bir radyo astronom tarafından yapılan yeni …
• 18 Ekim

  Değişen Yıldızlar (Örten Çiftler, Cepheid Değişenleri)

  

  Yıldızlar gökyüzünde hep aynı şiddette parlamazlar. “Değişen yıldızlar” (variable star) olarak nitelenen içlerinden bazıları, düzenli veya düzensiz olarak parlaklık değişimi gösterir. Bunun birkaç nedeni var; Tek zannettiğimiz yıldız gerçekte bir “çift yıldız” olabilir. Dolayısıyla bakış açımız da uygunsa, daha sönük olan diğerinin önünden geçerken parlaklığı düşürür, arkasına geçtiğinde parlaklık artar. …

Mayıs, 2018

• 20 Mayıs

  Yıldızların Ölümü 2: Beyaz Cüce

  

  Yazı dizimizin bir önceki ilk bölümünde, yıldızların ömürleri ile kütleleri arasındaki ilişkiden söz etmiş, ardından düşük kütleli cüce yıldızların kaçınılmaz sonu olan Kara Cüce’leri anlatmıştık. Bu bölümde ise artık cüce olarak niteleyemeyeceğimiz orta kütleli yıldızların yaşam süreçleri, ölümleri ve nihai sonlarını ele almaya çalışacağız. Güneş ve Yakın Kütleye Sahip Yıldızlar: …
• 16 Mayıs

  Yıldızların Ölümü 1: Kara Cüce

  

  Kara Cüce’lerden bahsetmeden önce birkaç şeyi bilmemiz gerekli: Fransız bilim insanı Lavoisier’in, karısıyla beraber giyotine gönderilmeden önce keşfettiği ünlü enerjinin korunumu yasası; “hiçbirşey yoktan var, vardan yok edilemez” der. Ak bıyıklı dehamız Einstein ise bunu geliştirir; “enerji ve madde aynı şeydir, birbirlerinin farklı görünümlerinden ibarettir” diye ekleme yapar. Buradan şu çıkar; …
• 8 Mayıs

  Yıldızsız Bir Gökyüzü: Leo II (Aslan) Cüce Galaksisi

  

  Yerel gökada kümemizin hakimlerinden biri olan gökadamız Samanyolu’nun 20’den fazla küçük uydu galaksisi vardır. Bunlardan bir kısmı oldukça görkemli ve hatırı sayılır büyüklüklere sahipken, Leo II (Aslan II) Cüce Gökadası gibi bazıları ise; üstte fotoğrafını gördüğünüz gibi acınacak haldeki cüce galaksilerdir. Yerel kümemiz için şu kısa yazımızı, cüce galaksiler için …
• 3 Mayıs

  Evrende Var Olan Yıldız Türleri

  

  Yıldızlar da, evrende var olan her şey, hatta canlı varlıklar gibi türlere ayrılırlar. Yıldız türleri, doğum anındaki kütlesinden tutun da, ömür sürecindeki değişimlere kadar birçok faktör tarafından belirlenir. Bu yazımızda, evrende görebileceğimiz belli başlı yıldız türlerini ve temel yapılarını ele almaya çalışacağız. Bir yıldızın doğduktan sonra, “sağlıklı bir süreç” yaşadığı ömrünün bir …

Nisan, 2018

• 19 Nisan

  Yıldız Küvözleri: Herbig-Haro Cisimleri

  

  Bir gece hayallerimizin esirinde gökyüzünün seyrine dalmışken, M.Ö 384 ve 322 yılları arasında yaşayan Aristoteles’in düşündüğü gibi yıldızların sabit nesneler olduğunu aklımızdan geçirmek ilk etapta mümkün olabilir. Oysa durum hiç de öyle değil. Nasıl ki değişen renk, değişen hücre, değişen düşünce, değişen mevsim, hatta bir anı bir anını tutmayan değişen …
• 8 Nisan

  Karanlık Yıldızlar Mümkün mü?

  

  Deniliyor ki; “eğer karadelikler ışığın bile kaçamayacağı kadar güçlü kütleçekimleri olan gökcisimleri ise, yeterince fazla kütleye sahip bir yıldız da kendi ürettiği ışığın kaçamayacağı kadar büyük bir kütleçekimine sahip olabilir. Dolayısıyla böyle bir yıldız büyük miktarda enerji üretmesine ve çok sıcak olmasına rağmen, ürettiği ışık kendi çekiminden kaçamayacağı için bir …

Şubat, 2018

• 28 Şubat

  Yakınımızdaki Yıldızlar: “En Yakın Yıldız” Proxima Centauri

  

  Yıldızların büyüklüklerinin; parlaklıklarına ve dolayısıyla görünümlerine ne kadar dramatik biçimde etki edebildiğini hiç düşündünüz mü? Bize Güneş’ten sonra en yakın yıldız olan Proxima Centauri’nin keşfi, bu dramatik etkiye rağmen yapılan en büyük keşiflerden biridir. Yukarıda gördüğünüz fotoğrafta, soldaki sarımsı yıldız hemen herkesin bildiği, bize 4.4 ışık yılı uzakta yer alan Alpha …
• 19 Şubat

  Kara Delikler Etraflarındaki Her Şeyi Yutar Mı?

  

  Popüler bilim zaman zaman bize öyle şeyler aşılıyor ki, kendi ile ters düşerek bilimsellikten uzak belirli kalıpları ezberlerimize yerleştiriyor. Bunlardan birisi ise hepimizin çok merak ettiği kara delikler ve onların çekim kuvveti konusunda. “Karadelikten ışık bile kaçamaz, her şeyi içine çeker” cümlesi öyle bir algılanıyor ki, kara delikler bebek bezi …
• 9 Şubat

  Yıldızların Uzaklıkları Nasıl Bulunur? (Paralaks Yöntemi)

  

  Yıldızlar ile ilgili belgesel izlerken gözümüze takılan ilk şey genellikle yıldızların Dünya’ya olan uzaklıklarıdır. Peki, bu uzaklıkların (en azından belli bir noktaya kadar) nasıl hesaplandığını hiç merak ettiniz mi? Cevap basit bir lise geometrisinden ibaret. Evet, lise yıllarında bir çoğumuzun korkulu rüyası olan geometri. Evrendeki diğer yıldızları tanımamız için ilk …
• 6 Şubat

  VY Canis Majoris Efsanesi

  

  Evet Canis Majoris çok büyüktür; çapı Güneş‘in yaklaşık 1.500 katı kadardır. Ancak, bu görülen büyüklüğü onu galaksimizin en muazzam yıldızı yapmaz. VY Canis Majoris’in, kütlesi (yani içerdiği madde miktarı, kabaca ağırlığı) sadece yaklaşık 18 Güneş kütlesine denk gelir. Çapıyla kütlesini oranladığımızda, Vy Canis Majoris’in “aşırı şişmiş” ölmek üzere olan bir …
• 4 Şubat

  Burçlar Ve Astroloji Safsatası

  

  Astroloji zırvalığı, gök cisimlerinin konumlarındaki değişikliklerin insan beyninin, vücudunun, karakterinin veya geleceğinin üzerinde etkileri olduğunu iddia eder. Bu iddiayı dile getirenlerin herhangi bir bilimsel veya istatistiksel araştırması yahut kanıtı bulunmamasına rağmen, yoğun biçimde doğum tarihlerinde gezegenlerin dizilişinin insan karakterlerini ve yaşam çizgilerini belirlediğine inanılır. Biz bilim insanları ise, bu düşüncenin …
• 1 Şubat

  Yakınımızdaki Yıldızlar: Barnard Yıldızı

  

  Barnard Yıldızı, Centauri sisteminden sonra, sadece 6 ışık yılı uzaklığı ile bize en yakın ikinci yıldız ve önümüzdeki 10 bin yıl içinde bize en yakın yıldız haline geleceği düşünülüyor. Yılancı Takımyıldızı yönünde yer alan ve Güneş’e göre olan hareketi göz önünde bulundurulduğunda, en hareketli yıldız olarak bilinen Barnard Yıldızı (Barnard’s …

Ocak, 2018

• 29 Ocak

  Gelecekteki Komşu Yıldızımız: Gliese 710

  

  Üstte yakışıklı bir fotoğrafını gördüğünüz, şu an bize 64 ışık yılı uzaktaki Gliese 710 yıldızı; yaklaşık 1.5 milyon yıl sonra Güneş’e en yakın yıldız olacak. Hatta gökbilim ölçüleriyle; neredeyse “burnumuzun dibine” kadar yaklaşacak diyebiliriz. Galaksimiz Samanyolu’nun bulunduğumuz bölgesinde ve sarmal kolların genelinde, yıldız sistemleri arasındaki mesafe oldukça büyük; çoğunlukla 3-4 …
PDF Kaydet & Yazdır